Μητροπολίτης Βαρθολομαίος: Στα χέρια του Θεού το μέλλον της Ο.Ε. Σμύρνης
“Η μητέρα Εκκλησία δεν εγκατέλειψε ποτέ την Σμύρνη, φροντίζοντας όσους λίγους απέμειναν εκεί, όσο και τους πρόσφυγες στην Ελλάδα”, τόνισε στην ομιλία του ο Μητροπολίτης Σμύρνης Βαρθολομαίος, στην ημερίδα στο αμφιθέατρο του Μουσείου της Ακρόπολης Αθηνών.
Ο κ. Βαρθολομαίος αναφέρθηκε εκτενώς για το πως προετοιμάστηκε το έδαφος από το Οικουμενικό Πατριαρχείο από το 1931, με την ανασύσταση της Ορθόδοξης Κοινότητας Σμύρνης, τις αποστολές κληρικών από την Κωνσταντιούπολη και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου μέχρι το 2016, έτος κατά το οποίο άνοιξε και πάλι ο ληξιαρχικός κώδικας της Μητρόπολης Σμύρνης
*Το πλήρες κείμενο της ομιλίας είναι το ακόλουθο:
Εὐγενεστάτη κυρία Oya Yazar, Γενικέ Πρόξενε τῆς Τουρκίας ἐν Ἀθήναις,
Εὐγενεστάτη κυρία Ἀργυρώ Παπούλια, Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος ἐν Σμύρνῃ,
Ἐντιμότατοι κύριοι Δήμαρχοι Νέας Σμύρνης καί Αἰγάλεω,
Ἐντιμότατε κύριε Ἰωάννη Κουτούλια, Πρόεδρε τοῦ Συλλόγου Μικρασιατῶν Αἰγάλεω μετά τοῦ περί ὑμᾶς Διοικητικοῦ Συμβουλίου,
Ἐκπρόσωποι τῶν διαφόρων Μικρασιατικῶν Σωματείων,
Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί καί φίλοι, Σμυρναῖοι, ἐν γένει Ἴωνες, ἐκλεκτοί ἀπόγονοι ἐνδόξων προγόνων, καί ἁπαξάπαντες οἱ μετέχοντες τῆς ἡμερίδος ταύτης μνήμης καί τιμῆς,
Ἐρχόμενος ἀπό τόν χῶρον τῆς διακονίας μου, τήν Κωνσταντινούπολιν καί τήν Σμύρνην, τήν ἀπό ἀρχαιοτάτων χρόνων “ἀκρόπολιν” ἐπί τῆς ὁποίας καί περί τήν ὁποίαν, ἐννοῶ τήν Ἰωνικήν γῆν, ἐκαλλιεργήθη ἡ φιλοσοφική σκέψις τῶν ἀρχαίων προγόνων μας, παρήχθησαν ἐξαιρετικά δείγματα τοῦ ἕλληνος γραπτοῦ λόγου, πνευματικόν κτῆμα συνόλου τῆς ἀνθρωπότητος, καί ἀνεπτύχθησαν εἰς ἀλληλοδιάδοχον καί ἀδιάκοπον ἱστορικήν διαχρονίαν ὁ ἀρχαιοελληνικός, ὁ ἑλληνορρωμαϊκός, ὁ ἑλληνοχριστιανικός καί ὁ Ρωμαιο-ἑλληνορθόδοξος, ἀλλά καί Ὀθωμανικός, Πολιτισμός, ἀπευθύνω πρός ὅλους σας, τούς συγκεντρωθέντας σήμερον εἰς τόν ἱστορικόν τοῦτον χῶρον τοῦ κλεινοῦ Ἄστεος τῶν Ἀθηνῶν, τήν ἀκρόπολιν ταύτην τῆς διανοήσεως, εἰς τόν χῶρον τοῦτον τοῦ βωμοῦ τοῦ Ἀγνώστου Θεοῦ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καί τοῦ βήματος τοῦ Ἁγίου Διονυσίου τοῦ Ἀρεοπαγίτου, τόν χαιρετισμόν τῆς μνήμης τῶν ἐν Σμύρνῃ καί ἐν τῇ εὐρυτέρᾳ περιοχῇ τῆς Ἰωνίας προγόνων μας καθώς καί τοῦ σήμερον ἐναπομείναντος μικροῦ ἐκεῖσε Ρωμαιορθοδόξου λείμματος, τοῦ ἡμετέρου μικροῦ πλήν θεοφιλοῦς ποιμνίου.
Πρίν ἤ εἰσέλθω εἰς τήν ἐνώπιόν σας βιωματικήν κατάθεσιν καί ἐλαχίστην συμβολήν εἰς τήν σήμερον ἐνταῦθα πραγματοποιουμένην ἡμερίδα περί τῆς διαχρονικῆς μαρτυρίας καί παρουσίας τῆς Σμύρνης εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ ἡμετέρου Γένους, ἐπιθυμῶ νά ἀπευθύνω τάς θερμάς εὐχαριστίας τόσον τῆς ἐλαχιστότητός μου προσωπικῶς, ὅσον καί τοῦ ἐκ Σμύρνης συνεκδήμου μου ἀδελφοῦ καί στενοῦ συνεργάτου, Ἐντιμ. κ. Γεωργίου Θεοδωρίδου, Προέδρου τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης, πρός τάς δύο ὑψίστας κορυφάς τοῦ Γένους, ἤτοι πρός τόν Παναγιώτατον Οἰκουμενικόν Πατριάρχην κ. Βαρθολομαῖον καί πρός τόν Ἐξοχώτατον Πρόεδρον τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας κ. Προκόπιον Παυλόπουλον, ὑπό τήν αἰγίδα τῶν ἐκπροσωπουμένων ὑπ’ αὐτῶν κορυφαίων Θεσμῶν, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, τῆς Μητρός Ἐκκλησίας τῶν Ἑλλήνων Ὀρθοδόξων, καί τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, τελεῖ ἡ ἡμερίς αὕτη, διά τήν ὑψηλήν ταύτην τιμήν. Ὁ Πατριάρχης καί ὁ Πρόεδρος τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας, ἀπό τῆς ἑαυτῶν θείας φυλακῆς ἑκάτερος, διακονοῦν τό Μέγα, τό Ὡραῖον καί τό Ἀληθινόν, δηλαδή τάς ἀξίας καί τά τιμαλφῆ τοῦ Γένους ἡμῶν, ὅπως ταῦτα διά τῶν αἰώνων μᾶς ἐκληροδοτήθησαν, πρός διατήρησιν ἀναλλοιώτως καί μετάδοσίν των εἰς τάς ἐπερχομένας γενεάς. Αἱ ἀξίαι καί τά τιμαλφῆ ταῦτα ἐκαλλιεργήθησαν ὑπό τῶν πατέρων καί τῶν προγόνων μας εἰς τούς ἀπεράντους καί ἀλησμονήτους χώρους τῆς Σμύρνης, τῆς Ἰωνίας, τῆς Καππαδοκίας καί τοῦ Πόντου καί συνεχίζουν νά καλλιεργῶνται μέχρι σήμερον εἰς τούς χώρους τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῶν Ἀθηνῶν, τῆς Μακεδονίας, τῆς Θράκης, καί γενικώτερον ὑπό τοῦ ὅπου γῆς διασκορπισθέντος λείμματος τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Γένους τῶν Ρωμαίων Ἑλλήνων.
