«Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και ο Ιερός Λόχος»

 Με μεγάλη συμμετοχή από την Κύπρο και το εξωτερικό πραγματοποιήθηκε  η 16ηδιαδικτυακή εκδήλωση της σειράς ομιλιών και συζητήσεων «1821-2021: 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση», που διοργανώνει το Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η εκδήλωση περιελάμβανε ομιλίες αφιερωμένες στον Αλέξανδρο Υψηλάντη και στον Ιερό Λόχο.

Η αρχή του τέλους. Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και τα στρατεύματά του στο Βουκουρέστι (τέλη Μαρτίου 1821)
Ο νεοελληνιστής κ. Tudor Dinu (Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Βουκουρεστίου) ανέφερε και τα εξής στην ομιλία του: «Ανήμερα της 25ης Μαρτίου 1821, όταν ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ανύψωσε το λάβαρο της επανάστασης στην Πελοπόννησο, ο ηγέτης της Φιλικής Εταιρείας Αλέξανδρος Υψηλάντης έφτασε στην Κολεντίνα, στα περίχωρα του Βουκουρεστίου, όπου εγκαταστάθηκε στο ευρύχωρο αρχοντικό του μεγάλου μπάνου και μετέπειτα ηγεμόνα Γρηγορίου Δ΄ Γκίκα. Διέθετε το πολύ 5.000 πολεμιστές, τους περισσότερους δίχως στολές και κατάλληλο οπλισμό και χωρίς στρατιωτική κατάρτιση. Επιπλέον, το Οικουμενικό Πατριαρχείο και η Ρωσία είχαν καταδικάσει απερίφραστα το επαναστατικό του κίνημα. Επομένως, ο Υψηλάντης αναγκάστηκε να προσφύγει σε διπλωματική ακροβασία, προκειμένου να αποσπάσει από το Διβάνι την εξασφάλιση της συντήρησης των δικών του στρατευμάτων και τη βελτίωση των σχέσεων του με τον Σάββα και τον Βλαδιμηρέσκου. Τις λίγες ημέρες που πέρασε στην Κολεντίνα διαπραγματευόταν και με Βούλγαρους επαναστάτες, οι οποίοι επρόκειτο να ξεσηκωθούν μόλις ο πρίγκιπας διέβαινε τον Δούναβη. Πολύ γρήγορα, όμως, κατάλαβε πως οι περιορισμένες δυνάμεις που διέθετε δεν του επέτρεπαν την υλοποίηση του άκρως φιλόδοξου σχεδίου του για απελευθέρωση ενός μεγάλου μέρους της Βαλκανικής χερσονήσου. Αυτό ήταν και η αρχή του τέλου»ς.

Ιχνηλατώντας την ιστορία του Ιερού Λόχου μέσα από τα κειμήλια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου

Η ιστορικός κα Νικολέττα Ζυγούρη (Επιμελήτρια Εθνικού Ιστορικού Μουσείου, Αθήνα) ξεκίνησε την εισήγησή της με την ιστορία του χιτωνίου ενός ιερολοχίτη. Πρόκειται για την ιστορία της στολής του Κωνσταντίνου Ξενοκράτη, του γνωστού ευεργέτη των δύο λαών, του Ελληνικού και του Ρουμανικού, την οποία ενδύθηκε σε ηλικία 19 ετών ως στρατιώτης του Ιερού Λόχου κατά τη διάρκεια έναρξης του Αγώνα της Ελληνικής Ανεξαρτησίας και την οποία ο ίδιος δεν αποχωρίστηκε μέχρι το τέλος της ζωής του, αφού τη φορούσε περήφανα κάθε 25η Μαρτίου στην Ρουμανία.  Ως  τεκμήριο  τη στολή του ιερολοχίτη, που υπήρξε η πρώτη στολή του Ελληνικού Τακτικού Στρατού, μέσα από εικονικές και γραπτές πηγές η κα Ζυγούρη παρουσίασε  πολλές πτυχές της ιστορίας του Ιερού Λόχου, μέσα από ιστορικά κειμήλια και έργα τέχνης που φυλάσσονται στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο. Στη συνέχεια, αναφέρθηκε και στους ανώνυμους νέους που συμμετείχαν στον αγώνα και κατάφεραν να διασωθούν και να επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά την ήττα στη Μολδοβλαχία  τους με τη βοήθεια της ελληνικής κοινότητας της Οδησσού και των φιλελληνικών κομιτάτων των ευρωπαϊκών χωρών. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς με την επιστροφή τους στην Ελλάδα επανεντάχθηκαν στον εθνικό απελευθερωτικό αγώνα.

