Μια σπάνια Ωραία Ελένη στο σφυρί
Σύμφωνα με την Ιλιάδα, η Ωραία Ελένη, κόρη του Δία ή του Τυνδάρεω και σύζυγος του Μενελάου, βασιλιά της Σπάρτης, και η αρπαγή της από τον Πάρι, τον γιο του βασιλιά της Τροίας, όπου και κατέφυγε το ζευγάρι, ήταν η αφορμή για τον μακροβιότερο και πιο καταστροφικό πόλεμο της αρχαιότητας: ο Τρωικός Πόλεμος κράτησε δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς και την καταστροφή της Τροίας, εμπνέοντας στη συνέχεια, πέραν των ομηρικών, αμέτρητα έργα, ακόμη και νεότερων καλλιτεχνών.
Ο Αντόνιο Κανόβα (1757-1822), για παράδειγμα, ο σημαντικότερος γλύπτης της νεοκλασικής περιόδου, είναι ο δημιουργός μιας εξαιρετικά σπάνιας προτομής της Ωραίας Ελένης η οποία θα πωληθεί σε δημοπρασία του οίκου Christie’s τον Ιούλιο και η τιμή της μπορεί να φτάσει τα 4 εκατ. λίρες (4,62 εκατ. ευρώ). Η πώληση θα είναι σημαντικό γεγονός στον κόσμο της τέχνης, επειδή οι δημοπρασίες έργων του μεγάλου ιταλού γλύπτη είναι πολύ σπάνιες, γράφει στους βρετανικούς The Times ο Τζακ Μπλακμπερν.
H προτομή συνδέεται με το όνομα ενός αμφιλεγόμενου ιδιοκτήτη, του Ρόμπερτ Στιούαρτ, ιρλανδικής καταγωγής, ο οποίος διετέλεσε υποκόμης Κάσλρεϊ, διπλωμάτης και υπουργός Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου «Ο Κανόβα ήταν πολύ δημοφιλής, γι’ αυτό υπάρχουν πολλά αντίγραφα [έργων του]», είπε ο Ντόναλντ Τζόνστον, επικεφαλής του διεθνούς τμήματος Γλυπτικής του οίκου Christie’s. «Αν κάνετε αναζήτηση στο Google για το “Canova auction”, θα βρείτε πάρα πολλά αποτελέσματα, αλλά κάτι τέτοιο, με αδιάσπαστη προέλευση, είναι πραγματικά σπάνιο», πρόσθεσε.
Το συγκεκριμένο έργο ανήκει πάντα στην ίδια οικογένεια και δεν έχει βγει ποτέ ξανά σε δημοπρασία. Ωστόσο, όπως φαίνεται να συμβαίνει με πάρα πολλά έργα τέχνης, η προτομή συνδέεται με το όνομα ενός αμφιλεγόμενου ιδιοκτήτη. Την προτομή δώρισε ο Αντόνιο Κανόβα στον ιρλανδικής καταγωγής Ρόμπερτ Στιούαρτ, υποκόμη Κάσλρεϊ, διπλωμάτη και υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Κάσλρεϊ ήταν ένας από τους πιο ισχυρούς πολιτικούς της Βρετανίας στις αρχές του 19ου αιώνα.
Ωστόσο, έχει από καιρό κατηγορηθεί από πολλούς για τον ρόλο του στην καταστολή της ιρλανδικής εξέγερσης και τα σκληρά αντιλαϊκά μέτρα που υποστήριξε μετά την τρομερή Σφαγή του Πίτερλου όπως έγινε γνωστή η καταστολή της διαμαρτυρίας των εξαθλιωμένων εργατών στην πλατεία Σαιντ Πίτερς στο Μάντσεστερ τον Αύγουστο του 1819, η οποία θα άλλαζε στη συνέχεια τον ρου της Ιστορίας της εργατικής τάξης. Η καριέρα του Κάσλρεϊ ήταν σίγουρα πολυτάραχη και περιπετειώδης, και το γεγονός ότι έλαβε το μπούστο της Ωραίας Ελένης ως ανταμοιβή για κάτι, που σήμερα θεωρείται σωστό, είναι ένα σημάδι της πολυπλοκότητας του χαρακτήρα του. Στο τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων, ο Στιούαρτ βοήθησε να εξασφαλιστεί η επιστροφή των ιταλικών έργων τέχνης, που είχαν κατασχεθεί από τον Ναπολέοντα και είχαν μεταφερθεί στη Γαλλία.
Το δώρο του Κανόβα ήρθε ως αναγνώριση των προσπαθειών του Κάσλρεϊ να εξασφαλίσει τον επαναπατρισμό των κλεμμένων αντικειμένων. «Ο Κανόβα ενήργησε ως διπλωμάτης και ο ίδιος», επισήμανε ο Τζόνστον. «Αναγνώρισε ότι ο Κάσλρεϊ είχε κάνει πάρα πολλά για να επιστραφούν αυτά τα έργα τέχνης στην Ιταλία και, για να πει ευχαριστώ, δημιούργησε αυτό το πολύ προσωπικό δώρο», είπε. Η διαμάχη για τον Κάσλρεϊ, ωστόσο, είναι απίθανο να μειώσει τη μεγαλύτερη τιμή που θα πετύχει το έργο του Κανόβα ανάμεσα στους πλειοδότες. Τα τελευταία χρόνια, ο οίκος Christie’s έχει παρατηρήσει μια ξεχωριστή άνοδο στην αγορά νεοκλασικών γλυπτών. «Υπήρξαν μεγαλύτερες αγορές διεθνώς», παρατήρησε ο Τζόνστον, «Πριν από 15 χρόνια, οι μόνοι άνθρωποι που κοιτούσαν τα νεοκλασικά μαρμάρινα γλυπτά ήταν κυρίως Ευρωπαίοι, αλλά τα τελευταία πέντε χρόνια το ενδιαφέρον έχει διευρυνθεί σε μια πιο διεθνή βάση, που περιλαμβάνει ανθρώπους στην Απω Ανατολή», πρόσθεσε. Η προτομή, η οποία έχει εκτεθεί στο κοινό μόνο δύο φορές στο παρελθόν, θα πραγματοποιήσει διεθνή περιοδεία πριν από την Κλασική Εβδομάδα πώλησης του Christie’s στο Λονδίνο. Θα βρίσκεται στο Χονγκ Κονγκ αυτή την εβδομάδα και στη Νέα Υόρκη τον επόμενο μήνα πριν φτάσει στο Λονδίνο την 1η Ιουλίου.
Πηγή: Protagon.gr