Ἐν συνεχείᾳ, ὁ λόγος τῆς εὐχαριστίας τοῦ ὁμιλοῦντος ἀπευθύνεται πρός τόν Ἐλλογιμώτατον καί φίλτατον κ. Ἰωάννην Κουτούλιαν, τόν Πρόεδρον, καί τά λοιπά προσφιλῆ μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Συλλόγου Μικρασιατῶν Αἰγάλεω, ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε τήν πρωτοβουλίαν τῆς πραγματοποιήσεως τῶν ἀφιερωμένων εἰς τήν Σμύρνην ἐκδηλώσεων τούτων. Ὁμοῦ μετά τῶν συγχαρητηρίων διά τήν διοργάνωσιν ταύτην καί τῶν προσηκουσῶν εὐχαριστηριῶν δι’ αὐτήν ὡς καί διά τήν ἀπευθυνθεῖσαν πρόσκλησιν ὅπως παραστῶ ἐνταῦθα μετά τῶν συνεργατῶν μου, ἐπιθυμῶ καί ἀπό τοῦ ἐπισήμου βήματος τούτου νά ἐκφράσω τήν βαθυτάτην ἱκανοποίησιν καί τήν εὐαρέσκειαν τῆς ἐλαχιστότητός μου ὡς Ποιμενάρχου τῆς Σμύρνης τόσον πρός τόν φίλτατον κ. Ἰωάννην Κουτούλιαν προσωπικῶς ὅσον καί πρός τά μέλη τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Συλλόγου τούτου διά τήν ἀπό τῆς πρώτης στιγμῆς τῆς ἀναλήψεως τῶν καθηκόντων μου ἐκδήλωσιν αἰσθημάτων τιμῆς, εἰλικρινοῦς καί ἀνιδιοτελοῦς ἀγάπης καί σεβασμοῦ πρός τήν ἐλαχιστότητά μου, τόν ἀπό Θεοῦ ταχθέντα εἰς τήν ἱστορικήν ταύτην διακονίαν Μητροπολίτην Σμύρνης καί τούς ὀλιγοστούς συνεργάτας μου. Ἐκ μέσης καρδίας εὔχομαι ὅπως ὁ Ἅγιος Θεός, διά πρεσβειῶν τῶν Ἁγίων τῆς Σμύρνης, σᾶς ἐνισχύῃ εἰς τόν καθημερινόν ἀγῶνα τοῦ βίου τούτου. Δραττόμενος τῆς εὐκαιρίας ταύτης, ἐπιτρέψατέ μοι νά ἐκφράσω εὐχαριστίας καί πρός τόν συνοδεύοντά με σήμερον ἐνταῦθα ἐκ τῶν ἀμέσων συνεργατῶν μου εἰς τήν ἐν Σμύρνῃ ἀπό διετίας ἀρξαμένην διακονίαν μου πρός τό ἐκεῖ Ὀρθόδοξον Χριστιανικόν λεῖμμα, τό μικρόν ποίμνιον, καί εἰς τήν ἐκεῖ λειτουργικήν καί εὐρυτέραν ἐκκλησιαστικήν μαρτυρίαν, Ἐντιμότατον κ. Γεώργιον Θεοδωρίδην, Πρόεδρον τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος καί τοῦ Ἑλληνικοῦ Πνευματικοῦ καί Μορφωτικοῦ Συνδέσμου Σμύρνης, ἀλλά καί πρός τά λοιπά μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς καί τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου τοῦ Συνδέσμου.
Ἐν συνεχείᾳ, εἰσερχόμενος εἰς τήν προσωπικήν μου συμβολήν εἰς τήν σήμερον διοργανουμένην ἡμερίδα εἰσαγωγικῶς ἀναφέρω ὅτι αὕτη θά περιορισθῇ εἰς μίαν ψηλάφησιν ἀκροθιγῶς τῆς μαρτυρίας τῆς μεγαλουπόλεως Σμύρνης, ὡς κοσμοπολιτίσσης, ἀφ’ ἑνός, καί ἀφ’ ἑτέρου εἰς τήν σημερινήν ἐκεῖσε παρουσίαν τῆς Ἑλληνορθοδόξου Κοινότητος καί τάς μελλοντικάς αὐτῆς προοπτικάς.
Πρωτίστως, σημειωτέον, ὅτι ἡ Σμύρνη, ἀρχαία πόλις, ἀνέπτυξεν ἀπό τῶν ἀρχαιοτάτων χρόνων πλούσιον πολιτισμόν καί παράδοσιν· μία ἐκ τῶν ἑπτά πόλεων αἱ ὁποῖαι ἐρίζουν διά τήν καταγωγήν τοῦ Ὁμήρου· ὁ δέ Στράβων ἐθεώρει αὐτήν ὡς τήν ὡραιοτέραν πόλιν τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Κατά τήν διάρκειαν τῆς Ὀθωμα¬νικῆς Αὐτοκρατορίας ἀπετέλει ἕν ἐκ τῶν μεγαλυτέρων κέντρων αὐτῆς, ἡ δευτέρα πόλις μετά τήν Κωνσταντινούπολιν. Μέ τόν εὐρύχωρον λιμένα της, τήν πλουσίαν ἐνδοχώραν καί τάς εὐφόρους κοιλάδας τοῦ ποταμοῦ Ἕρμου, ἀπετέλεσε πόλον ἕλξεως καί προνομιοῦχον κέντρον διαμετακομιστικοῦ ἐμπορίου. Ἡ πόλις τῆς Σμύρνης ἀπέβη κατά τήν μακραίωνα ἱστορίαν αὐτῆς – καί μέχρι σήμερον- τό σημαντικώτερον ἐμπορικόν κέντρον τῆς Μικρᾶς Ἀσίας.
Μέ τήν πάροδον τοῦ χρόνου, καί ἰδίως κατά τόν 17ον αἰῶνα, ἡ Σμύρνη διαχωρίζεται γεωγραφικῶς εἰς συνοικίας, ἔνθα ἔζων ἄνθρωποι διαφόρων θρησκειῶν καί ὁμολογιῶν, ἤτοι Ὀρθόδοξοι Ρωμηοί, Μουσουλμᾶνοι, Ἀρμένιοι, Ἑβραῖοι ἀλλά καί δυτικοί Χριστιανοί. Ἡ συνύπαρξις καί ἡ συνεργασία αὐτῶν εἰς διάφορα ἐπίπεδα ἐδημιούργησαν τόν λεγόμενον κοσμοπολιτισμόν. Ἔχει γραφῆ, ἄλλωστε, ὅτι «ἡ Σμύρνη ἤτανε μιά πόλη μαγική… μιά πόλη μέ ἀναρίθμητα σταυροδρόμια πάνω στά ὁποῖα ἀντα¬μώθηκαν πολιτισμοί, θρησκεῖες, μυστήρια». Ἀπετέλεσε μίαν ἐκ τῶν πλέον ἐμβληματικῶν περιπτώσεων οἰκονομικῆς ἀναπτύξεως, ἐθνοτικῆς καί κοινω¬νικῆς συνθέσεως, αἱ ὁποῖαι ἐλειτούργησαν εἰς τήν ἀνατολικήν Μεσό¬γειον κατά τόν 19ον αἰῶνα. Μέ κύριον γνώρισμα τόν κοσμοπο¬λιτισμόν, δηλαδή τήν συνύπαρξιν τῶν ἐθνοτήτων, τήν ἀνοχήν μεταξύ των καί τήν ἄμβλυσιν τῶν ἀντιθέσεων, ἀνεδείχθη πόλις πρωτοποριακοῦ ἀστισμοῦ. Ἡ οἰκονομική ἀνάπτυξις, ἡ καλλιέργεια τῆς παιδείας, τῆς τέχνης, τῆς μουσικῆς, τοῦ θεάτρου καί τοῦ ἀθλητισμοῦ, ἡ δεκτικότης εἰς τάς εὐρωπαϊκάς καινοτομίας, μέ ἀποτέλεσμα τά δυτικότροπα στοιχεῖα τῆς κοινοτικῆς ζωῆς, ἐμφανῆ ἀκόμη καί εἰς τόν ἐνδυματολογικόν κώδικα ἀνδρῶν καί γυναικῶν ἤ εἰς τήν δυτικήν ἀτμό¬σφαιραν τῶν σωματειακῶν ἀθλητικῶν ὀργανώσεων, νά καθορίζουν τήν φυσιο¬γνω¬μίαν της. Οἱ Ὀρθόδοξοι μάλιστα Ρωμηοί, μέ τό ἔντονον οἰκουμενικόν των πνεῦμα, ἀπετέλουν τό σημαντικώτερον στοιχεῖον, τό ὁποῖον συνέβαλεν εἰς τήν ἀνάπτυξιν καί καλλιέργειαν τοῦ κοσμοπολιτισμοῦ τούτου.
Πρός τήν κατεύθυνσιν ταύτην τῆς ἀναπτύξεως κοσμοπολιτικοῦ πνεύματος συνέβαλεν ἀσφαλῶς καί ἡ μακρά χριστιανική παράδοσις τῆς Σμύρνης, καθώς, ὡς γνωστόν, διά τήν Χριστιανικήν Πίστιν δέν ὑπάρχουν ἐθνικαί διακρίσεις καθότι πάντες εἴμεθα ἕν, ἡνωμένοι ἐν Ἰησοῦ Χριστῷ κατά τήν ρῆσιν τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πρός τούς Γαλάτας. Πάντες εἴμεθα ἀδελφοί ἐν Χριστῷ καθώς ἐντός ἡμῶν ρέει τό Τίμιον Αἷμα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, τοῦ Ὁποίου πάντες οἱ Ὀρθόδοξοι κοινωνοῦμεν, κατά τήν Θείαν Εὐχαριστίαν, εἰς τήν ὁποίαν ταυτοχρόνως μετέχομεν πάντες οἱ Ὀρθόδοξοι, ἀνεξαρτήτως ἐθνικῆς καταγωγῆς.
Ἐπί πλέον, δι’ ἡμᾶς τούς Ἕλληνας Ὀρθοδόξους, οἰκουμενικόν εἶναι καί τό ἀθάνατον ἑλληνικόν πνεῦμα, τοῦ ὁποίου αἱ βασικαί ἀρχαί ἀπετέλεσαν τάς κυριωτέρας ἐκ τῶν θεμελιωδῶν ἀρχῶν τῶν θεωρητικῶν ἐπιστημῶν, τῆς λογικῆς, τῆς φιλοσοφίας, τῆς ἱστορίας, ἀλλά καί τῶν θετικῶν ἐπιστημῶν, ἡ δέ Σμύρνη καί ἡ εὐρυτέρα αὐτῆς περιοχή ἀπετέλεσαν μίαν τῶν βασικῶν κοιτίδων ἀναπτύξεως τῶν ἐπιστημῶν τούτων ἀπό τῆς ἀρχαιότητος, εἰς δέ τούς νεωτέρους χρόνους τά ἐκπαιδευτήρια αὐτῆς ἀπετέλεσαν ἐργαστήρια καλλιεργείας καί μεταδόσεως αὐτῶν.
Ἡ οἰκουμενική κοσμοπολιτική μαρτυρία τῆς Σμύρνης τοῦ χθές εἶναι γνωστή. Εἶναι λαμπρά καί ἔνδοξος καί ἀναγνωρίζεται ὑπό πάντων καί εἰς πάντας τούς τομεῖς τῆς ἀνθρωπίνης βιοτῆς. Δέν περιγράφεται. Τοῦτο, ἄλλωστε, εἶναι ἀδύνατον καί ἐκ τῶν πραγμάτων, ἐντός τῶν πλαισίων μιᾶς συντόμου ἀναφορᾶς. Ἔχουν γραφῆ συγγράμματα καί ἔχουν κατατεθῆ ἐμπειρικαί μαρτυρίαι καί βιώματα, ὥστε νά παρέλκῃ πᾶσα περαιτέρω ἀναφορά.
***
Μετά τήν ὑπογραφήν τῆς γνωστῆς ἐν Λωζάννῃ Συνθήκης, τήν 24ην Ἰουλίου τοῦ ἔτους 1923, ἀρχίζει μία νέα σελίς τῆς ἡμετέρας Ὀρθοδόξου παρουσίας καί μαρτυρίας ἐν Σμύρνῃ, καί ἐν γένει ἐν τῇ καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῇ.
Ἡ σελίς τοῦ σήμερον.Κατά τήν ἀνεωγεῖσαν πρό αἰῶνος περίπου νέαν ταύτην σελίδα, -καί περιορίζομαι εἰς τήν Σμύρνην καί μόνον- ἡ ὁποία ἐσφράγισε “τήν ταραχήν καί τήν ἀγωνίαν” τῶν ἐκεῖ προγόνων μας, ὡς ἔγραφεν εἰς τήν ἀπό 18ης Αὐγούστου 1922 ἐπιστολήν αὐτοῦ πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Μελέτιον τόν Δ΄ ὁ ἄμεσος προκάτοχος ἡμῶν, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως δέν ἐγκατέλειψε τόν ἐναπομείναντα ἐν τῇ πρωτευούσῃ τῆς Ἰωνίας Ὀρθόδοξον λαόν τοῦ Θεοῦ, ἀλλά “πολυμερῶς καί πολυτρόπως” ἐμερίμνησε, παρά τήν χαλεπότητα τῶν καιρῶν, διά τάς πνευματικάς καί ἐκκλησιαστικάς ἀνάγκας τόσον τοῦ ἐν Σμύρνῃ ἐναπομείνατος ποιμνίου ὅσον καί τῶν ἐν προσφυγίᾳ πατέρων μας, μεταξύ τῶν ὁποίων καί οἱ καταφυγόντες ἐδῶ ταλαιπωρημένοι καί κατατρεγμένοι προπάτορες σας, οἱ ὁποῖοι, παρά τά προβλήματα καί τάς περιπετείας τῆς βιοπάλης, διετήρησαν τήν ἀρχοντιάν καί τόν κοσμοπολίτικον χαρακτῆρα των, ὁ ὁποῖος ἀνέδειξεν αὐτούς, ὡς ἄλλα μυρίπνοα ἄνθη τῆς Μικρασιατικῆς γῆς, ἀστέρας τῆς οἰκονομικῆς, πνευματικῆς καί ἐν γένει κοινωνικῆς ζωῆς τῆς Ἑλλάδος, ὡς ἀντάξια τέκνα λαμπρῶν προγόνων, τά ὁποῖα κοσμεῖτε τό νοητόν στερέωμα τῆς καθ’ ἡμᾶς Ἀνατολῆς καί τοῦ ἡμετέρου Γένους.
Ἄς ἐπιτραπῇ ὅμως εἰς αὐτά ταῦτα τά γεγονότα τῆς χθές καί τῆς σήμερον νά ὁμιλήσουν εἰς τάς καρδίας σας, ἀδελφοί καί τέκνα.
Ὁ τελευταῖος Ἀρχιδιάκονος τῆς λαχούσης μοι Ἱερᾶς Μητροπόλεως Βασίλειος, ὁ μετέπειτα Μητροπολίτης Σελευκείας καί εἶτα Φλωρίνης, διά γράμματός του πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Μελέτιον Δ΄, ἀπό 12ης Ὀκτωβρίου 1922, ζητεῖ τάς ὁδηγίας τῆς Ἐκκλησίας διά τόν ἐναπομείναντα λαόν τοῦ Θεοῦ ἐκεῖ, ἀλλά καί διά τούς καταφυγόντας ἐν Ἑλλάδι πρόσφυγας.
Καί διά μέν τούς ἐναπομείναντας ἐν Σμύρνῃ ὀρθοδόξους ἐλήφθη ὑπό τοῦ ἐν ΚΠόλει ἑδρεύοντος Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας ἡ προσήκουσα ἐκκλησιαστική μέριμνα διά τῆς κενωτικῆς ἀληθῶς προσφορᾶς ἀξίων τῆς κλήσεώς των ὀλίγων κληρικῶν, ἐργασθέντων διά τήν σωτηρίαν ψυχῶν καί ζωῶν. Εἴη ἡ μνήμη πάντων αἰωνία καί τά ὀνόματα αὐτῶν τε καί πάντων τῶν τελειωθέντων εἰς τούς ἱερούς ἐκείνους τόπους προπατόρων μας, γεγραμμένα ἐν βίβλῳ ζωῆς, ἔνθα ἀπέδρα πᾶσα ὀδύνη, λύπη καί στεναγμός.
Διά δέ τούς ἐν Ἑλλάδι προσφυγόντας, διά τούς προγόνους σας, ἀδελφοί, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, κατόπιν προσυνεννοήσεως μετά τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, “ἔχον ὑπ’ὄψιν τάς πολλαπλᾶς ἀνάγκας τῆς Κοινότητος Σμύρνης, καταφυγούσης ὡς πλεῖστον εἰς Ἀθήνας, καί καθόλου τῆς ὁμωνύμου Ἐπαρχίας, στερηθείσης τῆς ἀρχιερατικῆς προστασίας καί μερίμνης… ὠνόμασε τόν Μητροπολίτην Ἐφέσου Χρυσόστομον τοποτηρητήν τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Σμύρνης, ἔχοντα τό δικαίωμα καί τό καθῆκον νά παρακολουθῇ τούς πρόσφυγας χριστιανούς τῆς Ἐπαρχίας ταύτης ἐν συνεργασίᾳ μετά τῶν οἰκείων κοινοτικῶν Σωματείων καί συμφώνως πρός τάς ἐν τῷ Ἑλληνικῷ νόμῳ ἀναγραφομένας διατάξεις περί τοποτηρητῶν τῶν χηρευουσῶν Ἐπαρχιῶν”. Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Ἐφέσου Χρυσόστομος Χατζησταύρου, ἀποδέχεται τήν τιμήν, δηλοῖ ὅμως διά τοῦ ἀπό 3/16 Νοεμβρίου 1922 γράμματος αὐτοῦ πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην ὅτι “δίκαιον… ἀνατεθῇ Ἐξαρχία Ἀρχιδιακόνῳ, βοηθήσω αὐτόν πρεπόντως”, ἡ δέ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἀποδέχεται καί διορίζει “τοποτηρητήν τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σμύρνης τόν τέως Ἀρχιδιάκονον αὐτῆς Βασίλειον Παπαδημητρίου, μετά δικαιωμάτων ἐνεργείας ἀναγραφομένων ἐν τῷ σχετικῷ Ἑλληνικῷ νόμῳ περί τοποτηρητῶν τῶν χηρευουσῶν Ἐπαρχιῶν…”. Ἡ Δημογεροντία καί ἡ Κεντρική Ἐπιτροπή Σμύρνης γράφει πρός τόν Πατριάρχην Μελέτιον ἐξ Ἀθηνῶν (γράμμα ἀπό 17/30 Νεομβρίου 1922) καί εὐχαριστοῦσα διά τήν ἐκλογήν τοῦ Τοποτηρητοῦ παρακαλεῖ θερμῶς διά τήν “προαγωγήν τοῦ Ἀρχιδιακόνου Βασιλείου εἰς τόν ἐπισκοπικόν βαθμόν μετά τίτλου ἁρμόζοντος ἀποστολῇ αὐτοῦ ὡς Τοποτηρητοῦ Σμύρνης” . Ὁ δέ Τοποτηρητής διά τοῦ ἀπό 8ης Νοεμβρίου ἰδίου ἔτους γράμματος αὐτοῦ “ὑποβάλλει εὐχαριστίας ἐπί τῇ προαγωγῇ αὐτοῦ”. Οἱ ἐν Ἀθήναις ἐγκατασταθέντες Σμυρναῖοι “ἐπαινοῦν τόν Τοποτηρητήν τῆς Μητροπόλεως Σμύρνης διά τάς πολλάς αὐτοῦ ἀρετάς” καί “ἐξαιτοῦνται ὅπως προαχθῇ οὗτος ὑπό τῆς Ἐκκλησίας εἰς Ἐπίσκοπον”. Ἡ Τοποτηρητεία συνεχίζεται μέχρι τοῦ Ἰουνίου 1926, ὅτε, ὁ ἐν τῷ μεταξύ εἰς τιτουλάριον Μητροπολίτην Σελευκείας προαχθείς τοπορητητής Βασίλειος ἀναμειγνύεται εἰς τάς ἐσωτερικάς ὑποθέσεις Ἱερῶν Μητροπόλεων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, διό καί “σκέψεως γενομένης” Συνοδικῶς “περί τῆς ἀορίστου καί ἀνωμάλου θέσεως αὐτοῦ ὡς Τοποτηρητοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σμύρνης, παρατηρηθέντος δέ ὅτι ἡ δημιουργία ἰδιαιτέρας θέσεως ἐν Ἑλλάδι Τοποτηρητοῦ τῆς Μητροπόλεως Σμύρνης, ὡς ἀντιλαμβάνονται ταύτην ὅ τε Τοποτηρητής καί τό περί αὐτόν Συμβούλιον… ἐνέχει πολλά τά κανονικῶς ἄτοπα, διότι οὗτοι παραγνωρίζοντες τά πράγματα οὐ μόνον ὑπερβαίνουσι πολλάκις τά ὅρια τῆς ὑποθετικῆς ἐξωτερικῆς δικαιοδοσίας αὐτῶν, ἀλλ’ ἔφθασαν ἤδη καί νά ἀνακηρύττωσι τήν ἀνύψωσιν τῆς Τοποτηρητείας ταύτης εἰς εἶδος γενικῆς Μητροπόλεως τῶν ἐν Ἑλλάδι προσφύγων Σμυρναίων, ὁπουδήποτε καί ἄν εὑρίσκωνται οὗτοι, παρά τήν κατ’ Ἰανουάριον τοῦ 1923 μετά τήν ὁμαδικήν μετανάστευσιν τῶν ὀρθοδόξων πληθυσμῶν τῆς Ἀσίας καί τῆς Ἀ. Θράκης ἐκδοθεῖσαν ὑπό τῆς Ἐκκλησίας ἐγκύκλιον πρός τούς Μητροπολίτας καί Ἐπισκόπους τοῦ Θρόνου, δι’ ἧς ἐδηλοῦτο αὐτοῖς ὅτι τῆς ὑπάρξεως μιᾶς μόνον ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς ἐν ἑκάστῃ ἐπισκοπῇ, ἀποτελούσης βάσιν θεμελιώδη τοῦ κανονικοῦ τῆς Ἐκκλησίας διοικητικοῦ συστήματος, εὔδηλον ὅτι ὁ πρόσφυξ Ἀρχιερεύς δέν δύναται ἵνα ἔχῃ ἄλλην θέσιν καί ὑπόστασιν ἐν ξένῃ Ἐπαρχίᾳ ἤ τήν τοῦ ἰδιωτεύοντος καί φιλοξενουμένου Ἀρχιερέως… ὅτι ἐκεῖνο τό ὁποῖον δύναται νά ἀποτελέσῃ τό ἔργον καί τήν ἐνασχόλησιν τοῦ πρόσφυγος Ἀρχιερέως εἶναι ἡ μέριμνα αὐτοῦ ὑπέρ τῶν προσφύγων χριστιανῶν αὐτοῦ πρός θεραπείαν τῶν ὑλικῶν αὐτῶν ἀναγκῶν καί τῆς δυνατῆς βελτιώσεως αὐτῶν…”, ἀποφασίζεται Συνοδικῶς “ὅπως ἀφαιρεθῇ ἀπό τοῦ Μητροπολίτου Σελευκείας ὁ τίτλος Τοποτηρητοῦ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σμύρνης…, ἀνατεθῇ δέ ἡ μέριμνα τῶν προσφύγων εἰς τούς ἑκασταχοῦ Ἱεράρχας.
Τό ἔτος 1931 ἀποφασίζεται Συνοδικῶς ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἡ ἀνασύστασις τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης ἐν Σμύρνῃ καί διορίζεται ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος αὐτῆς ὁ ἱερεύς Γεώργιος Γροπέτης, ὡς “συγκεντρῶν τά ἀπαιτούμενα προσόντα”, ὁ ὁποῖος “ἐγένετο δεκτός μετά χαρᾶς καί ἀνακουφίσεως ὑπό τῆς Ὀρθοδόξου Ἑλληνικῆς παροικίας”, περιοριζόμενος “τό τε νῦν εἰς τήν κατ’ οἶκον ἐπίσκεψιν καί εὐλογίαν τῶν χριστιανῶν, μή ὑπάρχοντος εἰσέτι Ναοῦ” ἐν Σμύρνῃ (γράμμα αὐτοῦ ἀπό 13ης Ἰουλίου 1931 πρός τόν Πατριάρχην Φώτιον Β’). Οὗτος ἐνημερώνει τήν ἐκκλησιαστικήν αὐτοῦ ἀρχήν, ὅτι “οἱ ἐν Σμύρνῃ παροικοῦντες Σέρβοι Ὀρθόδοξοι, εἰς διακοσίους συμποσούμενοι, ἀναδιοργανώσαντες τήν ἐνορίαν αὐτῶν προβαίνουσιν εἰς ἐνεργείας παρά τοῖς ἐν Σερβίᾳ ἐκκλησιαστικοῖς κύκλοις πρός ἀνασύστασιν τοῦ οἰκείου ναοῦ” (γράμμα ἀπό 16ης Ἰουλίου ἰδίου ἔτους). Ἀναφέρεται ἀκόμη εἰς τά ἐν Σμύρνῃ συσσωρευθέντα βιβλία, ἱερά σκεύη καί εἰκόνας καί ἐκθέτει “περί ἐνεργειῶν αὐτοῦ πρός ἀγοράν τοῦ τέως εἰς τούς ἀρμενίους ἀνήκοντος νεκροταφείου διά τήν Ὀρθόδοξον Ἑλληνικήν Κοινότητα”. Συγχρόνως, ὁ π. Γεώργιος Γροπέτης καλλιεργεῖ σχέσεις μετά τοῦ Ἀγγλικανοῦ Ἱερέως τῆς Σμύρνης (γράμμα ἀπό 12ης Αὐγούστου 1931), ζητεῖ δέ παρά τῆς Μεγάλης Πρωτοσυγκελλίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου “ὅπως ἐγκαίρως ἐφοδιασθῇ διά τῶν ἀναγκαίων ληξιαρχικῶν βιβλίων καί ἐντύπων πιστοποιητικῶν γάμων καί βαπτίσεων, ὡς καί ὁδηγιῶν ἐπί τῶν ἐπιβαλλομένων ὑπό τοῦ νέου Ἀστικοῦ Κώδικος τῆς Τουρκικῆς Δημοκρατίας ὑποχρεώσεων ἐν σχέσει πρός τήν εὐλογίαν γάμων, αἴτησιν διαζυγίων καί δήλωσιν βαπτίσεων καί κηδειῶν” (10 Σεπτεμβρίου 1931), πληροφορεῖ δέ καί διά τά ἐγγραφόμενα μέλη τῆς Κοινότητος, διαβιβάζει δέ καί ἀντίγραφα α)”τῶν κειμένων τῶν ἀνταλλαγεισῶν ἐπιστολῶν μετά τοῦ Δήμου Σμύρνης καί αὐτοῦ ἀναφορικῶς πρός τήν παραλαβήν ὀστῶν καί τῶν τάφων τοῦ τέως Ὀρθοδόξου Νεκροταφείου, καί β) σχετικῆς δημοσιεύσεως τοῦ Δήμου τούτου περί ταχθείσης προθεσμίας πρός μεταφοράν τῶν ὀστῶν καί περί τῆς ὁριστικῆς ἐγκαταστάσεως κοινοτικοῦ φύλακος ἐν τῷ νέῳ Ὀρθοδόξῳ Νεκροταφείῳ ἐν Σινεκλῆ”(γράμματα ἀπό 12 καί 13 Σεπτεμβρίου 1931).
Διά τοῦ ἀπό 8ης Φεβρουαρίου 1932 γράμματος αὐτοῦ ὁ π. Γεώργιος Γροπέτης ἐνημερώνει τήν Ἐκκλησίαν “περί τῆς τελεσθείσης πρώτης Θ. Λειτουργίας, ἐν εὐκτηρίῳ αἰθούσῃ, καταλλήλως διασκευασθείσῃ, κατά τήν ἑορτήν τῶν Χριστουγέννων, παρόντων ὑπέρ τῶν τριακοσίων πιστῶν ἐκ Σμύρνης, Κορδελιοῦ, Ἁγίας Τριάδος Γκιόζτεπε, Βοτζᾶ καί Βορνόβα καί περί τελεσθησομένων Θείων Λειτουργιῶν κατά τήν 1ην τοῦ ἔτους καί τήν ἑορτήν τῶν Θεοφανείων”. Αἱ Θεῖαι Λειτουργίαι ἐν τοῖς ἐφεξῆς τελοῦνται ἐν τῷ παραχωρηθέντι Παρεκκλησίῳ ἐντός τοῦ ἐν Σμύρνῃ Ἀγγλικανικοῦ Ναοῦ.
Ὁ Ἱερατικῶς Προϊστάμενος τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος ἐν Σμύρνῃ Οἰκονόμος Γεώργιος Γροπέτης ἐργάζεται συστηματικῶς, ὀργανώνει τήν Κοινότητα, συγκεντρώνει τούς Ὀρθοδόξους ὁμογενεῖς καί προβαίνει εἰς τήν ἵδρυσιν “Κατηχητικοῦ Σχολείου, λειτουργοῦντος δίς τῆς ἑβδομάδος, Κυριακήν καί Παρασκευήν, καί ἀποσκοποῦντος εἰς τήν κατά τό δυνατόν ἀναπλήρωσιν τῆς ἐλλείψεως ἡμετέρων αὐτόθι σχολείων “(γράμμα ἀπό 3ης Ἀπριλίου 1934).
Ἐν τῷ μεταξύ χρόνῳ συγκεντρώνει πολλά ἐναπομείναντα καί διασωθέντα ἐν Σμύρνῃ ἱερά κειμήλια, ἱεράς εἰκόνας, κώδικας, κλπ. καί ὀργανώνει βιβλιοθήκην καί μουσεῖον, ἐπιτυγχάνει δέ τήν ἄδειαν τῶν ἀρχῶν καί μεταφέρεται εἰς Ἀθήνας τό ἱερόν τέμπλον τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί Εὐαγγελιστοῦ, τό ὁποῖον κοσμεῖ σήμερον τόν Ἱερόν Μητροπολιτικόν Ναόν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς Νέας Σμύρνης Ἀθηνῶν.
Ὁ μεσολαβήσας Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος δέν ἐπέτρεψε τήν μόνιμον παραμονήν ἐν Σμύρνῃ Ὀρθοδόξου Ἱερέως. Ἀπεστέλλετο μόνον κατά καιρούς κληρικός ἐκ ΚΠόλεως διά τήν τέλεσιν Θείων Λειτουργιῶν κατά τάς μεγάλας ἑορτάς τῶν Χριστουγέννων καί τοῦ Πάσχα, τόσον ἐν Σμύρνῃ, ὅσον καί ἐν Ἀγκύρᾳ, Kocagöl, καί ἀλλαχοῦ τῆς Τουρκικῆς ἐπικρατείας.
Τό ἔτος 1951 διορίζεται ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης ὁ Ἀρχιμ. Δοσίθεος Κλάδης, ὁ ὁποῖος ἐνημερώνει τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Ἀθηναγόραν ὅτι “κατόπιν ἐνεργειῶν τοῦ ἐν Σμύρνῃ Β. Προξενείου, ἡ σεβαστή Τουρκική Κυβέρνησις ἐχορήγησε τήν ἄδειαν πρός ἵδρυσιν Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἐν Σμύρνῃ καί ὁ Γενικός Πρόξενος Ἀλέξανδρος Κ. Ἀργυρόπουλος προέβη εἰς τήν ἐνοικίασιν δι΄ ἐνενήκοντα ἐννέα ἔτη τῆς Ἐκκλησίας τῶν Ὁλλανδῶν διαμαρτυρομένων, τῆς ὁποίας ἡ ἐπισκευή ἤδη καί θά περατωθῇ κατά τά μέσα τοῦ μηνός Σεπτεμβρίου καί αἰτουμένου τήν διενέργειαν τῶν δεόντων πρός καθαγίασιν τοῦ Ἱ. Ναοῦ”.
