Κεραυνός εν αιθρία ή σιγανός ποταμός ο Μάκης;

Μετεγγραφή του υπουργού Οικονομικών στην Ελληνική ΤΡάπεζα. -Ένα κείμενο από το παρελθόν για τον νέο ΥΠΟΙΚ του Ν. Χριστοδουλίδη

Του Μακάριου Δρουσιώτη*

Ο Μάκης Κεραυνός θεωρείτο ένας από τους επιτυχημένους υπουργούς της Κυβέρνησης Παπαδόπουλου. Ήταν μεθοδικός και προσηλωμένος στους στόχους του, εξού και πέτυχε το δύσκολο έργο της ένταξης της Κύπρου στον προθάλαμο της ΟΝΕ. Οι δηλώσεις του ήταν πάντα μετρημένες και σε αντίθεση με άλλους υπουργούς (π.χ. Ιακώβου) αρνείτο να καλύψει τα κενά των πρωινών ζωνών των ραδιοφωνικών σταθμών, ως “ειδικός συνεργάτης” επί οικονομικών θεμάτων. Ο Μάκης Κεραυνός, δεν ήταν λαϊκιστής. Ως υπουργός Εργασίας ήταν στον πάτο της λίστας για τις δημοτικότητες των μελών της Κυβέρνησης. Χρειάστηκε να περάσει στο υπουργείο Οικονομικών – που είναι από τα πιο προβεβλημένα – για να αναδειχθούν τα θετικά του και να εκτιμηθεί η προσφορά του από την κοινή γνώμη.

Ο “δράκος της οικονομίας”

Ο Μάκης Κεραυνός ανέλαβε το υπουργείο Οικονομικών το Μάιο του 2004, διαδεχόμενος τον Μάρκο Κυπριανού, ο οποίος διορίστηκε Επίτροπος στην Ε.Ε. Από τους πρώτους στόχους που έθεσε, ήταν η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, για να πληροί η Κύπρος τα κριτήρια της Ε.Ε. Στην προσπάθειά του αυτή απέκτησε τη φήμη του “δράκου της οικονομίας”, αφού λειτουργούσε σαν ο κυματοθραύστης των απαιτήσεων των κομμάτων, των συντεχνιών και των δημοτικών αρχών, για νέες θέσεις και κρατικές χορηγίες. Από τον Ιανουάριο του 2005 άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες – που αποδείχτηκαν βάσιμες – ότι θα άφηνε το υπουργείο Οικονομικών, για να αναλάβει διευθυντής της Ελληνικής Τράπεζας. Η διαπραγμάτευση του πόστου του διευθυντή της Ελληνικής, ενώ ήταν υπουργός Οικονομικών, έγινε η αφορμή για την πρώτη δημόσια κριτική στον “καλό υπουργό” της Κυβέρνησης. Τελικά, ο Μάκης Κεραυνός αποδείχθηκε “σιγανός ποταμός”, κατά τη λαϊκή ρήση. Διότι, ενώ είχε την εικόνα ενός ήρεμου υπουργού, αφοσιωμένου στο στόχο της λιτότητας και της περισυλλογής, στους τελευταίους μήνες της θητείας του έδωσε την εντύπωση ότι επιδίωξε να κάνει μια “αρπαχτή”, με ένα καλό συμβόλαιο στον ιδιωτικό τομέα, το οποίο, σύμφωνα με όσα του καταλογίζει η αντιπολίτευση, το εξαργύρωσε με οικονομικά ανταλλάγματα του δημοσίου προς την Εκκλησία. Γιατί ένας υπουργός που θεωρείται πετυχήμενος, τα παρατάει στη μέση για περισσότερα λεφτά στον ιδιωτικό τομέα; Η πολιτική κουλτούρα της Ευρώπης, σύμφωνα με το σφοδρό επικριτή των επιλογών του κ. Κεραυνού, Χρ. Πουργουρίδη, δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο. Τα δημόσια πρόσωπα διορίζονται, για να εξυπηρετήσουν τη χώρα τους. Κι αν δεν ολοκληρώσουν την αποστολή τους, δεν τα αφήνουν στη μέση για ένα καλύτερο μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Ένας άνθρωπος που κυνηγά το προσωπικό κέρδος, δεν πρέπει να αποδέχεται διορισμό σε πολιτειακό αξίωμα. Η πραγματικότητα είναι ότι στην Ευρώπη τα πολιτικά πρόσωπα που παραιτούνται από δημόσια αξιώματα παραμένουν για ένα μακρό διάστημα στη σύνταξη, προτού αποδεχτούν διορισμό στον ιδιωτικό τομέα και αποφεύγουν τομείς που έχουν άμεση σχέση με το δημόσιο λειτούργημα στο οποίο είχαν υπηρετήσει. Ο Μ. Κεραυνός, είναι ίσως ο πρώτος υπουργός στην Κυπριακή Δημοκρατία που παίρνει μεταγραφή κατευθείαν από το Υπουργικό Συμβούλιο στον ιδιωτικό τομέα.

