Ν. Χριστοδουλίδης: Οι συναντήσεις μας δεν έχουν χαρακτήρα παιγνίου μηδενικού αθροίσματος, ούτε στοχεύουν στον αποκλεισμό οιασδήποτε χώρας.

Στην Αθήνα  το «Φόρουμ Φιλίας – Οικοδομώντας τη Φιλία, την Ειρήνη και την Ευημερία από τη Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο»

Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, πήρε μέρος στο  “Φόρουμ Φιλίας”,       το οποίο έγινε σήμερα στην Αθήνα ,με την συμμετοχή των ΥΠΕΞ της Αιγύπτου, της Ελλάδας, του Μπαχρέιν, της Γαλλίας, της Σαουδικής Αραβίας και της υπουργού  Επικρατείας για τη Διεθνή Συνεργασία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Σε δήλωση του ο κ. Χριστοδουλίδης τόνισε ότι  είναι κοινή πεποίθηση ότι μόνο με σύμπραξη δύνανται να τύχουν διαχείρισης τα προβλήματα και οι επιμέρους συνθήκες αστάθειας, αλλά και να αξιοποιηθούν στο μέγιστο οι προοπτικές που υφίστανται στην περιοχή μας” .   Ιδιαίτερα ανέφερε: “Το γεγονός ότι η σημερινή διευρυμένη συνάντηση πραγματοποιείται με φυσική παρουσία, υπό συνθήκες πανδημίας, καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδουμε όλοι μας στις συνέργειες που έχουν τροχοδρομηθεί και την προσήλωση που επιδεικνύουμε σε ό,τι αφορά την εμβάθυνση της περιφερειακής συνεργασίας με ένα και μοναδικό στόχο: την εμπέδωση συνθηκών ασφάλειας, συνεργασίας, ειρήνης και σταθερότητας στη βάση μια θετικής προσέγγισης χωρίς περιορισμούς, χωρίς αποκλεισμούς και χωρίς προσεγγίσεις μηδενικού αθροίσματος.

Η χωρίς προηγούμενο κρίση της πανδημίας έχει αναδείξει τόσο τη σημασία της συνδεσιμότητας, όσο και της αλληλεξάρτησης των χωρών, ενώ, ταυτόχρονα, αποδεικνύει περαιτέρω τη σημασία της περιφερειακής συνεργασίας. Νομίζω ότι όλοι και όλες συμφωνούμε στο προφανές, ότι δηλαδή καμία χώρα δεν μπορεί από μόνη της να αντιμετωπίσει τις τεράστιες οικονομικές, γεωπολιτικές και άλλες προκλήσεις που βρίσκονται ενώπιον μας.

Σε αυτό το πλαίσιο, σήμερα ανταλλάξαμε απόψεις σε σειρά ζητημάτων που απασχολούν τις χώρες που συμμετείχαν και αφορούν κατ’ επέκταση την περιοχή και όλους μας. Άκουσα με προσοχή τους εκλεκτούς συναδέλφους και μοιράστηκα μαζί τους την ανάλυσή μας επί αριθμού περιφερειακών και άλλων θεμάτων.

Θέλω να επαναλάβω με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι τόσο οι δράσεις όσο και οι διευρυμένες συναντήσεις που πραγματοποιούμε, ανά τακτά πλέον χρονικά διαστήματα, δεν έχουν χαρακτήρα παιγνίου μηδενικού αθροίσματος, ούτε στοχεύουν στον αποκλεισμό οιασδήποτε χώρας. Το αντίθετο, είναι ανοικτές προς όλες τις χώρες που επιθυμούν στη βάση θετικής ατζέντας, να συνδράμουν στην εμβάθυνση της συνεργασίας και κατ’ επέκταση της ειρήνης στην περιοχή. Αυτό αποδεικνύεται και από την συνεχώς διευρυνόμενη συμμετοχή.

Κλείνοντας, θα ήθελα χαιρετήσω τη δέσμευση όλων των συναδέλφων προς την κατεύθυνση της συνέχισης και περαιτέρω εμβάθυνσης της συνεργασίας μας. Πιστεύω ακράδαντα ότι στα περιφερειακά προβλήματα και τις περιφερειακές προκλήσεις, απαιτούνται λύσεις που προέρχονται από την περιοχή. Την ίδια στιγμή, ενώ το αφήγημα που επικρατεί σε διεθνές επίπεδο για την περιοχή μας χαρακτηρίζεται από αντιπαραθέσεις, προβλήματα και συγκρούσεις, οι χώρες της περιοχής μέσα από τη συνεργασία τους κτίζουν ένα εναλλακτικό αφήγημα: αυτό των συνεργειών, της συνεργασίας, του κοινού οράματος για μια περιοχή που θα ευημερεί, θα αναπτύσσεται, θα χαρακτηρίζεται από σταθερότητα και θα επιλύει τυχόν προβλήματα και διαφορές στη βάση του διαλόγου, και πάντα μέσα στο πλαίσιο του διεθνούς δικαίου, της ανάγκης επικράτησης σχέσεων καλής γειτονίας και μακριά από τυχόν προσεγγίσεις που θυμίζουν άλλες εποχές και αποσκοπούν στην επιβολή λύσεων εκτός του πλαισίου της διπλωματίας και του Διεθνούς Δικαίου”

Σε κοινό ανακοινωθέν οι υπουργοί τονίζουν την   προσήλωσή τους στο Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS), την οποία έχουν υπογράψει οι χώρες τους. 

Περαιτέρω, οι υπουργοί των 4 Αραβικών χωρών και των τριών κρατών-μελών της ΕΕ, που συμμετείχαν στο Φόρουμ, υπογραμμίζουν την ισχυρή δέσμευση των χωρών τους στις θεμελιώδεις αρχές που διαφυλάσσονται στο παραπάνω πλαίσιο, όπως είναι ο σεβασμός της κυριαρχίας, των κυριαρχικών δικαιωμάτων, της ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών, η ειρηνική επίλυση διαφορών και η απόρριψη απειλών ή χρήση βίας, η μη επέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων κρατών και η ελευθερία ναυσιπλοΐας.

Επίσης, επισημαίνεται πως οι υπουργοί Εξωτερικών και η υπουργός Επικρατείας στη σημερινή συνάντηση αντάλλαξαν απόψεις για θέματα κοινού ενδιαφέροντος και συντονισμού, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση της συνεργασίας τους και την ενεργή συμβολή τους στην εδραίωση της ειρήνης, της σταθερότητας και της ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή.

Επιπροσθέτως, αναγνωρίζουν “ότι σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία, που επισκιάζεται από την παγκόσμια πανδημία, η ανάγκη να επιδείξουμε αλληλεγγύη και να συντονίσουμε τις προσπάθειές μας προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τις επιπτώσεις αυτής της υγειονομικής κρίσης στις οικονομίες μας, είναι ακόμη πιο επείγουσα”. Υπό αυτό το πρίσμα, εξέφρασαν την ετοιμότητά τους να προωθήσουν ανταλλαγές προσανατολισμένες στα αποτελέσματα, καθώς και κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες σε τομείς όπως η ενέργεια, η καινοτομία, η ψηφιακή οικονομία, η πολιτική προστασία και οι επαφές μεταξύ λαών. Στο ίδιο πνεύμα, διερευνήσαν, επίσης, δυνατότητες περαιτέρω συνεργασίας στους τομείς της επιστήμης, της γεωργίας, της ασφάλειας τροφίμων, της ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και κατάρτισης, του διαθρησκευτικού διαλόγου, του πολιτισμού και του αθλητισμού.

Επιπλέον, αντάλλαξαν απόψεις για σημαντικά διεθνή και περιφερειακά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στην ειρηνευτική διαδικασία στη Μέση Ανατολή, το Κυπριακό, τη Συρία, τη Λιβύη, την Υεμένη και την Ανατολική Μεσόγειο.

Τέλος, σημειώνεται στο κοινό ανακοινωθέν ότι οι επτά χώρες συμφώνησαν σε αυτήν τη μορφή διαλόγου και συνεργασίας, εφεξής αναφερόμενη ως «Φόρουμ Φιλίας – Οικοδομώντας τη Φιλία, την Ειρήνη και την Ευημερία από τη Μεσόγειο μέχρι τον Κόλπο», που είναι αποτελεσματική, αλλά ευέλικτη και ανοιχτή σε άλλες χώρες της περιοχής και πέρα, που μοιράζονται τις προαναφερθείσες αξίες και αρχές.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ το  κοινό ανακοινωθέν του “Φόρουμ Φιλίας” που υπέγραψαν σήμερα, συνολικά επτά χώρες, τρεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ελλάδα, Κύπρος και Γαλλία) και τέσσερις Αραβικές (Αίγυπτος, Μπαχρέιν, Σαουδική Αραβία και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) ικανοποιεί πλήρως τις ελληνικές επιδιώξεις. 

Διπλωματικές πηγές επισημαίνουν πως:

*Καταρχήν, οι ανωτέρω χώρες επαναλαμβάνουν την προσήλωση τους στο Διεθνές Δίκαιο, ενώ παράλληλα γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο Δίκαιο της Θάλασσας. Η εν λόγω αναφορά, όπως υπογραμμίζουν, αποτελεί δικαίωση των προσπαθειών της χώρας μας να εμπεδωθεί στην περιοχή, αλλά και διεθνώς, η θέση ότι τα ζητήματα που αφορούν την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας θα πρέπει να βασίζονται αποκλειστικά στο Δίκαιο της Θάλασσας.

*Συγκρατούν ότι, μετά την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, καθώς και την επίτευξη συμφωνίας με την Αλβανία για την παραπομπή του ζητήματος στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όλο και περισσότερες χώρες στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου επιθυμούν να προβούν σε σχετικές οριοθετήσεις, στη βάση πάντα του Δικαίου της Θάλασσας.

*Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζουν την ειδική αναφορά στην ανάγκη σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων των χωρών της περιοχής, όπως αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.

*Επίσης, σημειώνουν την ιδιαίτερη μνεία στην ανάγκη σεβασμού της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών, της ανεξαρτησίας τους, καθώς και στην ανάγκη αποχής από πάσα απειλή (casus belli) ή χρήση βίας.

Περαιτέρω, οι ίδιες διπλωματικές πηγές αναφέρουν πως αν και το ανακοινωθέν δεν κάνει ρητή μνεία σε συγκεκριμένες χώρες ή πρακτικές, είναι σαφές ότι οι εν λόγω αναφορές έχουν ως βασικό αποδέκτη τη μοναδική χώρα της περιοχής ή οποία συνεχίζει να μην αποδέχεται τις βασικές αρχές του Διεθνούς Δικαίου, καθώς του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.

Επίσης, τονίζουν το γεγονός ότι αναγνωρίζεται στην Ελλάδα ο σημαντικός της ρόλος ως γέφυρας μεταξύ, από τη μία πλευρά, της ευρύτερης περιοχής του Μασρέκ, που καλύπτει τις Αραβικές χώρες από την Αίγυπτο μέχρι και τον Κόλπο, και των Βαλκανίων και της υπόλοιπης Ευρώπης, από την άλλη. Οι διάφοροι τομείς συνεργασίας συμπεριλαμβάνουν όχι μόνο την ενέργεια και την πολιτική προστασία, αλλά και ιδιαίτερα ευαίσθητους τομείς, όπως ο διαθρησκειακός διάλογος και ο πολιτισμός, εξηγούν και προσθέτουν ότι με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται το πλαίσιο δημιουργίας ενός αντίβαρου, ιδιαίτερα στις Βαλκανικές χώρες, στην προώθηση ακραίων ιδεολογιών και ενός νεο-οθωμανικού αφηγήματος.

Τέλος, οι ίδιες διπλωματικές πηγές επισημαίνουν τον ανοιχτό χαρακτήρα της συνεργασίας αυτής, η οποία επιτρέπει την προσθήκη νέων συμμετεχόντων σε προσεχείς συναντήσεις, οι οποίοι, βεβαίως, δεν θα είναι απαραίτητα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή Αραβικές χώρες, αλλά που θα είναι χώρες που έχουν την ίδια προσέγγιση όσον αφορά τις ευρύτερες προκλήσεις της περιοχής.