Νέα στρατηγική από ερευνητές του Πανεπιστημίου Κύπρου, που σταματά τη μετάσταση του καρκίνου

4 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου

Ερευνήτριες και ερευνητές του Τμήματος Βιολογικών Επιστήμων του Πανεπιστημίου Κύπρου ανέπτυξαν μια νέα στρατηγική για να σταματήσουν τη μετάσταση του καρκίνου. Η πρωτοποριακή έρευνα, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, και δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό Cell Communication and Signalling από το Εργαστήριο Κυτταρικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας, με τίτλο “FAK displacement from focal adhesions: a promising strategy to target processes implicated in cancer progression and metastasis”, παρουσιάζει την ανάπτυξη μιας πρωτοποριακής  προσέγγισης που στοχευμένα αναστέλλει την ανάπτυξη αλλά και την κινητικότητα διάφορων τύπων καρκινικών κυττάρων. Η μεθοδολογία αυτή εστιάζει στη χρήση ενός νέου αναστολέα που ανέπτυξε η ομάδα και ο οποίος στοχεύει την κινάση των εστιακών προσκολλήσεων, γνωστή ως  FAK (Focal Adhesion Kinase).

H FAK είναι μια πρωτεΐνη η δράση της οποίας έχει συσχετιστεί με την προαγωγή της εξέλιξης των όγκων και της μετάστασης και για το λόγο αυτό αποτελεί σημαντικό θεραπευτικό στόχο. Τα αποτελέσματα των ερευνητριών και ερευνητών του Πανεπιστημίου Κύπρου υποδεικνύουν ότι η νέα στρατηγική που αναπτύχθηκε οδηγεί στην καταστολή μεγάλου φάσματος λειτουργιών της FAK , όπως τη δράση της ως κινάση αλλά και τη δράση της ως μόριο προσαρμοστή. Αυτό έχει ως επακόλουθο την αναστολή της  μεταστατικής ικανότητας των καρκινικών κυττάρων.

Ο αναστολέας που αναπτύχθηκε χρησιμοποιήθηκε με επιτυχία σε κύτταρα από διάφορους τύπους καρκίνου, όπως μαστού, τραχήλου της μήτρας, πνεύμονα και παχέος εντέρου. Τα ευρήματα αυτά θέτουν τη βάση για εφαρμοσμένη έρευνα καθώς επίσης και τη δημιουργία νέων χημικών ενώσεων, οι οποίες θα μπορούσαν ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν ως αντι-μεταστατικά φάρμακα για την αντιμετώπιση του καρκίνου.

Η ερευνητική ομάδα του Εργαστηρίου Κυτταρικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας του Τμήματος Βιολογικών Επιστήμων του Πανεπιστημίου Κύπρου, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Πάρη Σκουρίδη, διεξάγει αυτή τη στιγμή προκλινική μελέτη σε ζώα και διερευνά τρόπους για τη βελτιστοποίηση του αναστολέα.

 Ένας στους πέντε θα εμφανίσει καρκίνο στη ζωή του

Περίπου ο ένας στους πέντε άνδρες και γυναίκες παγκοσμίως θα εμφανίσει κάποιον καρκίνο στη διάρκεια της ζωής του, ενώ ο ένας στους οκτώ άνδρες και η μία στις 11 γυναίκες θα πεθάνουν από αυτόν. Ο καρκίνος παραμένει βασική αιτία θανάτου σε κάθε χώρα του κόσμου, ενώ για πρώτη φορά ο καρκίνος του μαστού είναι πια η συχνότερα διαγνωσμένη μορφή της νόσου, «εκθρονίζοντας» τον καρκίνο των πνευμόνων, ο οποίος, πάντως, παραμένει η αιτία των περισσότερων θανάτων. Αυτά προκύπτουν από την «Παγκόσμια Στατιστική Καρκίνου 2020», που έδωσαν στη δημοσιότητα από κοινού η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) και η Αμερικανική Εταιρεία Καρκίνου, με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου.

Το 2020 διαγνώστηκαν 19,3 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου διεθνώς και υπήρξαν σχεδόν δέκα εκατομμύρια θάνατοι. Πρώτος σε αριθμό νέων διαγνώσεων πέρυσι ήταν ο καρκίνος του μαστού με περίπου 2,3 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις (ποσοστό 11,7% των συνολικών καρκίνων) και ακολούθησαν ο καρκίνος των πνευμόνων (11,4%), του παχέος εντέρου (10%), του προστάτη (7,3%) και του στομάχου (5,6%).   Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο   καρκίνος των πνευμόνων παραμένει η Νο 1 αιτία θανάτου από καρκίνο, με περίπου 1,8 εκατομμύρια θύματα πέρυσι ή ποσοστό 18% των συνολικών θανάτων από καρκίνο. Ακολουθούν σε θανάτους ο καρκίνος του εντέρου (9,4%), του ήπατος (8,3%), του στομάχου (7,7%) και του μαστού (6,9%). Περίπου τα δύο τρίτα των θανάτων από καρκίνο των πνευμόνων σχετίζονται με το κάπνισμα, συνεπώς θα μπορούσαν να αποφευχθούν σε μεγάλο βαθμό.

                                                                    Το γράφημα αποτυπώνει στοιχεία για την ασθένεια που σκοτώνει 17 ανθρώπους κάθε λεπτό σε όλο τον κόσμο

                                                                   ΑΠΕ – ΜΠΕ / Δημοσιογραφική επιμέλεια: Δημ. Φραγκουλιώτης

Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα καρκίνου «CA: A Cancer Journal for Clinicians», επεσήμαναν ότι τα περιστατικά καρκίνου του μαστού στις γυναίκες αυξάνονται κυρίως στις χώρες όπου έως τώρα τα ποσοστά της νόσου ήταν σε χαμηλά επίπεδα, εξαιτίας των συνεχών αλλαγών στον τρόπο ζωής και στο περιβάλλον. Αυτό έχει ως συνέπεια την παχυσαρκία, την έλλειψη σωματικής άσκησης, τη μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ, την αναβολή στη γέννηση παιδιού, τον μικρότερο αριθμό γεννήσεων και τον ολοένα σπανιότερο θηλασμό, παράγοντες που λειτουργούν συνδυαστικά, αυξάνοντας τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού.

Η μελέτη προβλέπει ότι 28,4 εκατομμύρια νέα περιστατικά καρκίνου θα διαγνωστούν το 2040, μία αύξηση 47% σε σχέση με το 2020, κάτι που αναμένεται να ασκήσει πίεση στα συστήματα υγείας αρκετών χωρών. Παραμένει άγνωστη η επίπτωση που θα έχει η πανδημία Covid-19 στα περιστατικά και στους θανάτους από καρκίνο, εξαιτίας των ήδη παρατηρούμενων καθυστερήσεων στη διάγνωση και στις αντικαρκινικές θεραπείες, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://acsjournals.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.3322/caac.21660