Μερικά μαθηματικά στοιχεία για τον Covid-19

Του Tim Harford (*)

Το πρώτο κύμα της πανδημίας πέρασε στη Βρετανία και όλοι προσπαθούμε να σκεφτούμε τι θα κάνουμε στη συνέχεια. Μια φίλη ακύρωσε τα σχέδιά της να δει την οικογένειά της στην Ελλάδα, φοβούμενη να αντιμετωπίσει τα αεροδρόμια. Ενας άλλος φίλος ήταν αποφασισμένος να πάει την Παρασκευή το βράδυ για πίτσα σε μια παμπ με πολυκοσμία, λέγοντας ότι δεν αντέχει άλλο την υστερία με τον ιό.

Οι κίνδυνοι προσβολής από τον ιό ποικίλλουν πάρα πολύ από την ηλικία των εννιά ετών μέχρι τα ενενήντα. Ποικίλλουν όμως και οι τρόποι αντιμετώπισης αυτού του κινδύνου. Αλλοι είναι τρομοκρατημένοι κι άλλοι γελούν – πληρώνοντας συχνά ένα τραγικό τίμημα.

«Αυτό που θέλω είναι έναν οδηγό επιβίωσης στην εποχή του Covid», λέει ένας άλλος φίλος. Είναι στις αρχές της έβδομης δεκαετίας της ζωής του. Εχει βγει ελάχιστα από το σπίτι του από τον Μάρτιο, πρώτον επειδή το σπίτι του είναι μεγάλο, δεύτερον επειδή φοβάται το μετρό. Αναγνωρίζει όμως ότι το ένστικτό του μπορεί να είναι λάθος.

Τι μας λένε λοιπόν τα στοιχεία για τους κινδύνους εξόδου από μια αυτοεπιβληθείσα απομόνωση; Αυτό εξαρτάται από το πού μένεις – για πολλούς λόγους. Είναι προφανές ότι ο ιός είναι πιο διαδεδομένος σε ορισμένα μέρη απ’ό,τι σε άλλα. Η Γερμανία, η Ιταλία και η Βρετανία έχουν από 1.000 νέα επιβεβαιωμένα κρούσματα η καθεμιά την ημέρα. Στις ΗΠΑ είναι πάνω από 40.000 – κάτι που κατ΄ άτομο ισοδυναμεί σε οκταπλάσιο αριθμό. Στη Νέα Ζηλανδία, πάλι, τα νέα κρούσματα είναι ελάχιστα. Μπορεί λοιπόν κανείς να αισθάνεται πιο χαλαρά στο Ουέλινγκτον απ’ό,τι στην Ουάσινγκτον.

Τα στοιχεία ποικίλλουν όμως και ως προς την ποιότητά τους. Στη Σιγκαπούρη, τη Νότια Κορέα ή τη Νέα Ζηλανδία, η υπάρχουσα πληροφόρηση βοηθά τους πολίτες να καταλάβουν αν βρίσκονται σε περιοχή υψηλού κινδύνου. Οι ΗΠΑ, αντίθετα, πάσχουν από μια «κρίση στοιχείων». Οι αριθμοί είτε έρχονται υπερβολικά αργά είτε καθόλου.

Η Βρετανία βρίσκεται κάπου στη μέση. Υπάρχουν κάποια στοιχεία για διάφορες περιοχές, η πιο αξιόπιστη πληροφόρηση όμως αφορά το σύνολο της επικράτειας. Και αυτή δείχνει ότι το ποσοστό νέων ημερήσιων μολύνσεων στην Αγγλία, επιβεβαιωμένων ή μη, κυμαίνεται από 22 ως 76 ανά εκατομμύριο, με πιθανότερο αριθμό το 44.

Ο κάτοικος της Αγγλίας έχει λοιπόν κάθε μέρα 44 πιθανότητες στο εκατομμύριο να προσβληθεί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι πιθανότητες αυτές είναι δέκα φορές περισσότερες. Στη Νότια Κορέα, παρά την έξαρση των τελευταίων ημερών, ο κίνδυνος προσβολής είναι 1-2 ανά εκατομμύριο την ημέρα.

Τα στοιχεία αυτά αφορούν τόσο τους ανθρώπους που παίρνουν τις μέγιστες προφυλάξεις όσο κι εκείνους που ασκούν εκτεθειμένα επαγγέλματα ή πηγαίνουν συχνά σε πάρτι. Παρ’όλα αυτά, το κλάσμα 44 στο εκατομμύριο δίνει μια εικόνα για τις πιθανότητες που έχει κάποιος καθημερινά να προσβληθεί στη Βρετανία. Ο ιός, κατά συνέπεια, είναι επικίνδυνος, αλλά δεν ισοδυναμεί με θανατική ποινή: για κάποιον που έχει πατήσει πρόσφατα τα 60, οι πιθανότητες θανάτου, εφόσον προσβληθεί, είναι γύρω στο 1%. Τα μακρά συμπτώματα επηρεάζουν επίσης το 1% του πληθυσμού. Το 2% στα 44 ανά εκατομμύριο είναι περίπου ένα στο εκατομμύριο.

Για τον φίλο μου, λοιπόν, ο ημερήσιος κίνδυνος θανάτου ή μακροχρόνιων συμπτωμάτων από τον Covid-9 αντιστοιχεί σε ένα στο εκατομμύριο. Ο κίνδυνος θανάτου είναι ένα στα δύο εκατομμύρια. Τα μαθηματικά αυτά στοιχεία επιβεβαιώνονται και από τους πραγματικούς αριθμούς των θανάτων.

Το να προσβληθείς από τον ιό αποτελεί λοιπόν έναν μεγάλο κίνδυνο. Το να κυκλοφορείς όμως σε μια χώρα όπου ο ιός υπάρχει, αλλά λαμβάνονται μέτρα εναντίον του, δεν είναι τόσο επικίνδυνο. Εξαρτάται από την ηλικία σου, το φύλο σου, τη γεωγραφία, τη συμπεριφορά σου και πολλά άλλα. Κατά μέσο όρο, ο κίνδυνος είναι ανάλογος με τους κινδύνους που έχει ένα μπάνιο, το σκι ή μια βόλτα με τη μοτοσυκλέτα.

Ο φίλος μου θα πρέπει να λάβει τις αποφάσεις του, όπως όλοι μας. Ο κίνδυνος όμως για τους περισσότερους κατοίκους του Ηνωμένου Βασιλείου είναι προς το παρόν μικρός. Αυτό που με ανησυχεί περισσότερο είναι η προοπτική επιστροφής του ιού. Δεν μπορούμε λοιπόν να χαλαρώσουμε, γιατί το φθινόπωρο θα βαδίζουμε σε ένα τεντωμένο σχοινί.

(*) Ο  Tim Harford   είναι αρθρογράφος των Financial Times

(Πηγή:  ΑΠΕ-ΜΠΕ )