Τά ἐγκαίνια τοῦ Ἱεροῦ τούτου Ναοῦ ἐτέλεσθησαν τήν 7ην Ὀκτωβρίου 1951 ὑπό τοῦ ἐπί τούτῳ ἀποσταλέντος ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Μητροπολίτου Δέρκων Ἰακώβου. Τό ἔτος 1952 διορίζεται ἐφημέριος τῆς Ὀρθοδόξου ἐν Σμύρνῃ Παροικίας ὁ π. Τιμόθεος Ἀργουδάρης καί ἀναλαμβάνει τά καθήκοντα αὐτοῦ, ὡς γνωρίζει διά τοῦ ἀπό 16ης Μαρτίου 1953 γράμματος αὐτοῦ. Τά γεγονότα τῆς 6/7ης Σεπτμεβρίου 1955 ἔπληξαν καί τήν Ὀρθόδοξον Παροικίαν τῆς Σμύρνης, κατάστασιν τήν ὁποίαν διεκτραγωδεῖ ὁ π. Τιμόθεος διά τοῦ ἀπό 17ης Σεπτμεβρίου 1955 γράμματος αὐτοῦ πρός τόν Πατριάρχην Ἀθηναγόραν, ἀναφέρεται εἰς τάς προξενηθείσας ζημίας εἰς τόν Κοινοτικόν Ναόν καί ἐνημερώνει ὅτι προσωρινῶς τελεῖ τήν Θείαν Λειτουργίαν εἰς τόν Ἀγγλικανικόν Ναόν κλπ..
Αἱ προκληθεῖσαι ἐν τῷ Ἱερῷ Ναῷ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς Σμύρνης ζημίαι σύν τῷ χρόνῳ ἀποκατεστάθησαν, πλήν τῆς πυρποληθείσης βιβλιοθήκης καί τῶν ἀρχείων τῆς Κοινότητος, ἔκτοτε ὅμως δέν ἠδυνήθη, λόγῳ τῶν γνωστῶν γεγονότων τῆς περιόδου ἐκείνης, ἡ ἐγκατάστασις ἐπί μονίμου βάσεως ἱερέως, τῶν ἐκκλησιαστικῶν καί ποιμαντικῶν ἀναγκῶν τῶν ἐκεῖ Ὀρθοδόξων πιστῶν καλυπτομένων περιοδικῶς διά τῆς ἀποστολῆς κατά τακτάς ἡμέρας κληρικῶν ἐκ ΚΠόλεως, ἰδιαιτέρως κατά τάς μεγάλας ἑορτάς τῆς Πίστεως ἡμῶν, τῶν Χριστουγέννων καί τοῦ Πάσχα. Αἱ ἐνέργειαι αὗται καταδεικνύουν τό συνεχές καί ἀδιάκοπον ἐνδιαφέρον τῆς Μητρός Ἐκκλησίας διά τόν ἐν Σμύρνῃ λαόν τοῦ Θεοῦ.
Ενθρόνιση Μητροπολίτη Σμύρνης Βαρθολομαίου στον Άγιο Βουκόλο Σμύρνης (Σεπτέμβριος 2016)
***
Ὁ νῦν εὐκλεῶς Πατριαρχεύων Βαρθολομαῖος ὁ Α΄ ἀπό τῆς ἀναρρήσεως Αὐτοῦ εἰς τόν Ἁγιώτατον Ἀποστολικόν Πατριαρχικόν καί Οἰκουμενικόν Θρόνον ἔθεσεν ὡς πρωταρχικόν μέλημα τήν ἐπαναλειτουργίαν τῶν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ ἱερῶν σκηνωμάτων τῆς πίστεως ἡμῶν, ἀναλαβών σταδιακῶς περιοδείας εἰς τούς χώρους τῆς καθ΄ ἡμᾶς Ἀνατολῆς, τελῶν, κατόπιν ἀδείας τῶν ἐπιτοπίων ἀρχῶν, τήν Θείαν Λειτουργίαν εἰς ἐγκαταλελειμμένους Ἱερούς Ναούς τῆς Καππαδοκίας, τοῦ Πόντου, τῆς Σπάρτης, τῆς Ἀτταλείας καί βεβαίως ἐν Σμύρνῃ καί ἐν Ἐφέσῳ. Μέλημα τοῦ Πατριάρχου μας ὑπῆρξε καί ἡ λειτουργία τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης διά τῆς ἀποστολῆς τακτικῶς ἱερέων ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ἤ ἐκ τῶν νήσων τοῦ Ἀνατολικοῦ Αἰγαίου, τῶν ὁποίων οἱ Σεβ. Ποιμενάρχαι ἀσμένως ἀνταπεκρίνοντο εἰς τάς σχετικάς Πατριαρχικάς ἐπιθυμίας, ὡς, ἰδιαιτέρως καί ἀσμένως, ὁ Χαλκίτης Μητροπολίτης Μυτιλήνης Σεβ. κ. Ἰάκωβος, ἐν τέλει δέ διά τοῦ διορισμοῦ ἐν ἔτει 2013 τοῦ Ἀρχιμ. Κυρίλλου Συκῆ ὡς μονίμου Ἱερατικῶς Προϊσταμένου τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης, νῦν Ἐπισκόπου Ἐρυθρῶν καί διακονοῦντος ὡς Προϊσταμένου τοῦ Ἱ. Ναοῦ Ἁγ. Γεωργίου Ἐδιρνέκαπι ΚΠόλεως, καί διά τῆς ἱδρύσεως τοῦ Ρωμαίικου Μορφωτικοῦ καί Πνευματικοῦ Συνδέσμου Σμύρνης, ὑπό τήν προεδρείαν τοῦ φίλου καί ἐκλεκτοῦ συνεργάτου τῆς ἡμετέρας ταπεινότητος Ἐντιμοτάτου κ. Γεωργίου Θεοδωρίδου.
Οὕτω προητοιμάσθη τό ἔδαφος διά τήν ἀνεωγεῖσαν τήν 29ην Αὐγούστου 2016 νέαν Σελίδα τῆς ἱστορίας τῆς Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης διά τῆς ἐκλογῆς, Χάριτι Θείᾳ καί Ἐλέει Θεοῦ, ἀλλά καί διά τῆς ἐπινεύσεως καί εἰσηγήσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριάρχου, ὑπό τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου τῆς ἐμῆς ἐλαχιστότητος ὡς Μητροπολίτου Σμύρνης, διαδόχου ἀξίων καί ἱερῶν μορφῶν, ἐν μαρτυρίᾳ καί μαρτυρίοις τιμησάντων τό Ἱερόν Ὀρθόδοξον Ράσον καί διακονησάντων πιστῶς καί θεαρέστως τόν ἱερώτατον Θεσμόν τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Γένους, τήν δίδυμον αὐτήν ἱεράν ὑπόθεσιν, εἰς χρόνους λαμπρούς, ἀλλά καί δισέκτους ποικίλων καί πολυτρόπων πειρασμῶν, ὧν οὐκ ἦσαν οὔτε αὐτοί, οὔτε ὁ κλῆρος των, οὔτε ὁ περιούσιος Ὀρθόδοξος λαός, ἄξιος.
Ἀνελθοῦσα δέ ἡ ἐλαχιστότης μου ἐν φόβῳ Θεοῦ καί ἐν ἀγωνίᾳ ἐνώπιον τῆς διανοιγομένης μοι μεγίστης εὐθύνης ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί τῶν ἀνθρώπων τάς βαθμίδας τοῦ Ἱεροῦ Συνθρόνου ἐν τῷ ἱστορικῷ Ναῷ τοῦ πρώτου Ἐπισκόπου μας Ἁγίου Βουκόλου, τήν 24ην Σεπτεμβρίου ἰδίου ἔτους, εὐηγγελίσθην καί εὐαγγελίζομαι πρός τό μικρόν ποίμνιον εἰς Σμύρνην καί πρός ὅλους τούς ἐγγύς καί τούς μακράν Σμυρναίους εἰρήνην καί ἀγαθά, διαβεβαιούμενος καί σήμερον ὑμᾶς ὅλους ὅτι θά συνεχίσω φυλάσσων τήν παρακαταθήκην, τήν ὁποίαν ὁ Κύριος ἐνεπιστεύθη εἰς ἐμέ, μή ὀλιγορῶν, μή ὀκνῶν εἰς διακονίαν καί προσφοράν, ἀποδίδων διά πράξεων συγκεκριμένων καί μεμαρτυρημένων λόγον παντί τῷ αἰτοῦντι περί τῆς ἐν Σμύρνῃ καί τῆς ἐν ἐμοί ἐλπίδος.
Περί αὐτῆς τῆς ἀνεωχθείσης Σελίδος τῆς σήμερον καί τῆς μελλοντικῆς, δέν θά ἀναφέρω πολλά, παρά μόνον, ὅτι χάρις εἰς τήν συνέργειαν τῶν φιλοτίμων συνεργατῶν μου ὀργανώνομεν σταδιακῶς τήν ἐν Σμύρνῃ Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν καί προσπαθοῦμεν, ἐν μέσῳ δυσκολιῶν, ἐνίοτε, δυστυχῶς, καί ἐσωτερικῶν, διά νά τιμηθῇ καί τοιουτοτρόπως, ἀτυχῶς, ἡ ἐπί τοῦ προκειμένου μακρά παράδοσις τοῦ Γένους ἡμῶν, παράδοσις διχοστασίας, προσπαθοῦμεν, λέγομεν, νά συσπειρώσωμεν πέριξ τοῦ Ἱ. Ναοῦ τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς τό μικρόν ποίμνιον ἐξ ὁμογενῶν, ρώσσων, οὐκρανῶν, ρουμάνων, κλπ., ἀλλά καί γηγενῶν, καί ἱερουργοῦμεν τά μυστήρια τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁμιλῶν, εἰς καθωρισμένας μεγάλας ἡμέρας τῆς πίστεώς μας καί ἑορτάς καί πολλάς Κυριακάς, τακτικῶς δέ καί καθημερινῶς ὁ διορισθείς μόνιμος ἐφημέριος τῆς Κοινότητος Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Ἀθανάσιος Κατζιγκᾶς, ὁ ὁποῖος ἦλθε συγκηρυναῖος εἰς τήν ἄρσιν τοῦ σταυροῦ τῆς ἐκεῖσε διακονίας μου, πρός τόν ὁποῖον καί ἀπό τῆς θέσεως ταύτης ἐκφράζω τήν εὐρέσκειάν μου διά τήν εὐσυνείδητον καί ἐν φόβῳ Θεοῦ ἄσκησιν τῶν καθηκόντων του. Εἰδική λαμβάνεται μέριμνα διά τούς ἐν τῇ πρωτευούσῃ τῆς Ἰωνίας πολυπληθεῖς σλαυοφώνους πιστούς, διά τήν ἐξυπηρέτησιν τῶν ἀναγκῶν τῶν ὁποίων ἔρχεται ἀρωγός ὁ ἐκλεκτός λευΐτης τῆς Χάριτος Μέγας Σύγκελλος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου Ἀρχιμ. Ἀμβρόσιος Χοροζίδης, ρωσσομαθής καί γνώστης τοῦ σλαυωνικοῦ τυπικοῦ, ὁ ὁποῖος ἐπισκέπτεται τοὐλάχιστον ἅπαξ τοῦ μηνός τήν Σμύρνην καί τελεῖ σλαυωνιστί τήν Θείαν Λειτουργίαν καί ἐπικοινωνεῖ μετά τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν τούτων ἐκ τῶν Σλαυικῶν Χωρῶν, ἱερουργῶν καί τό μυστήριον τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως. Εἰς τό σημεῖον τοῦτο, ὀφειλετικῶς καί καθηκόντως ἐκφράζω ἀπό τοῦ ἐπισήμου τούτου βήματος τάς θερμοτέρας τῶν εὐχαριστιῶν μου πρός τάς τοπικάς Ἀρχάς τῆς Σμύρνης, πρός τόν Ἐξοχώτατον κύριον Νομάρχην, τόν Ἐντιμότατον κύριον Δήμαρχον τῆς Μεγαλοπόλεως Σμύρνης καί τήν Εὐγενεστάτην κυρίαν Δήμαρχον Κόνακ Σμύρνης, εἰς τήν περιοχήν τῆς ὁποίας εὑρίσκεται ὁ Ἱερός Ναός, διά πάσας τάς διευκολύνσεις τάς ὁποίας εὐχαρίστως παρέχουν διά τήν τέλεσιν τοῦ ἔργου μου εἰς Σμύρνην καί τήν ἐκπλήρωσιν τῶν θρησκευτικῶν ἀναγκῶν τοῦ ποιμνίου μου. Ἐξαίρω ἰδιαιτέρως τάς ἐξυπηρετήσεις διά τήν τέλεσιν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς τούς ἱστορικούς Ναούς τῆς Μητροπόλεώς μου ὡς καί τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν κατά τάς μεγάλας ἡμέρας τῆς Πίστεώς μας, ἰδιαιτέρως δέ κατά τάς Πατριαρχικάς ἱεραποδημίας εἰς τήν Ἰωνικήν γῆν.
Κέντρον τῆς λειτουργικῆς καί ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς τῆς Σμύρνης εἶναι ὁ ἐν ἔτει 1951, ὡς προελέχθη, ἐνοικιασθείς ὑπό τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους παρά τοῦ Ὁλλανδικοῦ τοιούτου Προτεσταντικός Ναός, ὁ ἀφιερωθείς εἰς τήν Ἁγίαν Φωτεινήν, εἰς ἀνάμνησιν τοῦ πάλαι ποτέ μεγαλοπρεποῦς ὁμωνύμου Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῆς Σμύρνης, ὅπου τελοῦνται καθημερινῶς ὅλαι αἱ προβλεπόμεναι Ἱεραί Ἀκολουθίαι. Εἰς διακεκριμένας ἡμέρας τῆς πίστεως ἡμῶν (Ἅγια Θεοφάνεια, Ἅγιον Πάσχα, ἐτησία μνήμη Ἁγίων Βουκόλου καί Πολυκάρπου), καί κατόπιν ἀδείας τῶν τοπικῶν ἀρχῶν, ἱερουργοῦμεν εἰς τόν ἱστορικόν Ἱ. Ναόν τῶν Ἁγ. Βουκόλου καί Πολυκάρπου Ἐπισκόπων Σμύρνης, εἰς τόν Ἱ. Ν. Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Μπορνόβα καί εἰς τό ἱστορικόν Ἁγίασμα τῆς Παναγίας Γαλακτοτροφούσης. Παραλλήλως ἐν συνεργασίᾳ μετά διαφόρων ἐν Ἑλλάδι Σωματείων, ὡς τοῦ ἰδικοῦ σας, πραγματοποιοῦνται πολιτιστικαί ἐκδηλώσεις ἐν Σμύρνῃ, ἀλλά καί ἐν Ἑλλάδι, ὡς σήμερον, εἰς τάς ὁποίας κατόπιν προσκλήσεως καί συγκαταθέσεως τῶν οἰκείων ἐκκλησιαστικῶν ἀρχῶν παριστάμεθα, πρός διατήρησιν τῆς πολιτισμικῆς καί πολιτιστικῆς μνήμης τῆς Σμύρνης, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἕν πολιτισμικόν σύμβολον καί στοιχεῖον τῆς ταυτότητος τοῦ Γένους ἡμῶν. Ἰδιαίτερον ἔργον ἐπιτελεῖ ὁ Ἑλληνικός Μορφωτικός καί Πνευματικός Σύνδεσμος Σμύρνης, ὀργανώνων πολιτιστικάς ἐκδηλώσεις, ἐν συνεργασίᾳ μετά τοπικῶν φορέων ἀλλά καί συλλόγων ἐξ Ἑλλάδος.