Tudor Dinu (α) , Νικολέττα Ζυγούρη (μ) και Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη (δ)

Το Ταφικό  Μνημείο των Ιερολοχιτών στο Δραγατσάνι: Ιστορία και Τέχνη

Στην ανακοίνωσή της η ιστορικός τέχνης κα Ευαγγελία Γεωργιτσογιάννη (Καθηγήτρια Ιστορίας Τέχνης και Πολιτισμού, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, Αθήνα) τόνισε το ισχυρό αποτύπωμα που άφησε στη συλλογική μνήμη η μάχη του Δραγατσανίου. Ένα από τα πρώτα ζητούμενα υπήρξε η ανέγερση ταφικού μνημείου αφιερωμένου στη μνήμη των πεσόντων. Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις προσπάθειες που έγιναν για συλλογή των οστών των πεσόντων και για ανέγερση μνημείου, πρώτα από τον Αλέξανδρο Σούτσο και αργότερα από τον Δημήτριο Παπάζογλου, οι αδελφοί των οποίων είχαν σκοτωθεί στη μάχη. Η ανέγερση του μνημείου απασχόλησε έντονα τον ελληνισμό της Ρουμανίας και τελικά πραγματοποιήθηκε με έρανο που διενεργήθηκε από την εφημερίδα Σύλλογοι του Βουκουρεστίου. Το μνημείο κατασκευάστηκε στα 1884-1885 από το εργαστήριο μαρμαρογλυπτικής των Χαλεπά και Λαμπαδίτη στο Βουκουρέστι, παράρτημα του εργαστηρίου του Ιωάννη Χαλεπά, πατέρα του Γιαννούλη, που ήταν ένα από τα σημαντικότερα εργαστήρια ελληνικής μαρμαρογλυπτικής. Στη συνέχεια η κα Γεωργιτσογιάννη  αναφέρθηκε και στη αντίθεση της εφημερίδας «Η Ίρις» για την ανέγερση του μνημείου, λόγω φόβου βεβήλωσης, αλλά και αντίθεσης στον διάκοσμο του μνημείου. Το μνημείο, ύστερα από πολλές περιπέτειες και επεμβάσεις, υψώνεται σήμερα στο κοιμητήριο του Δραγατσανίου  τιμώντας τη μνήμη των «γνησίων Ελλήνων εκ του Ιερού Λόχου», κατά τη φράση του Αλέξανδρου Υψηλάντη.

Πληροφορίες
Οι ομιλίες πραγματοποιούνται μέσω της πλατφόρμας Ζoom με παράλληλη αναμετάδοση από το κανάλι του Πανεπιστημίου Κύπρου στο Youtube.

Η εγγραφή στην πλατφόρμα Ζοom γίνεται μέσω του συνδέσμου:
https://ucy.zoom.us/meeting/register/tJMud-Gsrz4uE9Cqs4mHXTMl_Ktd74X7-wli
Για την παρακολούθηση μέσω YouTube ακολουθήστε τον σύνδεσμο:
https://www.youtube.com/channel/UCrOshwASe6sTmzr0VaOopyg

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο:
http://applications.ucy.ac.cy/public/weblinks/download_pck.download?p_file=F1600741551/1821-oktovris.pdf

Η επόμενη διαδικτυακή εκδήλωση, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, 10 Νοεμβρίου 2021, όπου θα παρουσιασθούν έρευνες υποδομής, εκθέσεις και δράσεις. Οι ομιλίες που θα παρουσιαστούν είναι οι εξής:

• «Η ζωή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια: μια ιστορική προσέγγιση», του Ιστορικού κ. Χρήστου Λούκου, (Ομότιμος Καθηγητής Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
• «Μια ματιά στην επιλογή, την εκπαίδευση και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στα χρόνια του Καποδίστρια», του Ιστορικού κ. Γιάννη Κόκκωνα, (Καθηγητής, Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο)