Μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση στην Ελλάδα από τις κάλπες της 21ης Μαΐου;
Ο συνταγματολόγος Γιώργος Καραβοκύρης και ο εκλογικός αναλυτής Παναγιώτης Κουστένης αναλύουν τα πιθανά σενάρια
Μετά από αρκετά χρόνια, οι βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα διεξάγονται με το σύστημα της απλής αναλογικής. Αυτό σημαίνει πως τα κόμματα που συγκεντρώνουν τουλάχιστον 3% των ψήφων μοιράζονται απολύτως αναλογικά τις 300 βουλευτικές έδρες με βάση το ποσοστό τους. Δεν προβλέπεται πριμοδότηση εδρών για το πρώτο κόμμα και ο πήχυς της αυτοδυναμίας ανεβαίνει όσο μειώνεται το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής. Τι σημαίνουν όλα αυτά πρακτικά;
«Η απλή αναλογική πρακτικά σημαίνει ότι για να έχουμε μια πλειοψηφική εκδοχή κυβέρνησης, αυτή που έχουμε συνηθίσει και γνωρίζουμε και από τη μεταπολίτευση, απαιτείται ένα υψηλό ποσοστό, το οποίο δύσκολα πλέον συγκεντρώνουν τα κόμματα στις σημερινές εκλογικές συνθήκες γενικά στην Ευρώπη. Άρα, η απλή αναλογική θέτει πολύ ψηλά τον πήχη τον πήχη της αυτοδυναμίας και γενικά της εξεύρεσης μιας κυβερνητικής πλειοψηφίας, είτε αυτή είναι μονοκομματική, είτε αυτή προκύπτει μέσα από κυβερνήσεις συνεργασίας ή συνασπισμού κομμάτων», εξηγεί στο euronews ο επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ, Γιώργος Καραβοκύρης.
Μπορεί να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση;
Στο ερώτημα αν υπάρχει πιθανότητα να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση από τις κάλπες της 21ης Μαΐου, ο εκλογικός αναλυτής και διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης Παναγιώτης Κουστένης απαντά:
«Είναι πρακτικά αδύνατο. Με τον συγκεκριμένο εκλογικό νόμο που θα γίνουν οι εκλογές, οι αμέσως επόμενες, το απαιτούμενο ποσοστό που πρέπει να έχει ένα κόμμα ή μια σύμπραξη κομμάτων, ούτως ώστε να αποκτήσει τις 151 έδρες για τις απαραίτητες για κοινοβουλευτική πλειοψηφία, αντιστοιχεί σε 45% ή 46% περίπου των ψήφων. Αντιλαμβάνεστε ότι είναι πολύ υψηλό ποσοστό για να το έχει ένα κόμμα μόνο του, οπότε το μόνο σενάριο που μπορεί να εξεταστεί ως πιθανό είναι το σενάριο μιας κυβέρνησης συνεργασίας μεταξύ διαφόρων κομμάτων».
Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις των αναλυτών, την επομένη των εκλογών της 21ης Μαίου τα κόμματα θα κληθούν να αναζητήσουν τρόπους συνεργασίας για να αναδειχθεί κυβέρνηση. Για να προκύψει αποτέλεσμα από τις διερευνητικές εντολές πρέπει να «βγαίνουν οι αριθμοί», και πρέπει επίσης να υπάρξει πολιτική σύμπνοια. Κι όλα αυτά μέσα σε λίγες μέρες, κι όχι εβδομάδες ή μήνες όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
«Το Σύνταγμα υπηρετεί τον σκοπό της κυβερνησιμότητας. Είναι αυστηρό γιατί κουβαλά μια ιστορία κάπως τραυματική. Το άρθρο 37 στην ουσία μας λέει ένα πάρα πολύ απλό πράγμα, ότι πρέπει να βρεθεί κυβέρνηση γρήγορα, μέσα σε δεσμευτικά χρονικά περιθώρια, για να αποφύγουμε περαιτέρω πολιτικές εντάσεις ή να αποφύγουμε την ακυβερνησία -δεδομένου όπως ξέρετε και ότι στην Ελλάδα υπάρχει μια ισχυρή διασύνδεση κράτους, δημόσιας διοίκησης και πολιτικής εξουσίας», λέει ο Γ. Καραβοκύρης.
Διαφορετικό το εκλογικό σύστημα σε ενδεχόμενες δεύτερες κάλπες
Στην περίπτωση που δεν καρποφορήσουν οι διερευνητικές εντολές, μια προσωρινή κυβέρνηση θα προκηρύξει νέες εκλογές, οι οποίες ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει δηλώσει ότι θα γίνουν το αργότερο στις αρχές Ιουλίου. Αυτή η δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, όμως, θα διεξαχθεί με ένα διαφορετικό εκλογικό σύστημα.
«Εκεί αλλάζουν οι όροι του παιχνιδιού. Ο πρώτος θα αποκτήσει μπόνους και μετά το ποσοστό που χρειάζεται για την αυτοδυναμία θα εξαρτηθεί από τα πόσα κόμματα θα μπουν μέσα στη Βουλή. Αλλά εν πάση περιπτώσει, θα έρθουμε πιο κοντά σ’ αυτά που γνωρίζουμε, στο καθεστώς που είχαμε πριν την απλή αναλογική», σημειώνει ο Γ. Καραβοκύρης.
Γιατί γίνεται συζήτηση και για τρίτες κάλπες;
Συνεπώς, με το δεύτερο εκλογικό σύστημα, ο σχηματισμός κυβέρνησης καθίσταται ευκολότερος για το πρώτο σε ποσοστό κόμμα. Στον πολιτικό διάλογο, όμως, έχει συζητηθεί και το ενδεχόμενο μιας τρίτης εκλογικής αναμέτρησης. Ποιος θα μπορούσε να σκέφτεται, και για ποιο λόγο, να πάει σε μια τρίτη εκλογική αναμέτρηση;
«Αυτό θα μπορούσε να συμβεί αν το πρώτο κόμμα της δεύτερης κάλπης δεν μπόρεσε να πιάσει τον μειωμένο πήχυ του 38%, οπότε θα πρέπει να ζητήσει κυβερνητική συνεργασία από κάποιο άλλο κόμμα. Εφόσον ωστόσο κανένα κόμμα δεν δεχθεί να την παράσχει, σε αυτή την περίπτωση πηγαίνουμε αναγκαστικά σε τρίτες εκλογές -με τη διαφορά ότι σε μια τέτοια περίπτωση το κόμμα το οποίο θα έχει αρνηθεί αυτή τη συνεργασία, ουσιαστικά αναλαμβάνει και την ευθύνη της τρίτης κάλπης», τονίζει ο Π. Κουστένης.
Τι γίνεται όμως αν η επιλογή για την τρίτη κάλπη ανήκει στο πρώτο κόμμα; Θα υπάρχουν κι εκεί συνέπειες;
«Σε ένα μέρος του εκλογικού σώματος, μια τέτοια προσφυγή σε τρίτες εκλογές θα φαίνεται εν μέρει και σαν εκβιασμός. Οπότε θεωρώ ότι μια τέτοια απόφαση θα έχει κόστος ακόμα και για το πρώτο κόμμα, ακόμα κι αν εκείνο πιστεύει ότι με ένα τόσο υψηλό ποσοστό, τόσο κοντά στην αυτοδυναμία, ενδεχομένως δικαιούται άλλη μια ευκαιρία να την αναζητήσει. Θεωρώ ότι είναι πολλές τρεις συνεχόμενες εκλογές», καταλήγει ο Π. Κουστένης.
*Το κείμενο απηχεί τις απόψεις των κυρίων Καραβοκύρη και Κουστένη/ Πηγή:gr.euronews./ΦΩΤΟ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΜΗΤΣΟΣ (ΑΠΕ-ΜΠΕ)
