Κυνικός ο Βρετανός υπουργός Πολιτισμού : Δεν θα επιστραφούν στην Ελλάδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

Βρετανικό Μουσείο, Γλυπτά Παρθενώνα, Λίνα Μενδώνη (ΥΠΠΟΑ), Όλιβερ Ντάουντεν ( Υπουργός Πολιτισμού)

Πλήρως ευθυγραμμισμένος με την πρόσφατη θέση του Βρετανού πρωθυπουργού , Μπορίς Τζόνσον , ο υπουργός Πολιτισμού Όλιβερ Ντάουντεν μίλησε σήμερα κυνικά για το ζήτημα , χαρακτηρίζοντας «θορυβώδης μειονότητα» όσους ζητούν την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στη χώρα τους.

Τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι τα Γλυπτά του Παρθενώνα, καθώς και άλλες αρχαιότητες που ανήκουν σε άλλες χώρες, πρέπει να παραμείνουν στο Βρετανικό Μουσείο παραθέτει ο Όλιβερ Ντάουντεν , σε συνέντευξή του στους Times.

Σύμφωνα με τον ΣΚΑΙ Αθηνών, που δημοσιεύει αποσπάσματα της συνέντευξης, ο Ντάουντεν χρησιμοποιεί το επιχείρημα ότι η επιστροφή ενός πολιτιστικού θησαυρού στους διεκδικητές, του θα απειλούσε τα μουσεία με απώλεια των εκθεμάτων τους, ουσιαστικά παραγνωρίζοντας την ιδιαιτερότητα των Γλυπτών που βρίσκονται στο Λονδίνο ως μέρος ενός ενιαίου έργου τέχνης που έχει κατακερματιστεί.

Ο Βρετανός υπουργός Πολιτισμού έχει ζητήσει από τους υπεύθυνους της εθνικής κληρονομιάς και των μουσείων να υπερασπιστούν τον πολιτισμό και την ιστορία της χώρας από μία «θορυβώδη μειονότητα ακτιβιστών».

«Όταν αρχίσεις να τραβάς αυτή την κλωστή, πραγματικά πού καταλήγεις; Θα επιμέναμε στην επιστροφή της Ταπισερί της Μπαγιέ; Αμερικανικά ιδρύματα είναι ασφυκτικά γεμάτα από βρετανικά αριστοτεχνήματα. Η Ιαπωνία έχει πληθώρα κινεζικών και κορεατικών αριστοτεχνημάτων. Είναι εξαιρετικά υψηλός ο πήχυς για αυτό… διότι απλά δε βλέπω πού σταματά. Μπαίνεις σε μια τρύπα και δένεις τα χέρια των ιδρυμάτων μας. Νομίζω ότι είναι απλά αδύνατο να πας πίσω και να ξεμπλέξεις όλα αυτά τα πράγματα», λέει ο κ. Ντάουντεν.

Στη συνέχεια χαρακτηρίζει το Βρετανικό Μουσείο ως ένα μεγαλοπρεπές πολιτιστικό ίδρυμα, όπου ο επισκέπτης διευρύνει τους πνευματικούς του ορίζοντες βλέποντας μαζί «θαυμάσια κομμάτια πολιτιστικής κληρονομιάς» από όλο τον κόσμο. «Και δεν είναι μόνο για τον βρετανικό λαό. Είναι ένα μουσείο του κόσμου για τον κόσμο και ξέρω ότι έχει πολλές σημαντικές συνεργασίες», προσθέτει ο Βρετανός υπουργός.

Ο ίδιος σχολιάζει ότι, ενώ αγαπά τα Μπρούτζινα του Μπενίν που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, «ποτέ δεν είχε δεθεί τόσο πολύ με τα Γλυπτά του Παρθενώνα», μέχρι που τον ξενάγησε ο διευθυντής του μουσείου, Χάρτβιχ Φίσερ, και του εξιστόρησε σε βάθος περί τίνος πρόκειται, «αποκαλύπτοντας ένα εντελώς διαφορετικό επίπεδο καλλιτεχνίας, το οποίο βρήκα πραγματικά πηγή έμπνευσης».

Τέλος, ο Ντάουντεν για να στηρίξει την αρνητική του θέση είπε : «Θα είχαν επιβιώσει από τους μαινόμενους Ναζί στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου; Είναι ένα ελαφρώς τετριμμένο επιχείρημα, αλλά κρύβει αλήθεια».

«Η Ελλάδα δεν αποδέχεται νόμιμη κατοχή, νομή και κυριότητα των Γλυπτών στο Βρετανικό Μουσείο», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδος , Λίνα Μενδώνη.

Απαντώντας στον Βρετανό πρωθυπουργό, Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος ανέφερε πως τα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν πρόκειται ποτέ να επιστραφούν στην Ελλάδα, η κ. Μενδώνη είπε πως «το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού μπορεί να προσκομίσει τα απαραίτητα τεκμήρια προκειμένου να ενημερωθεί ο βρετανικός λαός, ότι το Βρετανικό Μουσείο κατέχει τα Γλυπτά παρανόμως».

Παράλληλα, η κ. Μενδώνη ανέφερε πως «από τη δήλωση του πρωθυπουργού της Μεγάλης Βρετανίας αντιλαμβανόμεθα ότι δεν έχει ενημερωθεί από τις υπηρεσίες του, για τα νέα ιστορικά δεδομένα της Οθωμανοκρατίας, από τα οποία τεκμαίρεται ότι δεν υπήρξε νόμιμη κτήση από τον λόρδο Έλγιν των Γλυπτών του Παρθενώνα και συνεπώς ούτε από το Βρετανικό Μουσείο».

