Μνήμη Νίκου Ζία

Στα μέσα του περασμένου μήνα ο επιστημονικός κόσμος της Ελλάδος , ιδιαίτερα δε αυτός της Αρχαιολογίας και της Ιστορίας της Τέχνης έχασε ένα εξαίρετο μέλος του και σεμνό άνθρωπο , τον Νίκο Ζία, ο οποίος “έφυγε” στα 81 του χρόνια. Ήταν  ομότιμος καθηγητής της Ιστορίας της Τέχνης  του Πανεπιστημίου Αθηνών και  πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων από τη σύστασή του το 1997 έως το 2015. Επίσης, υπήρξε πρόεδρος της   Επιστημονικής Επιτροπής  Αναστήλωσης Μνημείων Πυλίας και αντιπρόεδρος του Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης.

Ο Νίκος Ζίας, μακεδονικής καταγωγής, γεννήθηκε στα 1939 στην Τρίπολη. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ανεκηρύχθηκε  διδάκτωρ της Ιστορίας της Τέχνης του ιδίου Πανεπιστημίου. Το θέμα της διατριβής του ήταν «Η Κοσμική Ζωγραφική του Φώτη Κόντογλου».

Τοιχογραφία της Γεννήσεως του Χριστού δια χειρός Φώτη Κόντογλου

Η ενασχόλησή του με το έργο του Κόντογλου συνεχίσθηκε συστηματικά και αργότερα, καθιστώντας τον έναν από τους σημαντικότερους μελετητές του έργου του· μάλιστα διοργάνωσε και δύο εκθέσεις με έργα του ζωγράφου στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων (1983-84) και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (1986), έχοντας και την επιμέλεια των καταλόγων. Εισήλθε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και υπηρέτησε ως Επιμελητής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων στον Μυστρά, Προϊστάμενος της 4ης ΕΒΑ Αιγαίου Πελάγους, της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Πελοποννήσου και Δυτικής Στερεάς, Διευθυντής Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Αρχαιοτήτων και Διευθυντής Συντήρησης Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Διενήργησε ανασκαφές στη Νάξο και τη Χίο, αναστηλωτικές εργασίες και εργασίες συντήρησης του τοιχογραφικού διακόσμου ναών, με σημαντικότερο έργο τον αποχωρισμό της ζωγραφικής στον τρούλο του ναού της Πρωτόθρονης στη Νάξο. Επιμελήθηκε, επίσης, την Έκθεση Μεταβυζαντινής και Νεοελληνικής Τέχνης της συλλογής του Ιδρύματος Τήνου.  

 Μεταξύ άλλων έγραψε  τα βιβλία:

• • Φώτης Κόντογλου, ζωγράφος.
  • Η Ελλάδα του Γ. Μανουσάκη.
  • Οι τοιχογραφίες της Μονής Γρηγορίου Αγίου Ορους και Βυζαντινός Εγγονόπουλος καθώς και περί τις 100 μελέτες και άρθρα για τη Βυζαντινή και Νεοελληνική Τέχνη. Τέλος, υπήρξε τεχνοκριτικός στην εφημερίδα «Μεσημβρινή» και συνεργάτης της εφημερίδας «Το Βήμα».

Ως μικρό μνημόσυνο στον Νίκο Ζία δημοσιεύουμε πιο κάτω ένα κείμενο γι’ αυτόν του καθηγητή Δημήτρη Τριανταφυλλόπουλου και ένα κείμενο του μακαριστού καθηγητή για τον μεγάλο αγιογράφο Φώτη Κόντογλου ( 1895 –  1965), που γεννήθηκε στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας.

Νίκος Ζίας by ARISTEIDIS VIKETOS

Ο μακαριστός Νίκος Ζίας

Ο Ν. Ζίας για τον Φ. Κόντογλου by ARISTEIDIS VIKETOS