Θά ἠδύνατο ἡ ἐλαχιστότης μου εἰς τό σημεῖον τοῦτο νά ἐπεκταθῇ καί νά προβῇ εἰς εὐκόλους προγραμματικάς δηλώσεις διά τό μέλλον μετά συναισθηματικῶν ἀποστροφῶν εἰς τό παρελθόν διά νά σᾶς συγκινήσῃ ἤ καί νά ἐντυπωσιάσῃ προβάλλων ὡς μέγα κατόρθωμα τήν τέλεσιν τῆς αὐτονοήτου ἡμετέρας διακονίας καί εὐθύνης, αἱ ὁποῖαι δέν εἶναι ἄλλαι ἀπό τήν ὡς ἐκ τῆς ἰδιότητος πάντων ἡμῶν ὡς κληρικῶν τέλεσιν τῶν μυστηρίων τοῦ Θεοῦ, ἀπό τοῦ νεωτέρου μέχρι τοῦ πλέον γεγηρακότος κληρικοῦ, ἀπό τοῦ ἐφημερίου τῆς πλέον μικρᾶς κοινότητος μέχρι τῶν Ἐπισκόπων, ἄν καί τῶν τελευταίων ἐπιφορτιζομένων καί μετά τῆς εὐθύνης τῆς εὐρύθμου λειτουργίας τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ σώματος τό ὁποῖον εὑρίσκεται ὑπό τήν εὐθύνην των, διά τῆς ἐφαρμογῆς τῶν ὑπό τοῦ πολιτεύματος τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας προβλεπομένων, ὡς ἡ μακραίων Ἱερά Παράδοσις τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας ἡμῶν διεμόρφωσεν αὐτό διά τῆς ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς διατυπώσεως τῶν Θείων καί Ἱερῶν Κανόνων καί τῆς Πατερικῆς Διδασκαλίας. Ὁ ὁμιλῶν θά πληροφορῇ τήν ἐκεῖσε διακονίαν του, ὄχι κινούμενος ἐκ τύφου κοσμικοῦ ἤ προθέσεως προβολῆς ἡμῶν αὐτῶν ἤ ἐκ τῆς ἑωσφορικῆς ψευδαισθήσεως ὅτι ἐπιτελοῦμεν ἔργον μέγα, ἱστορικόν καί πρωτοποριακόν, καθώς ὡς κατεφάνη ἐκ τῶν ἀνωτέρω ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία, παρά τάς περιστάσεις καί τούς περισπασμούς οὐδέποτε ἐλησμόνησε τόν ἐν Σμύρνῃ λαόν τοῦ Θεοῦ, ἀλλά πάντοτε ἐλάμβανε μέριμναν, ἀνασυστήσασα ἤδη ἀπό τοῦ ἔτους 1931 τήν Ὀρθόδοξον Κοινότητα Σμύρνης καί διατηρήσασα ἀδιακόπως ἐν λειτουργίᾳ αὐτήν εἴτε διά τῆς ἀποστολῆς ἐκεῖσε μονίμως διακονησάντων ἱερέων εἴτε ὑπό τήν εὐθύνην τῆς Μ. Πρωτοσυγκελλίας τῶν Πατριαρχείων, ἡ ὁποία κατά τάς περιόδους ἀπουσίας μονίμου Ἱερατικῶς Προϊσταμένου ἐμερίμνα, σεπτῇ Πατριαρχικῇ ἐντολῇ, διά τήν ἀποστολήν κληρικῶν τόσον πρός τέλεσιν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ὡς εἴπομεν, ὅσον πρός ἐξυπηρέτησιν τῶν θρησκευτικῶν ἀναγκῶν τῶν πιστῶν τῆς περιοχῆς, ὡς μαρτυροῦν αἱ καταχωρίσεις μυστηρίων (βαπτίσεων, γάμων, κηδειῶν) εἰς τούς ληξιαρχικούς κώδικας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Θά πληροφοροῦμεν τήν ἡμετέραν ἐκεῖσε διακονίαν διά νά χαροποιοῦμεν ἐσᾶς, τά ἐνταῦθα καί ἐν ἁπάσῃ τῇ δεσποτείᾳ Κυρίου ἔκγονα τῶν ἀοιδίμων Σμυρναίων, καθώς θά διαπιστώνητε ὅτι ἡ κανδήλα τοῦ Γένους ἡμῶν συνεχίζει νά εἶναι ἄσβεστος εἰς τήν Σμύρνην καί ὅτι λιβανίζεται ὁ ἀέρας τῆς Ἰωνικῆς γῆς καί τό θυμίαμα αὐτό ἀναπέμπεται, διά πρεσβειῶν τῶν Ἁγίων Βουκόλου, Πολυκάρπου καί Φωτεινῆς, εἰς τό ὑπερουράνιον Θυσιαστήριον, ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ἀοιδίμων πατέρων μας καί ὑπέρ σωτηρίας ἡμῶν τῶν περιλειπομένων. Ἡμεῖς ἀκούοντες τάς ἀποστολικάς προτροπάς πρός Τιμόθεον “κήρυξον τὸν λόγον, ἐπίστηθι εὐκαίρως ἀκαίρως, ἔλεγξον, ἐπιτίμησον, παρακάλεσον, ἐν πάσῃ μακροθυμίᾳ καὶ διδαχῇ. ἔσται γὰρ καιρὸς ὅτε τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται, ἀλλὰ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας τὰς ἰδίας ἑαυτοῖς ἐπισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι τὴν ἀκοήν, καὶ ἀπὸ μὲν τῆς ἀληθείας τὴν ἀκοὴν ἀποστρέψουσιν, ἐπὶ δὲ τοὺς μύθους ἐκτραπήσονται. σὺ δὲ νῆφε ἐν πᾶσι, κακοπάθησον, ἔργον ποίησον εὐαγγελιστοῦ, τὴν διακονίαν σου πληροφόρησον”, θά πορευθῶμεν εἰς τό μέλλον “εὐαγγελιζόμενοι τήν εἰρήνην, εὐαγγελιζόμενοι τά ἀγαθά”.
Τό μέλλον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Σμύρνης εὑρίσκεται εἰς χεῖρας Θεοῦ. Ἡμεῖς ἐλπίζομεν ὅτι θά συγκεντρώσωμεν τά διεσκορπισμένα εἰς τήν εὐρυτέραν περιοχήν νεοσσία εἰς τήν πνευματικήν φωλεάν τῆς Ἐκκλησίας καί θά καταγγέλλωμεν Χριστόν Ἐσταυρωμένον καί Ἀναστάντα. Εἰς ἡμᾶς ἀπομένει μόνον προσπάθεια ἐν προσευχῇ καί ἰσχύς ἐν τῇ ἑνώσει. Ἡνωμένοι οἱ Ὀρθόδοξοι Σμυρναῖοι ἐκεῖ, διά τῆς συμπαραστάσεως καί ὅλων σας τῶν ἐν τῇ εὐλογημένῃ Ἑλλάδι παροικούντων, θά συνεχίσωμεν τόν ἀγῶνα μέχρι τῆς ἐν ἀκμῇ τελειώσεως αὐτοῦ. Πορευόμενοι τόν σταυρικόν τοῦτον ἀγῶνα, ἔχομεν ἀσφαλῶς καί ὑμᾶς συγκηρυναίους, τά πάντα ὅμως ἐπαφιέμεθα εἰς τόν κρίνοντα τά ἀνθρώπεια καί τήν ἱστορίαν Κυρίῳ ἡμῶν, τῷ μόνῳ δυναμένῳ χορηγῆσαι ἡμῖν ὑπρεκπερισσοῦ τῶν ὧν αἰτούμεθα ἤ νοοῦμεν. Αμήν
*Η Μητρόπολη Σμύρνης ανακοινώνει πρός πάντας τούς ἐνδιαφερομένους ὅτι διά πᾶσαν πληροφορίαν ἀφορῶσαν εἰς τήν Ἱεράν Μητρόπολιν καί τήν Ὀρθόδοξον Κοινότητα Σμύρνης δύνανται νά ἐπικοινωνοῦν πρός τήν γραμματείαν αὐτῆς (Εὐγεν. κ. Βασιλικήν Χριστοδούλου), καί συγκεκριμένως πρός τούς ἀριθμούς τηλεφώνου 00902324821046 καί 00902324644333 (τηλ. καί fax), καθημερινῶς καί κατά τάς ὥρας 10.00-16.00, ὡς καί εἰς τάς διευθύνσεις ἠλεκτρονικήν [email protected] καί ταχυδρομικήν 1374 (Sezer Doğan) Sok. No. 20 ⁄ 12, İsmet Kaptan Mahallesi, Çankaya ⁄ Konak, İzmir, Türkiye.