Με τον Σμυρνιό Baran Aktaş

Ήταν αργά το απόγευμα. Πέρασα το οδόφραγμα της οδού Λήδρας και κατευθύνθηκα στην εκτός του ελέγχου της Κυπριακής Δημοκρατίας περιοχή της παλιάς Λευκωσίας.

Περπατούσα προς τον πάλαι ποτέ γοτθικό καθεδρικό ναός της Αγίας Σοφίας ,  την  μεγαλύτερη και παλαιότερη γοτθική εκκλησία της Κύπρου.

Κτίστηκε στα κατάλοιπα μιας μικρότερης βυζαντινής εκκλησίας, όπου σύμφωνα με μια παράδοση είχε κτιστεί με δωρεά του Βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού, κατόπιν παρότρυνσης της γυναίκας του Θεοδώρας. Με την άφιξη των Φράγκων στην Κύπρο μετατράπηκε σε ναό για τις λατρευτικές ανάγκες των Ρωμαιοκαθολικών. Για το λόγο αυτό η βυζαντινή εκκλησία γκρεμίστηκε για να δημιουργηθεί ένας μεγαλοπρεπής ναός, ο οποίος όμως διατήρησε το ίδιο όνομα. Ο ναός έχει  πέντε παρεκκλήσια και σε αυτόν γινόταν η στέψη και η ταφή των Φράγκων βασιλέων της Κύπρου.

Η εκκλησία της Αγίας Σοφίας έχει  έντονες επιρροές από τους ναούς της Γαλλίας, ιδιαίτερα από το ναό της Παναγίας των Παρισίων. Εξωτερικά και εσωτερικά ο ναός ήταν διακοσμημένος με πολύ σημαντικά δείγματα αρχιτεκτονικής γλυπτικής. Κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας ο ναός υπέστη μικροαλλαγές και επεμβάσεις, που υπήρξαν αναγκαίες λόγω των καταστρεπτικών σεισμών, όμως εξακολούθησε να διατηρεί την γοτθική τεχνοτροπία.

Όταν η Λευκωσία καταλήφθηκε από τους Οθωμανούς το 1570 ο ναός μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος και έτσι παραμένει μέχρι σήμερα . Στο ναό προστέθηκαν δυο μιναρέδες στο δυτικό τμήμα του, καταστράφηκαν ο πλούσιος γλυπτός διάκοσμος, οι τοιχογραφίες, οι οποίες επικαλύφθηκαν με άσπρο σοβά και τα ταφικά μνημεία των Φράγκων βασιλέων και πριγκίπων.

Ο ναός μετονομάστηκε σε τέμενος Σελιμιέ προς τιμήν του Σουλτάνου Σελίμ Β’ (1566 – 1574) επί εποχής του οποίου κατακτήθηκε η Κύπρος από τους Οθωμανούς.

Στη βόλτα , που έκανα ,είδα ότι γύρω-γύρω έχουν τοποθετηθεί σε αρκετό ύψος λαμαρίνες , ώστε ο περαστικός να μην έχει θέα στην αυλή του τεμένους. Ενδεχομένως να το έχουν κλείσει για εργασίας. Ωστόσο, δεν ενδιαφέρθηκα να μάθω . 

Πήρα τον δρόμο , που είναι στα δεξιά της εισόδου της αγοράς, το Kuyumcular Sokak.  Έχει 3-4 κεντράκια.

Μου θύμισε σοκάκι της Πόλης και της Σμύρνης , που μαζεύεται, κυρίως, νεαρόκοσμος.  Στο ένα μαγαζί  δύο νέα αγόρια τραγουδούσαν , αν κατάλαβα καλά , ρομαντικά τουρκικά τραγούδια. Όμως τα μεγάφωνα με απώθησαν και προχώρησα πιο κάτω.

Φαίνεται ότι ήμουν τυχερός για δύο λόγους : Α) Βρήκα ένα γωνιακό ήσυχο και sic μαγαζάκι , το  Aysu’s Cakes And Bakery, που προσφέρει καφέ, φρέσκους χυμούς και   εύγευστα γλυκά .

Έχει  τραπεζάκια τόσο πάνω στο Kuyumcular Sokak, όσο και σε ένα μικρό δρομάκι, που είναι αδιέξοδο. Κάθισα εκεί, Β) Γνώρισα ένα συμπαθητικό παλικάρι, γύρω στα 26 με 27, τον Baran Aktaş.   

Ήρθε να πάρει παραγγελία. Όταν την έφερε με ρώτησε , αν είμαι Ιταλός, ή Έλληνας. – Από την Αθήνα , αποκρίθηκα. «Εσύ είσαι Τουρκοκύπριος ή από την Τουρκία και από ποιο μέρος;» , ξαναρώτησα.  Baran: « Από Izmir (Σμύρνη), από Bornova (Μπορνόβα). Είμαι εδώ τα τελευταία πέντε χρόνια» . Ο Baran είδε μια έκπληξη στα μάτια μου. Φεύγω να εξυπηρετήσω την παρέα , που ήρθε, και θα τα πούμε.

Όταν επέστρεψε του διηγήθηκα την ιστορία του πατέρα μου, ο οποίος στην Μικρασιατική Καταστροφή , το 1922, εξαναγκάστηκε , σε ηλικία 12 χρονών, να φύγει από το πατρικό του στον Μπορνόβα και μέσα στην αντάρα , που επικρατούσε έχασε τον μεγαλύτερο αδελφό του, τον Εμμανουήλ, ο οποίος δεν βρέθηκε ποτέ. Ο πατέρας μου πήγε μια και μοναδική φορά στην Σμύρνη το 1986 , αλλά το σπίτι στον Μπορνόβα δεν το βρήκε, γιατί στην περιοχή έγινε μεγάλο  πάρκο, διπλά από το οποίο χτίσηκε το νέο Δημαρχείο. 

Τα μάτια του  Baran βούρκωσαν.

Στο δρόμο της επιστροφής σκεφτόμουν πόσο μικρός είναι ο κόσμος ακόμη και σήμερα!

Χθες ο Baran μου έστειλε μήνυμα : ” I hope you are fıne “ . Έτσι , εκτός από τους φίλους , Ρωμιούς και Τούρκους , στην Σμύρνη απέκτησα και εδώ ένα Σμυρνιό φίλο.

Α. ΒΙΚ.