Κυπριακό: Γενεύη 2

Το περιβάλλον μέσα στο οποίο ξεκίνησε στη Γενεύη, στις 8 Αυγούστου 1974, η δεύτερη διάσκεψη για το Κυπριακό με τη συμμετοχή και των εκπροσώπων των δύο κοινοτήτων ήταν το εξής: Η Τουρκία συνέχιζε κάθε μέρα να επεκτείνει τις θέσεις της στη βόρεια Κύπρο, ενώ ενισχυόταν καθημερινά ο τουρκικός στρατός. Οι ΗΠΑ και η Βρετανία ήθελαν ο Μακάριος να μην αναμειχθεί στη δεύτερη διάσκεψη της Γενεύης. Σε αυτές τις δύο χώρες δεν είχε στηρίγματα, καθώς θεωρούνταν ο βασικός υπεύθυνος της κατάστασης που είχε δημιουργηθεί στην Κύπρο μεταξύ των δύο κοινοτήτων τη δεκαετία 1964-1974 και γιατί οι σχέσεις του με τη Σοβιετική Ενωση προκαλούσαν ανησυχίες. Από τη Νέα Υόρκη, όπου διέμενε, δήλωνε πως οποιαδήποτε λύση του Κυπριακού χωρίς τη συγκατάθεσή του θα ήταν αδύνατη. Ο προεδρεύων Γλαύκος Κληρίδης θεωρούσε πως «ο Μακάριος είναι δραματικά εκτός πραγματικότητας», γιατί υποστήριζε το status quo ante της εισβολής.

Η τουρκική και η τουρκοκυπριακή πλευρά προσήλθαν στη δεύτερη διάσκεψη της Γενεύης με τη θέση της διζωνικής – δικοινοτικής ομοσπονδίας, που προέβλεπε κατοχή εδάφους περί το 34%. Ο Γλαύκος Κληρίδης ήταν αδύνατο να δεχθεί παρόμοια λύση, γιατί δεν θα μπορούσε να την επιβάλει στους Ελληνοκυπρίους. Θα απαιτούνταν η μετακίνηση περίπου 90.000 εξ αυτών. Ο Βρετανός υπουργός των Εξωτερικών Τζέιμς Κάλαχαν είπε στον Γλαύκο Κληρίδη πως θα ήταν καλύτερο για τους Ελληνοκυπρίους να υπέκυπταν στις απαιτήσεις της Τουρκίας οικειοθελώς παρά πολεμώντας, γιατί η Τουρκία είχε πλέον την ικανότητα να πάρει στρατιωτικά αυτό που θέλει. Σε αυτό το δίλημμα η ελληνική πλευρά απάντησε πως θα ήταν προτιμότερο να χάσουν εδάφη ύστερα από πόλεμο, παρά μετά μια διπλωματική ήττα.

Εδώ ακριβώς συνοψίζεται η τραγική κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι Γεώργιος Μαύρος και Γλαύκος Κληρίδης. Επρεπε να επιλέξουν μεταξύ μιας κακής λύσης και μιας χείριστης, χωρίς να είναι σαφές ποια λύση ήταν η κακή και ποια η χείριστη. Οταν η μια πλευρά καλείται να διαχειριστεί διπλωματικά μια στρατιωτική ήττα, δεν έχει επιλογές.

Στις 2 μετά τα μεσάνυχτα της 14ης Αυγούστου 1974 η διάσκεψη οδηγήθηκε σε ναυάγιο και στις 4.55 την αυγή άρχισε ο δεύτερος «Αττίλας».

ΠΗΓΗ: kathimerini.gr / ΦΩΤΟ : ΙΔΡΥΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΚΑΡΑΜΑΝΛΗΣ