Ο Παρθενώνας, ως σύμβολο της ΟΥΝΕΣΚΟ και του Δυτικού Πολιτισμού “εκπέμπει πανανθρώπινες αξίες. Προς την κατεύθυνση αυτή οφείλουμε να εργαστούμε όλοι», τόνισε η κ. Μενδώνη.

Η ιστορία του Παρθενώνα

Τa γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι αυθύπαρκτα έργα τέχνης. Δημιουργήθηκαν ως αρχιτεκτονικά και συμβολικά μέρη του ναού της Αθηνάς, που χτίστηκε τον 5ο αι. π.Χ., στο απόγειο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Η σύλληψη της αρχικής ιδέας, υλοποιούμενη με την κατασκευή του κτίσματος, μετουσιώνεται στην ισορροπία διαμέσου της συμμετρίας και μορφοποιείται με το τρίγωνο που σχηματίζουν οι μετόπες, η ζωφόρος και τα αετώματα. Το μνημείο γίνεται πλήρως κατανοητό μόνο με τα γλυπτά του και τα γλυπτά αυτά αποκτούν την πραγματική τους εννοιολογική υπόσταση μόνο πλησίον του ναού, στο φυσικό και ιστορικό τους περιβάλλον. Ο Παρθενώνας στέκεται ως κορυφαίο μνημείο, εδώ και 2.500 χρόνια και αποτελεί το ύψιστο σύμβολο της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και της αρμονίας. Πρόκειται για το αξεπέραστο μνημείο-σύμβολο του Δυτικού πολιτισμού. Η UNESCO επέλεξε τον Παρθενώνα ως έμβλημα της και συμπεριέλαβε τον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης στον κατάλογο με τα μνημεία της παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Ο Παρθενώνας, επίσης, αποτελεί την πρώτη τη τάξει εγγραφή στον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Τα γλυπτά που λείπουν από τον Παρθενώνα

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, που εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, αποτελούν το 50% περίπου του συνόλου του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνα που σώζεται σήμερα. Η ανάγκη για την επανένωση τους με το άλλο 45% περίπου που βρίσκεται στην Αθήνα αποτελεί πολιτιστική επιταγή που επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί. Θα είναι προς όφελος κάθε επισκέπτη (ειδικού ή όχι) που επιδιώκει να δει τον Παρθενώνα σε σχέση με το ιστορικό του περιβάλλον.

Τα Γλυπτά του Παρθενώνα

Από τους 97 σωζόμενους λίθους από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, οι 56 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 40 στην Αθήνα. Από τις 64 σωζόμενες μετόπες, οι 48 βρίσκονται στην Αθήνα και οι 15 στο Λονδίνο. Από τις 28 σωζόμενες μορφές των αετωμάτων, οι 19 βρίσκονται στο Λονδίνο και οι 9 στην Αθήνα. Η ζωφόρος του Παρθενώνα θεωρείται ότι απεικονίζει την Πομπή των Παναθηναίων. Οι μετόπες εικονίζουν: στην ανατολική πλευρά τη Γιγαντομαχία, στην δυτική πλευρά την Αμαζονομαχία, στην βόρεια τον Τρωικό Πόλεμο και στην νότια πλευρά τη μάχη μεταξύ Κενταύρων και Λαπίθων. Στο ανατολικό αέτωμα αναπαριστάται η γέννηση της Αθηνάς, ενώ στο δυτικό αέτωμα η διαμάχη της Αθηνάς και του Ποσειδώνα για την κηδεμονία της Αθήνας.

Από τον γλυπτό διάκοσμο του ναού σώζονται τα ακόλουθα τμήματα:

Μετόπες

Ανατολική πλευρά (Γιγαντομαχία)

στο Μουσείο Ακρόπολης: όλες οι μετόπες (14) – στο μνημείο έχουν τοποθετηθεί αντίγραφα

Δυτική πλευρά (Αμαζονομαχία)

στη θέση τους στο μνημείο: όλες οι μετόπες (14)

Βόρεια πλευρά (Τρωικός Πόλεμος)

στη θέση τους ή στο Μουσείο Ακρόπολης: 13 μετόπες ακέραιες ή σε θραύσματα

Νότια πλευρά (Κενταυρομαχία)

στη θέση της στο μνημείο: 1 μετόπη

στο Μουσείο Ακρόπολης: 11 μετόπες ακέραιες ή σε θραύσματα

στο Βρετανικό Μουσείο: 16 μετόπες ακέραιες ή σε θραύσματα (θραύσματα των 6 από αυτές φυλάσσονται και στο Μουσείο Ακρόπολης)

Αετώματα

Ανατολικό αέτωμα (γέννηση της Αθηνάς)

στο Μουσείο Ακρόπολης: 4 μορφές (C, H, N, P)

στο Βρετανικό Μουσείο: 10 μορφές (A, B, D, E, F, G, K, L, M, O)

Δυτικό αέτωμα (αγώνας Αθηνάς και Ποσειδώνα)

στο Μουσείο Ακροπόλεως: 8 μορφές (B, E, J, K, S, U, V, W)

στο Βρετανικό Μουσείο: 4 μορφές (A, P, Q, T)

θραύσματα της ίδιας μορφής στο Βρετανικό Μουσείο και στο Μουσείο Ακροπόλεως: 6 μορφές (C, H, L, M, N, O)

Ζωφόρος

Απεικόνιζε τα Μεγάλα Παναθήναια και την αποτελούσαν 115 λίθοι (119 ανάγλυφες επιφάνειες, δεδομένου ότι οι γωνιαίοι λίθοι αριθμούνται διπλά). Από αυτούς σώζονται πλήρεις ή σε θραύσματα 112 λίθοι. Ειδικότερα: