Μνήμη εκπάγλου φωτοφανείας. -34 χρόνια από την κοίμηση του Γέροντος Μητροπολίτη Χαλκηδόνος Μελίτωνος

Του Μιτροπολίτη Φιλαδελφείας

Μελίτωνος*

Ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία καί ὅσοι εἴχομεν τό προνόμιον νά βιώσωμεν πλησίον μιᾶς ἀνεπαναλήπτου μορφῆς, βοῶμεν καί σήμερον χαριστήρια καί εὐχαριστήρια, ἐξαίροντες τούς ἄθλους καί τιμῶντες τούς ἀγῶνας καί τά ἐπιτεύγματα κενωτικῆς προσφορᾶς τῆς μορφῆς ταύτης ὑπέρ τοῦ Κέντρου καί Κειμηλίου τῆς Ὀρθοδοξίας.

Τῆς Μορφῆς, τῆς κενωθείσης ἐν τῇ ἐκκλησιαστικῇ διακονίᾳ κατά τούς ἐσχάτους καιρούς, ἐφ’ ᾧ καί τῷ στεφάνῳ κοσμουμένης τῆς εὐπρεπείας.

Μιμνῃσκόμεθα τοῦ καρτεροψύχου, τοῦ γενναίου, τοῦ μοναδικοῦ καί στερροῦ ἀθλητοῦ τοῦ στερεώματος τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας∙ τοῦ περιβοήτου ἐκκλησιαστικοῦ ἀνδρός καί Ἱεράρχου∙ τοῦ πεπαιδευμένου διά τῶν ναμάτων τῆς γνησίας καί οὐχί ἐπιπλάστου Φαναριωτικῆς παραδόσεως, μύστου καί συνεχιστοῦ αὐτῆς ἐν πιστότητι, ὡς μόλις προχθές διεκήρυξε καί ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης μας∙ τοῦ τῆς εὐγλωττίας καί τῆς σοφίας χαρίσματος μετεσχηκότος∙ τοῦ κατηξιωμένου πνευματικοῦ ἡγέτου καί ποιμένος τριῶν θεολέκτων λυχνιῶν, τῆς Ἴμβρου καί τῆς Τενέδου, τῆς Ἡλιουπόλεως καί τῶν Θείρων καί τῆς Χαλκηδόνος∙ τοῦ παρά τά κράσπεδα σοφῶν Πατριαρχῶν καί Ἱεραρχῶν μαθητεύσαντος∙ τοῦ τῶν «κρατούντων τήν πρόσταξιν φλήναφον θεμένου» καί εἰς «οὐδέν λογισαμένου» ἐν πειρασμικῇ στιγμῇ τῆς πολυκυμάντου έν τῷ κόσμῳ στρατείας τῆς Ἁγιωτάτης κατά ΚΠολιν Ἐκκλησίας.

Ἀντιθέτως, συνέχισε μετά δυνάμεως Χριστοῦ τόν δόλιχον, ἀληθῶς μεγαλοπνόως καί θυσιαστικῶς, καί κατέστη στύλος φωτοειδής καί κλίμαξ προσφορᾶς καί ἑδραίωμα καί πρόβολος τοῦ πανιέρου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου.

Σάν σήμερα δέ ἐκλήθη ὑπό τοῦ στεφοδότου Φιλανθρώπου καί Θεανθρώπου Θεοῦ τῶν Χριστουγέννων, κατά τήν ἐκείνου ρῆσιν, καί μετετέθη ἀπό τῶν προσκαίρων ἐπί τά ἀγήρω καί μόνιμα, στεφανωθείς στεφάνῳ ἀκηράτῳ εὐγνώμονος μνήμης.

***

Ἡ μνήμη ἀναπολεῖ τόν ἀληθῶς «πληρώσαντα πᾶσαν εὐδοκίαν εἰς ἔργον πίστεως ἐν δυνάμει» Μητροπολίτην Γέροντα Χαλκηδόνος Μελίτωνα τόν Χατζῆν, ὁ ὁποῖος ἐπορεύθη διά βίου ἐν μέσῳ πλήθους πειρασμῶν καί θλίψεων καί προσβολῶν καί δυσχερειῶν, φλεγμαινουσῶν πληγῶν ἐν τῷ σώματι τῆς τε Μητρός Ἐκκλησίας καί τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας ἐν συνόλῳ, τάς ὁποίας θλίψεις καί πληγάς καί τόν «δεσμόν τῆς κακίας» μετουσίωνε δι’ ὀξύτητος νοός καί εὐφυΐας καί πολυμαθείας καί κόπων πολλῶν καί στοχασμῶν εἰς δόξαν καί δύναμιν τοῦ παλλαδίου τῆς Ὀρθοδοξίας, τοῦ ἐν Φαναρίῳ στολάς ἐμφωτίους κεκοσμημένου Κέντρου αὐτῆς.

Ἡ βιοτή καί πολιτεία τοῦ ἀλησμονήτου Ἱεράρχου ὑπῆρξεν ἕν συνεχές μαρτύριον καί μία δορυφορία μαρτυρίας ἐπιγνώσεως καί ἀποκαλύψεως τοῦ τί ἐστι Οἱκουμενικόν Πατριαρχεῖον, τί ἐστι Μεγάλη Ἐκκλησία, καί τί ἐστι πρωτίστως Διακονία Θεσμοῦ καί Θεσμῶν, παραλλήλων.

Καί μάλιστα ὅταν ἑώρα «τοῦ βίου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας τήν θάλασσαν ὑψουμένην τῷ κλύδωνι» ἤ τῷ «εὐροκλύδωνι» τῶν ποικίλων πειρασμῶν, ἐξ οἰκείων καί τρίτων, τότε ὁ Γέροντας ἐφάνταζε μέγιστος «τῆς ἐλπίδος καί τῆς Χάριτος τῆς Πίστεως», καί τήν ὡδήγει πάντοτε, καί πρότερον μέν, ἰδίᾳ ὅμως κατά τό χρονικόν διάστημα 1972-1984, εἰς «εὐδίους λιμένας».

Μεγάλων δέ ἐκκλησιαστικῶν γεγονότων ἱερουργός κατέστη, ὡς «Θεοῦ μεγίστου θεῖος ὑπηρέτης».

Διό καί διά τῆς προσφορᾶς του καί τοῦ γνησίου ἐκκλησιαστικοῦ του φρονήματος, πρός τήν τελειότητα τήν ἐνδεχομένην τοῖς ἀνθρώποις ἔφθασε, καί σήμερον ὅλοι ἡμεῖς οἱ περιλειπόμενοι διάκονοι τοῦ Θεσμοῦ, στέφανον ἀνθέων πλέκοντες, ἤτοι ἀγάπης γνησίας καί στοργῆς καί εὐγνωμοσύνης, ὁμολογοῦμεν ὅτι γνωρίζομεν τήν ἀλήθειαν καί πολλά δάκρυα ἀνθρώπινα ἐκχέομεν καί νῦν ἐπί τῇ ἀπωλείᾳ τοιαύτης περιωπῆς πνευματικοῦ Πατρός καί ἐκκλησιαστικοῦ ἡγέτου.

Ὑποκλινόμεθα δέ εἰς τήν μνήμην σου καί ὑποσχόμεθα καί πάλιν, Σοί Γέροντα, ὅτι ὅσῃ ἡμῖν ἀπολείπεται δύναμις, -καίτοι ἐν γήρᾳ καί ἐν ἀσθενείᾳ καί ἡμεῖς σήμερον-, τούς σούς καμάτους διαιωνίζειν καί τό φρόνημά σου τηρεῖν καί καταβάλλειν συνεχεῖς πρός τοῦτο προσπαθείας.

Δεόμεθα δέ τοῦ Κυρίου, τοῦ καλέσαντος καί στεφανώσαντος τόν Γέροντα διά δόξης καί δυνάμεως καί τιμήσαντος αὐτόν διά σκόλοπος τῆς σαρκός ἐπί πενταετίαν καί πλέον, ὅπως κατατάξῃ τήν μακαρίαν ψυχήν αὐτοῦ εἰς τόπον ἀνέσεως, εἰς φωτεινά σκηνώματα, ἔνθα δικαιοσύνη κατοικεῖ∙ τό δέ πήλινον σῶμά του, «ξενοδοχούμενον ἐν τάφῳ σμικρῷ» ἐν τῷ Κοιμητηρίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰγναρτίου τοῦ Θεοφόρου, νά ἀναπαύῃ «ἐν εἰρήνῃ» ἀπό τῶν πολλῶν γηΐνων κόπων, ὁμοῦ μετά τῶν ἐκεῖ ἀναπαυομένων ἀπό αἰῶνος πατέρων καί ἀδελφῶν μας, τῶν προκατόχων αὐτοῦ καί τῆς δεξιᾶς χειρός του ἐν τῇ ἐξ Ἴμβρου διελεύσει του Πρωτοπρεσβυτέρου Σπυρίδωνος Δαμδᾶ καί τοῦ πρότριτα κοιμηθέντος πνευματικοῦ υἱοῦ του Μητροπολίτου Νικομηδείας Ἰωακείμ τοῦ Νεραντζούλη καί τοῦ ἄλλου συμπορευτοῦ του Νικαίας Κωνσταντίνου τοῦ Χαρισιάδου.

Πέπεισμαι δέ προσωπικῶς, ὅτι εὑρισκόμενος ὁ ἀοίδιμος Γέροντας πλησίον τῆς ἀληθοῦς δικαιοσύνης, τοῦ Χριστοῦ, μιμνῄσκεται προσευχητικῶς καί τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί τῶν πνευματικῶαὐτοῦ τέκνων.

***

Ἡ λήθη ἀσφαλῶς καί δέν δύναται νά καλύψῃ τήν μνήμην πεντήκοντα ἐτῶν μαθητείας τοῦ σημειοῦντος τάς ταπεινάς ταύτας εὐγνωμόνους γραμμάς.

Τόν Γέροντα τόν διηκόνησα, ἱερόπαις, ἐν Ἀγριδίοις Ἴμβρου, ἐν συνεχείᾳ ὁμοῦ μετά πεφιλημένου συναδέλφου ὅταν ἀνεστάλη ἐν ἔτει 1971ῳ «προστάξει κρατούντων» ἡ λειτουργία τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς μας τῆς Χάλκης, ὅτε ἐν ἀπορίᾳ ἀνεζητούσαμεν νά τόν συναντήσωμεν ἕν βροχερόν ἀπόγευμα τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ δισέκτου καί γέμοντος πικριῶν ἔτους ἐκείνου, περιδιαβαίνοντες τά «σοκάκια» τῆς Χαλκηδόνος∙ ἀργότερον ὅτε μ’ ἐστεφάνωσεν ἀληθῶς μέ τό τίμιον ὄνομά του τήν 4ην Αὐγούστου 1974 δι’ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρώτου καί κατ’ ἐξοχήν πνευματικοῦ του τέκνου, τοῦ νῦν Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου∙ τέλος δέ κατά τήν ἀλησμόνητον ἐπί δεκαετίαν ὅλην μαθητείαν μου παρ’ αὐτῷ, ἀνακαλύψας προσωπικῶς ἀγωνιστήν σοφόν καί προθυμότατον, διδάσκαλον καί ποδηγέτην ἄριστον, ἐξ οὗ ἠρύσθην ἐφόδια πνευματικά ὑπερβάσεως τήν ἀγριαίνουσαν πολλάκις κάμινον πολλῶν πειρασμῶν.

***

Μνήμην ἐκδημίας αὐτοῦ σήμερον ἀναπολοῦμεν, ὅτε «βασίλειον διάδημα ἐστέφθη ἡ κορυφή» του ἐξ ἄθλων ὧν ὑπέμεινεν ὑπέρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ καί τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας Του καί τοῦ Γένους μας, οὐ μήν δ’ ἀλλά καί ὑπέρ συνόλου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Γέροντας πλέον «ἐπαίνων οὐ δέῃ τῶν γηΐνων», «ὅν γνούς ἐπαινεῖν, δειλιῶ μή σμικρύνω».

Μνήμην, ἁπλῶς, ἐπαίνου καί εὐχαριστίας, τῶν κόπων καί τῶν ἄθλων του, διά τῶν ὁποίων ἐδοξάσεν ἐπί γῆς διά βίου τήν κλῆσιν, ὡς ἄλλος Μαρτύρων πρωτόαθλος κατά τούς ἀποκαλυπτικούς τούτους καιρούς μας: διά τῆς γνώμης του τῆς ἀκεραίας καί κατά πάντα συνετοῦς καί διορατικῆς, δικαίαν ἐν πᾶσι τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς ζητήμασι ἐξάγοντος κρίσιν∙ διά τῶν τρόπων τῶν σεμνῶν, ἐνίοτε καί ἀγαπητικῶς αὐστηρῶν∙ διά τῆς πολιτείας του ὅσον ἀφορᾷ εἰς τά ἁπτόμενα εὐρυτέρων παραμέτρων ἐκκλησιαστικά καί μείζονα, ὑποστάσεως τοῦ Θρόνου, ζητήματα∙ διά τῆς ἐν γένει ἀόκνου δραστηριότητός του, χαρισμάτων διά τῶν ὀποίων «εὐαρέστως βιώσας τῇ Μητρί Ἐκκλησίᾳ κλέος ἀπηνέγκατο».

Μνήμην τοῦ φωτός τῆς θυσίας, τῆς κενώσεως, τῆς ἀγάπης, τῆς ἀκενώτου πηγῆς τοῦ ἀενάου νάματος, τοῦ ἀνεσπέρου φωτός τοῦ Φαναρίου, ὅπως τό ἀνεζητούσαμέν ποτε δύο νεαροί μαθηταί ὡς ἴαμα καί δρόσον καί θεραπείαν καί ἀνάπαυσιν ἐλπίδος καί νοσταλγίας κατά τό βροχερόν ἐκεῖνο ἀπόγευμα τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ 1971.

Καί ὅταν τό ἀνεύρωμεν, ὡς στύλον φωτοειδῆ καί κλίμακα πορείας, ἐθυσιάσαμεν τά πάντα καί προσεκολλήθημεν εἰς τόν μόνον μαργαρίτην, ὡς ποτέ ὁ Ἀπόστολος Ναθαναήλ, καί ἐγίναμεν μαθηταί καί ὀπαδοί ἐκείνου∙ τοῦ Γέροντος.

Μνήμην τῆς ἐπιβλητικῆς μορφῆς τοῦ Γέροντος ἀπό τῶν εὐλογημένων ἐτῶν ἐν τῇ ποθεινῇ πατρίδι Ἴμβρῳ· τοῦ ἐπισυναγαγόντος με ὑπό τάς πτέρυγας αὐτοῦ ἐν Χαλκηδόνι· τοῦ ἀρίστου λειτουργοῦ, τοῦ δεινοῦ ρήτορος καί κήρυκος τῆς Εὐαγγελικῆς ἀληθείας δι᾽ ἔργων καί λόγων· τοῦ κραταιοῦ διοικητοῦ τοῦ σκάφους τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας, τοῦ «ἐν κλύδωνι καί χειμῶνι» ὁδηγήσαντος αὐτήν εἰς εὐδίους λιμένας.

Μνήμην τοῦ Γέροντος, πού μετά προφητικῆς ἀληθῶς παρρησίας προήδρευε τῶν Α΄καί Β΄ Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων (1976 καί 1982), καί συμμετεῖχεν εἰς τάς διορθοδόξους ἐπικοινωνίας, τάς ἐπισκέψεις Προκαθημένων καί Ἀντιπροσωπειῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν ἐν Φαναρίῳ.

Μνήμην τοῦ περιστατικοῦ ὅταν κατά τάς μεταμεσονυκτίους ὥρας, κατά τήν ἐπίσκεψιν τοῦ μακαριστοῦ Πατριάρχου Μόσχας Ποιμένος εἰς τό Οἰκουμενικόν μας Πατριαρχεῖον, ὁ Γέροντας ἀνιστάμενος «ἐν λόγῳ ἀληθείας, ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ, ἐν δυνάμει Θεοῦ» ἀπήντησεν «ὡς ἐξουσίαν ἔχων» εἰς ὅσα ἀπρεπῆ καί ἕωλα ἠκούσθησαν κατά τῆς Μητρός Ἐκκλησίας· καί ἐνώπιον τοῦ «δυνατοῦ ἐν ἔργῳ καί λόγῳ» Ἱεράρχου οἱ ἀνθιστάμενοι ἐσίγησαν.

Ἦτο ἀληθῶς προφήτης «καί περισσότερον προφήτου» ὁ Γέροντας Μελίτων ὁμιλῶν καί ἐνεργῶν περί καί ὑπέρ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου· καί διά τοῦτο εἰς τήν σοφίαν αὐτοῦ «οὐκ ἠδύναντο ἀντιστῆναι ἢ ἀντιπεῖν πάντες οἱ ἀντικείμενοι αὐτῷ».

Μνήμην, τέλος, τοῦ Πνευματικοῦ Πατρός, τοῦ Διδασκάλου, τοῦ Ἱεράρχου, τοῦ Ἀνθρώπου Μελίτωνος Χατζῆ, ὅταν ἐν στιγμῇ λιποψύχου καρτερίας διά τά ἐπερχόμενα, προσηύχετο ἐν τῇ κλίνῃ θεραπευτηρίου τοῦ Λονδίνου, κινῶν πρός αἶνον Θεοῦ τά χείλη του: «Κύριος ποιμαίνει με καί οὐδέν με ὑστερήσει∙ ἐάν πορευθῶ ἐν μέσῳ σκιᾶς θανάτου, οὐ φοβηθήσομαι κακά∙ ὅτι Σύ μετ’ ἐμοῦ εἶ».

***

Μία διαδρομή μνήμης, ἀπό τῆς 24ης Σεπτεμβρίου 1913 μέχρι καί τῆς ἑσπέρας τῆς 27ης Δεκεμβρίου 1989, πλήρους γερῶν∙ ἀγώνων πολλῶν ἀλλά καί θαυμασίων πολλῶν, ἅτινα ἐν καρδίαις παλλούσαις καί νοσταλγούσαις καταγεγραμμένα τυγχάνουν ἀνεξιτήλως.

Αἱ καρδίαι μας καί σήμερον «εὐτρεπίζουν» τῷ Γέροντι, διότι ὁ ζῆλος καί οἱ ἀγῶνες καί τά παλαίσματά του, ἡ «ἐν εἰρήνῃ» ἀσφάλειά του, ἀσφαλίζουν καί κρατύνουν «εἰς τό διηνεκές», κατά τήν ρῆσιν καί πάλιν ἐκείνου, τήν Μεγάλην Ἐκκλησίαν, ἐφ’ ᾦ καί δοξολογίαν καί εὐχαριστίαν ἀναπέμπομεν τῷ Ἁγίῳ Θεῷ, τῷ δωρήσαντι λύχνον τοιαύτης ἐκπάγλου φωτοφανείας τῷ Οἰκουμενικῷ Πατριαρχείῳ.

***

Στεφάνοις ἐκτενοῦς προσευχῆς «στέφοντές» σε τά πνευματικά σου τέκνα, ἐν οἷς ἔσχατος ὁ γράφων, Σέ τόν «στέφανον, ὅν προέστεψαν ποικίλοι «λίθοι» καί στέφανοι ἐξ ἀκανθῶν καί κατορθωμάτων κατά τήν ὡς εἰς ἄλλον Γολγοθᾶν μαρτυρικήν πορείαν Σου διακονίας τῆς Μητρός Ἐκκλησίας ἐν Φαναρίῳ, έν Μάντσεστερ, ἐν Ἴμβρῳ καί Τενέδῳ, έν Χαλκηδόνι, ἐν πάσῃ τῇ δεσποτείᾳ Κυρίου, ἐπαναλαμβάνομεν τό ἰδικόν σου κύκνειον ᾆσμα κατά τήν βαρυσήμαντον ὁμιλίαν σου ἐπί τῇ κατακλεῖδι τῶν ἐργασιῶν τῆς, διά κόπων καί μόχθων προσωπικῶν σου πολλῶν, συνελθούσης καί ἐπιτυχῶς ἀχθείσης εἰς πέρας, Β΄ Προσυνοδικῆς Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1982): «Ὁ Θεός βοηθός εἰς τέλος».

Αἰωνία σου ἡ μνήμη, Γέροντα καί Διδάσκαλε καί Εὐεργέτα. Ἀμήν.