Κύπρος: Πόσο επίκαιρο είναι το «Δεν ξεχνώ»;

Του Αντώνη Παπακώστα*

«Δεν ξεχνώ», ήταν ένα δυνατό και συναισθηματικά φορτισμένο σλόγκαν που εμφανίστηκε μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974. Αντιπροσώπευε τη συλλογική μνήμη του λαού της Κύπρου, αποτελώντας μια συγκινητική υπενθύμιση των τραγικών γεγονότων που είχαν λάβει χώρα και των ανεπίλυτων ζητημάτων που εξακολουθούσαν να υφίστανται στο νησί. Το σύνθημα αυτό αποτελούσε την έκφραση της αποφασιστικότητας να διατηρηθεί η μνήμη ζωντανή και να αναζητηθεί δικαιοσύνη για τις βίαιες δοκιμασίες που είχε υποστεί η Κύπρος. Κατά τις δεκαετίες που ακολούθησαν, το κυπριακό ζήτημα παρέμεινε ένα πολύπλοκο διεθνές ζήτημα. Η συνεχιζόμενη κατοχή του βόρειου τμήματος έχει δημιουργήσει μια de facto διαίρεση με τα Κατεχόμενα να αναγνωρίζονται μόνο από την Τουρκία. Η συνεχιζόμενη αδυναμία εξεύρεσης αμοιβαίως αποδεκτής λύσης επηρεάζει αρνητικά τόσο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις αλλά και την σταθερότητα στην περιοχή. 

Η διεθνής κοινότητα έχει καταβάλλει συστηματικές προσπάθειες για την εξεύρεση βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό. Το Σχέδιο Ανάν, που προτάθηκε το 2004, τις παραμονές της ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ υποστηρίχτηκε από τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά απορρίφθηκε σε δημοψήφισμα από την ελληνοκυπριακή πλευρά. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν χωρίς να έχει επιτευχθεί συμφωνία.

Στο τελευταίο Ευρωβαρόμετρο και συγκεκριμένα στην ερώτηση ποια είναι τα δύο βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η χώρα σας τώρα, προστέθηκε στις επιλογές και το Κυπριακό. Το σύνολο των ζητημάτων τα οποία προτείνονται σε όλες τις χώρες που διεξάγεται η έρευνα είναι τα ακόλουθα:  Εγκληματικότητα – Οικονομική κατάσταση –Πληθωρισμός / κόστος ζωής – Φορολογία – Ανεργία – Τρομοκρατία – Κυπριακό ζήτημα – Κατοικία – Χρέος της κυβέρνησης –Μετανάστευση –Υγεία –Το εκπαιδευτικό σύστημα –Συντάξεις –Περιβάλλον και κλιματική αλλαγή –Προμήθεια ενέργειας –Διεθνής κατάσταση.

Τα αποτελέσματα αποτέλεσαν μία έκπληξη όχι τόσο γιατί κανένας από καμία χώρα δεν ανέφερε το Κυπριακό σαν βασικό ζήτημα, αλλά γιατί κανένας Έλληνας,αλλά και ούτε και Κύπριος το ανέφεραν. Είναι το μοναδικό ζήτημα για το οποίο δεν υπήρξε ούτε μια αναφορά από καμία χώρα εκτός της τουρκοκυπριακής κοινότητας που το θεωρεί βασικό ζήτημα σε ποσοστό 11%. Τα αποτελέσματα της έρευνας αναδεικνύουν κυρίως τις οικονομικές δυσκολίες, όπως η αύξηση των τιμών και άλλες προκλήσεις που φαίνεται να κυριαρχούν στις ανησυχίες του πληθυσμού και οι οποίες προφανώς επισκιάζουν το κυπριακό ζήτημα.  

Γράφημα: Protagon.gr

Η απουσία αναφοράς στο Κυπριακό ως κύριας ανησυχίας για τους ερωτώμενους από την έρευνα μπορεί να αντικατοπτρίζει μια αίσθηση απογοήτευσης ή κόπωσης από τις παρατεταμένες διαπραγματεύσεις και την απουσία συγκεκριμένης προόδου. Είναι επίσης αντιπροσωπευτικό των ευρύτερων παγκόσμιων προκλήσεων και κρίσεων που συχνά καταλαμβάνουν το προσκήνιο της δημόσιας συζήτησης. Αντίθετα οι Τουρκοκύπριοι το θεωρούν σημαντικό, γιατί η επίλυσή του ίσως οδηγήσει στην ένταξη όλης της επικράτειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πάντως, σε διπλωματικό και διεθνοπολιτικό επίπεδο το Κυπριακό εξακολουθεί να είναι σημαντικό ζήτημα κάτι που όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και βεβαίως και η Τουρκία πρέπει να λάβει υπόψη της. Ο παραπάνω πίνακας δείχνει τα αποτελέσματα στην ερώτηση αυτή απεικονίζοντας τα πιο δημοφιλή ζητήματα μαζί με το Κυπριακό. Καθώς ο χρόνος περνά, η μνήμη των γεγονότων του 1974 μπορεί να χάσει την άμεση σημασία της για κάποιους αλλά η ουσία του «Δεν ξεχνώ» πρέπει να παραμένει ζωντανή ως έκκληση για δικαιοσύνη, συμφιλίωση και την προσπάθεια για μια ενωμένη και ειρηνική Κύπρο. Η σημασία του Κυπριακού ζητήματος υπερβαίνει τα σύνορα και παραμένει μια διαρκής ανησυχία για τη διεθνή κοινότητα η οποία πρέπει να συνεχίσει να υποστηρίζει τις προσπάθειες για μια δίκαιη και διαρκή λύση.

* Ο Αντώνης Παπακώστας είναι διδάκτωρ Πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο Pierre et Marie Curie του Παρισιού. Εργάστηκε από το 1985 για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε διάφορες θέσεις ευθύνης της Πληροφορικής αλλά και της Επικοινωνίας. Από το 2000 έως το 2008 ήταν υπεύθυνος και για το Ευρωβαρόμετρο με το οποίο έκανε εκαντοντάδες έρευνες./ Tα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις του συγγραφέα τους.  Πηγή: Protagon.gr