Μάρκ Σέφσκυ: Υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε από τον αρχαίο Ελληνικό Κόσμο.
Μια συζήτηση με τον καθηγητή Κλασικών Σπουδών της έδρας C. Lois P. Grove στο Harvard και Δ/ντη του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Harvard
Του Κώστα Πρώιμου*
Στο Ναύπλιο εδρεύει εδώ και είκοσι περίπου χρόνια, μια από τις είκοσι δύο “Πρεσβείες” του Χάρβαρντ ανά τον Κόσμο. Πρόκειται για το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (Harvard CHS) το οποίο συνθέτει μια παγκόσμια όαση εκπαίδευσης και μάθησης. Μέλη της Οικουμενικής Κοινότητας του Χάρβαρντ επισκέπτονται την έδρα του Ναυπλίου δράττοντας την ευκαιρία να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους αλλά και να τις μεταλαμπαδεύσουν σε μαθητές λυκείου τόσο από την Αργολίδα όσο και από τμήματα της Δυτικής Αττικής.Συνομιλήσαμε με τον Διευθυντή του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών της Ουάσινγκτον και της Ελλάδας Καθηγητή Μάρκ Σέφσκυ, ο οποίος προσφάτως επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις του εν λόγω Πανεπιστημιακού ιδρύματος στο Ναύπλιο.
Κύριε Καθηγητά, είναι η πρώτη σας επίσκεψη στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών (CHS) του Χάρβαρντ στο Ναύπλιο;
Για ποιο λόγο ένα εκ των κορυφαίων Πανεπιστημίων του κόσμου όπως το Χάρβαρντ επέλεξε την πόλη του Ναυπλίου ώστε να ιδρύσει το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του;
Εκτιμώ ότι είναι πολλοί οι λόγοι. Καταρχάς είναι μια ενδιαφέρουσα περιοχή από όλες τις απόψεις. Ιστορικά, Τουριστικά… Ανέκαθεν άρεσε στους μαθητές και τους φοιτητές να επισκέπτονται το Ναύπλιο, θυμάμαι και εμένα τον ίδιο…Υπάρχει μια πανάρχαια πολιτισμική βάση, στην οποία μπορείς να εξερευνήσεις την αρχαία ιστορία, τις επιστήμες. Νομίζω ότι το Ναύπλιο ήταν η καλύτερη επιλογή για την ίδρυση και την εγκατάσταση του Κέντρου μας, τόσο κοντά στην Αθήνα ώστε να μπορούμε να αλληλεπιδράμε και με όσα διαδραματίζονται εκεί στην Πρωτεύουσα.
Είναι γεγονός ότι αρκετός κόσμος αλλά και οι επισκέπτες του Ναυπλίου ξαφνιάζονται όταν αντικρίζουν την σημαία του Χάρβαρντ να κυματίζει εδώ στο μπαλκόνι του νεοκλασικού… Υπάρχουν σκέψεις για περαιτέρω διάδοση των εκπαιδευτικών σας δράσεων;
Παρέχουμε στους φοιτητές μας την δυνατότητα να έρθουν εδώ και να αλληλεπιδράσουν με την κουλτούρα και τους ανθρώπους τόσο της περιοχής όσο και της χώρας. Διαφυλάττουμε την παγκόσμια υπόσταση του Πανεπιστημιακού μας ιδρύματος.
Προφανώς και επιθυμούμε την περαιτέρω διάδοση των εκπαιδευτικών μας δράσεων. Υπάρχουν πολλοί τρόποι προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο σκοπός. Είναι μέλημα μας να έρχονται και επισκέπτες, οι εκδηλώσεις μας είναι ανοιχτές για το κοινό. Ήδη μας επισκέπτονται μέσω προγραμμάτων μαθητές από πολλά μέρη της Ελλάδας. Νομίζω ότι αν μη τι άλλο στην εκπαιδευτική Κοινότητα οι δράσεις μας είναι γνωστές…
Σκοπός σας είναι η εξάπλωση των αξιών της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας. Εκτιμάτε ότι η αρχαία φιλοσοφία επιδρά στα σύγχρονα πολιτικά δρώμενα;
Πράγματι, υπάρχουν πολλοί συνεκτικοί δεσμοί ανάμεσα στο αρχαίο και τον σύγχρονο κόσμο. Αυτή η αέναη διασύνδεση συνθέτει και τον θεμέλιο λίθο της δημιουργίας του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ το οποίο ιδρύθηκε στην Ουάσινγκτον το 1963. Το κίνητρο ήταν η εξερεύνηση και η ιστορική ανάδειξη, στην αρχαία Φιλοσοφία, την αρχαία λογοτεχνία ακόμη και στην Ιστορία των αρχαίων επιστημών στην οποία έχω ακαδημαϊκή εξειδίκευση. Ένα τρανό παράδειγμα είναι η αρχαία ερμηνεία για την Δημοκρατία μέσα από την Πολιτική Φιλοσοφία που διδάσκω στο Χάρβαρντ. Τους τρόπους με τους οποίους οι Αθηναίοι εφηύραν και εγκαθίδρυσαν την Δημοκρατία, αυτοδιοικούμενοι από τους ίδιους τους πολίτες ως σύνολο.. Νομίζω ότι υπάρχουν πολλά πράγματα ακόμη να μάθουμε και ενδεχομένως να χρειαστεί να εφαρμόσουμε στα σύγχρονα μοντέλα διακυβέρνησης.
Κύριε Καθηγητά ποια είναι η οπτική σας για το μέλλον; Πανδημία, πόλεμος στην Ουκρανία, διακριτοί περιορισμοί ανθρωπίνων δικαιωμάτων- οικονομική κρίση σε έξαρση…
Κοιτάξτε. Πάντα υπάρχει η ελπίδα, κατά το παρελθόν οι ανθρώπινες κοινωνίες ήρθαν αντιμέτωπες με συνταρακτικά γεγονότα μεγάλης κλίμακας που ομοιάζουν με τα σημερινά αν και σαφέστατα υπάρχουν διαφορές. Αν ανατρέξουμε στην αρχαιότητα θα θυμηθούμε τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Έλληνες με την σημαντική εισβολή των Περσών, στην οποία αντιστάθηκαν γενναία εις το όνομα της Ελευθερίας. H περίπτωση του Κόβιντ δεν είναι η πρώτη πανδημία που εμφανίστηκε στη Γη ούτε η εισβολή στην Ουκρανία ήταν η πρώτη που διαδραματίζεται…
Θα μπορούσαμε να διδαχτούμε από τις πράξεις και τις λύσεις στις οποίες προχώρησαν οι λαοί κατά το παρελθόν. Δεν υποστηρίζω ότι όλες οι λύσεις βρίσκονται εκεί πίσω στο χρόνο, όμως ο τρόπος σκέψης και η αρχαία διανόηση μπορούν να μας βοηθήσουν σημαντικά για την εξεύρεση λύσεων στα σύγχρονα προβλήματα μας.
Πιστεύετε πως η ζωή μας θα ήταν διαφορετική αν υιοθετούσαμε τις πολιτικές και τις κοινωνικές αξίες του αρχαίου Ελληνικού Κόσμου;
Κατά την εκτίμηση μου θα πρέπει κριτικά ενασχολούμενοι με την κληρονομιά της αρχαιότητας – ως αντικείμενο μιας σκέψης – να ασκούμε θετικές ή αρνητικές κρίσεις και βεβαίως χωρίς να θέτουμε σε κίνδυνο τις δικές μας ηθικές αρχές, αναγνωρίζοντας πως κάποτε στο μέλλον κι εμείς θα αποτελούμε αντικείμενο κριτικής των ηθικών ή ανήθικων πεπραγμένων μας.
Συνεπώς το ερώτημά σας δεν επιδέχεται μιας και μοναδικής απάντησης. Σίγουρα θα κερδίσουμε πολλά αν εντρυφήσουμε στα δρώμενα του αρχαίου κόσμου, όμως θα ήταν παρακινδυνευμένο να υιοθετήσουμε αλόγιστα τα ήθη και τα έθιμα τους επακριβώς.
Στο δικό μου επιστημονικό πεδίο το οποίο έχει να κάνει με την Ιστορία των επιστημών κατά την αρχαιότητα, μπορώ να πω ότι στην Ελλάδα οι επιστήμες ήταν άρρηκτα συνδεδεμένες με την φιλοσοφία. Εμβληματικό παράδειγμα στην Ιατρική αποτελεί ο Όρκος του Ιπποκράτη. Όλες οι σκέψεις και οι κινήσεις αυτών των σπουδαίων Ανδρών ήταν συνυφασμένες με ηθικούς κανόνες. Είχαν βάλει καλά στο μυαλό τους ότι η Επιστήμη δεν μπορεί να μην ορίζεται από ηθικές και κοινωνικές αξίες.
Επισκεφτήκατε για πρώτη φορά το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Xάρβαρντ στην πόλη του Ναυπλίου, Είστε ευχαριστημένος από το έργο που παράγει το προσωπικό;
Είναι γνωστό ότι είστε λάτρης των μαραθωνίων δρόμων. Έχετε σκοπό να λάβετε μέρος στον διάσημο αγώνα του Ναυπλίου;
Προσφάτως συμμετείχα στον Μαραθώνιο της Αθήνας, ήταν για μένα μια συγκλονιστική εμπειρία. Μου έκανε τρομερή εντύπωση το αγκάλιασμα του κόσμου στην διοργάνωση και η μεγάλη συμμετοχή δρομέων. Μου άρεσε ο τρόπος διασύνδεσης του ένδοξου παρελθόντος με το τώρα… Ελπίζω σύντομα να έχω το προνόμιο να λάβω μέρος και στον Μαραθώνιο του Ναυπλίου, ίσως φέρνοντας φοιτητές από το Χάρβαρντ και από άλλα Πανεπιστημιακά ιδρύματα. Θα πρέπει να σας εκμυστηρευτώ πως δεν ήμουν αθλητικός τύπος μέχρι την στιγμή που αποφάσισα να ασχοληθώ με τις αποστάσεις προ τεσσάρων ετών. Αυτές τις ημέρες είχα την τιμή να γνωρίσω τον δήμαρχο της πόλης Δημήτρη Κωστούρο, τον διευθυντή της διοργάνωσης του Μαραθωνίου δρόμου Ναυπλίου, κατανοώντας πως αμφότεροι είναι θερμοί υποστηρικτές αυτού του σημαντικού αθλητικού εγχειρήματος.
Ποια είναι η άποψη σας για το Ναύπλιο και την Αργολίδα;
Δεν είχα το χρόνο να επισκεφτώ πολλά σημεία στην περιοχή, είδα τον δήμαρχο όπως σας είπα ο οποίος δεσμεύτηκε να στηρίξει το εκπαιδευτικό μας έργο, είχα την ευκαιρία να συναντήσω μερικούς συναδέλφους μου από το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, και πήρα μια γεύση από την λειτουργία των Ελληνικών Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων. Αναμφισβήτητα πρόκειται για μια όμορφη περιοχή και για μια ιδιαίτερη πόλη, ελπίζω στην επόμενη μου επίσκεψη να έχω την ευκαιρία να γνωρίσω την Αργολίδα καλύτερα.
