Μαύρος και Κόκκινος Φασισμός

Του Γιώργου Κουμουλλή*

Αν κρίνω από τα  μέσα κοινωνικής δικτύωσης πάρα πολύς  κόσμος δεν γνωρίζει τι ακριβώς θα πει φασισμός. Για να κατανοήσουμε πλήρως αυτή την έννοια και τις διάφορες αποχρώσεις του, είναι απαραίτητο, ως πρώτο βήμα, να κατανοήσουμε κάποιους έννοιες που αφορούν τα πολιτικά συστήματα.

Οι κοινωνικοί επιστήμονες ταξινομούν συνήθως τα κράτη ως δημοκρατικά, αυταρχικά ή ολοκληρωτικά, με κάθε κατηγορία να έχει μια ποικιλία υποτύπων. Τα δημοκρατικά κράτη γνωρίζουν όλοι πώς λειτουργούν. Τα αυταρχικά κράτη στηρίζονται στην κρατική γραφειοκρατία, τον στρατό και τη μυστική αστυνομία. Φιγουράρουν σαν δημοκρατικά κράτη (όπως π.χ. η Τουρκία) και συνήθως οδηγούνται από χούντες, στρατηγούς ή διεφθαρμένο Πρόεδρο . Τα ολοκληρωτικά κράτη καταργούν όλα τα χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, εξουσιοδοτούν τις γραφειοκρατίες, τους στρατούς και τη μυστική αστυνομία να ελέγχουν όλο τον δημόσιο και ιδιωτικό χώρο, προωθούν ιδεολογίες που καλύπτουν τα πάντα και έχουν πάντα έναν ανώτατο ηγέτη.

Τα φασιστικά κράτη έχουν όλα τα χαρακτηριστικά  του ολοκληρωτισμού, αλλά με δύο βασικές διαφορές. Οι φασίστες ηγέτες έχουν γνήσιο χάρισμα – αυτή την εφήμερη ιδιότητα που προκαλεί λαϊκό θαυμασμό – και προωθούν αυτό το χάρισμα και την εικόνα που το συνοδεύει τη λατρεία προσωπικότητας (personality cult). Ο λαός αγαπάει πραγματικά τους φασίστες ηγέτες και οι τελευταίοι με τη σειρά τους παρουσιάζονται ως ενσαρκώσεις του κράτους, του έθνους, του λαού. Ο ξεκάθαρος ορισμός του φασιστικού κράτους είναι επομένως ο εξής: Είναι ένα αυταρχικό κράτος που κυβερνάται από έναν χαρισματικό ηγέτη που απολαμβάνει μια λατρεία προσωπικότητας.

Υπό αυτό το πρίσμα, η Ισπανία του Φράνκο, η Χιλή του Πινοσέτ και η Ελλάδα των συνταγματαρχών ήταν στην πραγματικότητα αυταρχικά κράτη. Την δικτατορία στην Ελλάδα την έκαναν τρεις Συνταγματάρχες, αλλά κανένας ούτε κι αυτός ο  Παπαδόπουλος, απολάμβανε την λατρεία προσωπικότητας. Αντίθετα, η Ιταλία του Μουσολίνι και η Κίνα του Σι Τζινπίνγκ είναι ξεκάθαρα φασιστικές, όπως και η Γερμανία του Χίτλερ και η ΕΣΣΔ του Στάλιν. Τα φασιστικά κράτη μπορούν έτσι να είναι δεξιά (μαύρος φασισμός) και αριστερά (κόκκινος φασισμός). Άρα ο μαύρος και ο κόκκινος φασισμός είναι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Σε ποιο πολιτικό σύστημα κατατάσσεται η Ρωσία  του Πούτιν; Δυστυχώς, ο ηγέτης αυτής της χώρας  έχει διαλύσει εντελώς όλους τους  δημοκρατικούς θεσμούς της Ρωσίας που εκκολάφτηκαν επί Γέλτσιν. Οι εκλογές δεν είναι ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες. Το κόμμα του Πούτιν, η Ενωμένη Ρωσία, κερδίζει πάντα  και οι αντιπολιτευόμενοι καταδιώκονται  ή σκοτώνονται. Έχει τη στήριξη του μεγάλου κεφαλαίου (όπως είχε ο Χίτλερ)  και είναι ο ίδιος δισεκατομμυριούχος.  Τα μέσα ενημέρωσης έχουν περιοριστεί. Η ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι δεν υπάρχει πλέον και επιβάλλονται δρακόντειες τιμωρίες για την παραμικρή κριτική στο καθεστώς. Μια υπερεθνικιστική, ιμπεριαλιστική ιδεολογία εξυμνεί την Ρωσία και θεωρεί την επέκταση της ως νόμιμο δικαίωμα  της. Ο πόλεμος λατρεύεται και δικαιολογείται από την κρατική προπαγάνδα. Όπως δείχνει η βάναυση εισβολή στην Ουκρανία, ο πόλεμος δικαιολογείται πλήρως εάν στρέφεται εναντίον ενός λαού την ύπαρξη του οποίου  ο Πούτιν θεωρεί απειλή για τον εαυτό του και για τη Ρωσία. Κατά το πρότυπο της Ναζιστικής Γερμανίας, ιδρύθηκε η «Νεολαία του Πούτιν» που  είναι ένα  όργανο πολιτικής πίεσης και ακτιβισμού εναντίον των εχθρών του ρώσου ηγέτη στο εσωτερικό και στο εξωτερικό της χώρας.Τέλος, η μυστική αστυνομία και οι στρατιωτικές αρχές, μαζί με μια διεφθαρμένη γραφειοκρατία, αποτελούν τον πυρήνα του πολιτικού συστήματος με επικεφαλής τον «αλάνθαστο» Πούτιν, ο οποίος είναι ο αδιαμφισβήτητος χαρισματικός ηγέτης που δοξάζεται ως η ενσάρκωση της Ρωσίας. Οι υποστηρικτές του Πούτιν  διατυμπανίζουν ότι “αν δεν υπάρχει Πούτιν, δεν υπάρχει Ρωσία!” Είναι φανερή η   ομοιότητα με τον ισχυρισμό του Γάλλου βασιλιά Λουδοβίκου XIV, “L’état, c’est moi” (Το κράτος είμαι εγώ)  και του Χίτλερ “Ένας λαός, μια αυτοκρατορία, ένας Φύρερ”.

Επομένως το συμπέρασμα είναι ότι η Ρωσία του Πούτιν είναι το κλασσικό παράδειγμα του μαύρου φασισμού και είναι φυσικό που μαγνητίζει όλα τα ακροδεξιά κόμματα. Δεν είναι όμως Ναζιστής. Ο ναζισμός είναι μια μορφή φασισμού, αλλά διαφοροποιείται από τον τελευταίο με την έννοια της φυλετικής ανωτερότητας και κατωτερότητας. Σύμφωνα με το ναζιστικό δόγμα, οι φυλές ταξινομούνται ως ανώτερες και κατώτερες με την  Άρια φυλή στην κορυφή και τους μαύρους και τους Εβραίους στο κάτω μέρος της φυλετικής πυραμίδας.

Συνιστά  μέγιστη ειρωνεία που μια από τις δικαιολογίες του Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία ήταν η αποναζιστικοποίηση. Μ΄άλλα λόγια,  η Ρωσία των πιο άπληστων καπιταλιστών του κόσμου και ενός πρώην πράκτορα της Κα Γκε Μπε ισχυρίζεται ότι  προβαίνει σε αποναζιστικοποίηση της γειτονικής της χώρας  όταν στις εκλογές που έγιναν στην Ουκρανία το 2019, το ακροδεξιό Σβόμποντα έλαβε μόνο το 2,15%. Διερωτώμαι τι θα πει ο  Πούτιν για την Κύπρο που το ΕΛΑΜ καρπώθηκε το εκθαμβωτικό 7% στις τελευταίες εκλογές!

Ένα άλλο παράδοξο που βιώνουμε είναι η υποστήριξη του Πούτιν στην Κύπρο και Ελλάδα όχι μόνο από τους ακροαριστερούς αλλά και από πολλούς άλλους. Η εξήγηση αυτού του φαινομένου δεν είναι και τόσο πολύπλοκη: όλοι αυτοί συμμερίζονται την  θέση της Ρωσίας ότι οι ΗΠΑ είναι μια καταστροφική, αυτοκρατορική υπερδύναμη και αυτή η τάση οδηγεί σε μια αντιαμερικανική και αντι-ΝΑΤΟϊκή κοσμοθεωρία, για να μην πω υστερία, που συμπίπτει με τη θέση του Ρώσου ηγέτη.  Αυτή είναι ουσιαστικά η σχολή των διεθνών σχέσεων –«ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους/   Πηγή: Εφημερίδα “Πολίτης”