Παίζεται η Ελληνική;

Οικονομικοί κύκλοι στη Λευκωσία, που είναι σε θέση να γνωρίζουν τα τεκταινόμενα στα παρασκήνια, εκτιμούν ότι η μεταγραφή Κεραυνού στην Ελληνική είναι μέρος ενός ευρύτερου σχεδιασμού για τον έλεγχο της τράπεζας από συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα.

Φημολογείται ότι υπήρξε συνεργασία μεταξύ της Εκκλησίας και της Λαϊκής Τράπεζας για τους διορισμούς και τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής. Η Εκκλησία κατέχει το 18% της τράπεζας και η Λαϊκή το 8%. Σε αυτή τη συνεργασία εντάσσονται και οι αλλαγές στην ηγετική πυραμίδα της Ελληνικής, με τις αφυπηρετήσεις (με παχιές αποζημιώσεις) των διευθυντικών στελεχών της Ελληνικής σε Κύπρο και Ελλάδα. Παρασκηνιακό ρόλο στις ανακατατάξεις της Ελληνικής φαίνεται να διαδραμάτισε και μέτοχος μεγάλης κατασκευαστικής εταιρείας με μεγάλα συμβόλαια για λογαριασμό της ΕΜΕ και της Ελληνικής, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα. Ο εν λόγω επιχειρηματίας φέρεται να έδωσε 500.000 λίρες εισφορά στην προεκλογική εκστρατεία του Τάσσου Παπαδόπουλου.

Η διαπλοκή

Ο πρώην υπουργός Οικονομικών διαπραγματευόταν παρασκηνιακά με την Ελληνική Τράπεζα. Ο μεγαλύτερος μέτοχος της Ελληνικής είναι η Εκκλησία, που ελέγχει και την πλειοψηφία των μελών του διοικητικού της συμβουλίου. Ο Κεραυνός θα πρέπει να είχε καταλήξει σε συμφωνία με την Ελληνική εδώ και μήνες. Ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος είχε ενημερωθεί εγκαίρως για την απόφασή του να παραιτηθεί, αφήνοντας στη μέση το έργο που είχε αναλάβει, για καλύτερο μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Σε συνθήκες υγιούς δημοκρατίας, ο Τ. Παπαδόπουλος θα έπρεπε να τον παύσει αμέσως από τα καθήκοντά του, τόσο για λόγους αρχής, όσο και για λόγους σύγκρουσης συμφερόντων. Αντί αυτού, ο Τ. Παπαδόπουλος διευκόλυνε τον Μ. Κεραυνό και αντιστρόφως. Συμφώνησαν ότι ο τελευταίος θα παραιτείτο στα τέλη Αυγούστου, ενώ προηγουμένως θα καταρτίζονταν και θα εγκρίνονταν οι προϋπολογισμοί για το έτος 2006. Ο Μάκης Κεραυνός, ενώ συνομιλούσε με την Ελληνική Τράπεζα, ταυτόχρονα διαπραγματευόταν εκ μέρους του δημοσίου δύο μεγάλα ζητήματα που αφορούσαν εκατοντάδες εκατομμύρια λίρες, στα οποία η Εκκλησία έχει συμφέροντα:

• Η πρώτη περίπτωση αφορά την προσυμφωνία που υπήρξε μεταξύ Κυβέρνησης και Εκκλησίας για ρύθμιση των φορολογικών της οφειλών προς το κράτος. Με τη συμφωνία αυτή, η Κυβέρνηση θα παραγράψει μερικές δεκάδες εκατομμύρια λίρες που διεκδικεί από την Εκκλησία, έναντι δέσμευσής της να καταβάλλει στο εξής τις φορολογικές της υποχρεώσεις. Η Κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ο διάλογος κράτους και Εκκλησίας άρχισε από την προηγούμενη κυβέρνηση. Όμως, σημασία έχει ότι επήλθε προσυμφωνία με έναν υπουργό, ο οποίος ήταν με το ένα πόδι στην Κυβέρνηση και με το άλλο στην Ιερά Σύνοδο. Όταν ερωτήθηκε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος εάν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων, λόγω της συμμετοχής της ΕΜΕ στην Ελληνική Τράπεζα, ο κ. Χρυσοστομίδης απάντησε ότι… δε γνωρίζει κατά πόσον η Εκκλησία έχει μερίδιο στην Ελληνική! Στην προκειμένη περίπτωση, έχει απόλυτο δίκαιο ο Χρ. Πουργουρίδης, όταν υποστηρίζει πως κανέναν δεν μπορεί να πείσει ο Μ. Κεραυνός ότι διαπραγματεύτηκε μια συμφωνία δεκάδων εκατομμυρίων λιρών εις βάρος των συμφερόντων του νέου εργοδότη του.
• Την ίδια περίοδο που ο Μάκης Κεραυνός ήταν με το ένα πόδι στην Ελληνική Τράπεζα, η Κυβέρνηση έκλεισε οικονομική συμφωνία για τη διαχείριση των αεροδρομίων Λάρνακας και Πάφου με κοινοπραξία εταιρειών, στις οποίες περιλαμβάνεται και η εκκλησιαστικών συμφερόντων ΕΜΕ. Είναι γνωστές οι αντιδράσεις των ανταγωνιστών της κοινοπραξίας Hermes που κέρδισε το διαγωνισμό, καθώς και η παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που διερευνά καταγγελίες για παραβίαση των αρχών του υγιούς ανταγωνισμού. Ακόμη κι αν η συμφωνία για τα αεροδρόμια είναι υπό τις περιστάσεις η καλύτερη δυνατή, ο Μάκης Κεραυνός, το υπουργείο του οποίου είχε σημαίνοντα λόγο στην ολοκλήρωση της συμφωνίας, δεν τήρησε τους κανόνες πολιτικής δεοντολογίας.

Και ολίγος “πατριωτισμός”

Υπενθυμίζεται ότι τη μέρα που έκλεισε η συμφωνία με την Hermes και οι υπάλληλοι του αεροδρομίου κατήλθαν, στις 9 Ιουλίου 2005, σε στάση εργασίας, ο Μάκης Κεραυνός έψεξε τη συμπεριφορά τους και έθιξε τον πατριωτισμό τους. “Η αντίδραση αυτή των εργαζομένων δείχνει ότι βάζουμε το ατομικό συμφέρον πάνω από το συμφέρον του τόπου”, είπε και σημείωσε ότι “είναι λυπηρό, όταν ο μέσος εργαζόμενος δείχνει αυτή τη συμπεριφορά”. Όταν έκανε αυτές τις πατριωτικές νουθεσίες στους εργαζόμενους, ο Μάκης Κεραυνός είχε ήδη “κλείσει” με την Ελληνική Τράπεζα, που προφανώς θα διαχειριστεί τα εκατοντάδες εκατομμύρια της επένδυσης, με μισθό τριπλάσιο από εκείνον του υπουργού! Ο Μάκης Κεραυνός, ο οποίος μίλησε στο περιθώριο ημερίδας με τίτλο “Η Κύπρος στην Ευρωζώνη”, κλήθηκε να σχολιάσει τα δημοσιεύματα του Τύπου ότι είχε ήδη συμφωνήσει με την Ελληνική Τράπεζα. Απάντησε ότι συμμετείχε στην ημερίδα, εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση ως Υπουργός Οικονομικών. Προφανώς, το καπέλο του μέλλοντα διευθυντή της Ελληνικής Τράπεζας, το άφησε στο σπίτι του. Ο Μ. Κεραυνός θεωρούσε την ένταξη στην ΟΝΕ εθνικό στόχο, ο οποίος έπρεπε να επιτευχθεί, ανεξαρτήτως των οικονομικών θυσιών που θα επιβάρυναν κατά κύριο λόγο τους εργαζόμενους. Την ίδια στιγμή, ενώ ετοίμαζε την έξοδό του από την Κυβέρνηση, το υπουργείο του παρέπεμπε σιωπηλώς στη Βουλή νομοσχέδιο για αυξήσεις των εφάπαξ αποζημιώσεων των πολιτειακών αξιωματούχων, καθώς και αύξησης των κυβικών του αφορολόγητου αυτοκίνητου που θα δικαιούνται μετά την αποχώρησή τους από το αξίωμά τους, από τα 20 στα 35 κυβικά!

Η σημειολογία από το διορισμό του Μ. Σαρρή

Ο νέος υπουργός Οικονομικών, Μιχαλάκης Σαρρής, έχει ένα πάρα πολύ καλό βιογραφικό σημείωμα. Η απόδοσή του ως υπουργού Οικονομικών, θα κριθεί από το έργο του. Από το διορισμό του κ. Σαρρή αξίζουν προσοχής δύο σημεία:

1. Ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νίκος Κλεάνθους, ήταν ενάντια στο διορισμό του και ένας από τους λόγους ήταν πως στήριξε το “ναι” στο δημοψήφισμα. Ήταν, δηλαδή, νενέκος. Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, σημαίνει ότι ο Τάσσος Παπαδόπουλος αξιολογεί, επιτέλους, τα πολιτικά στελέχη με τις ικανότητές τους και όχι με τις πολιτικές τους θέσεις στο Κυπριακό, όπως έκανε μέχρι σήμερα. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι “κύκλοι” προσκείμενοι στο νέο υπουργό, διέψευσαν αμέσως την πληροφορία ότι ο κ. Σαρρής ήταν “νενέκος”, πληροφορώντας τον Τύπο ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο βρισκόταν στο εξωτερικό. Επίσης, στην ομιλία του, μετά που έδωσε τη νενομισμένη διαβεβαίωση, ο νέος υπουργός φρόντισε να ξεδιαλύνει τα πράγματα, παραπέμποντας στα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος. Συνεπώς, είτε δεν υπήρξε ποτέ αυτό που του καταλογίζουν ως αμάρτημα, ή ήταν και ανένηψε…
2. Το άλλο σημείο, που δεν έκανε καθόλου καλή εντύπωση, είναι η πληροφορία που δημοσιεύτηκε στον Τύπο χωρίς να διαψευστεί, ότι ο κ. Σαρρής πήγε στο Προεδρικό, όπου του έγινε η πρόταση να αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών, συνοδευόμενος από τον Κίκη Λαζαρίδη της Λαϊκής Τράπεζας. Είναι πολύ γνωστές οι σχέσεις και οι διασυνδέσεις του Τάσσου Παπαδόπουλου με τη Λαϊκή, την οποία είχε υπηρετήσει ως νομικός σύμβουλος και μέλος του διοικητικού συμβουλίου.

Εάν είναι ορθές οι πληροφορίες, ότι ο διορισμός του Μάκη Κεραυνού στην Ελληνική είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ της Εκκλησίας και της Λαϊκής, τότε ερμηνεύεται, τόσο η ανοχή, όσο και η διευκόλυνση του Τάσσου Παπαδόπουλου προς τον καλύτερό του υπουργό, προκειμένου να εξυπηρετηθούν ευρύτερα οικονομικά συμφέροντα.

Επίσης, με το διορισμό του Μ. Σαρρή διασφαλίζεται και η συνέχεια της σχέσης των υπουργών Οικονομικών με τα τραπεζικά συμφέροντα. Κι όπως εύστοχα έγραψε μια εφημερίδα, έφυγε ένας υπουργός για την Ελληνική και ήρθε άλλος από τη Λαϊκή. Σημειωτέον ότι η σημερινή Κυβέρνηση είναι η πρώτη στην ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου η Αριστερά έχει αποτελεσματική συμμετοχή στην εξουσία.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους. / Πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα  “Πολίτης” (04/09/2005)