«Καρτ Ποστάλ», η σειρά της ΕΡΤ
Μια από τις πρώτες του μνήμες είναι το ξημέρωμα εκείνο που τριάμισι χρονών αγοράκι εγκαταλείπει την Ελλάδα και την αγκαλιά της γιαγιάς του για να επανενωθεί με τους μετανάστες γονείς του στην Γερμανία.
«Θυμάμαι τη γιαγιά μου να κλαίει μέχρι την επιβίβαση. Θυμάμαι τα πάντα: τις σκάλες του αεροπλάνου, την αεροσυνοδό που μου έδινε καραμέλες, κάθε λεπτομέρεια» αφηγείται ο σκηνοθέτης Γιώργος Παπαβασιλείου στην συνέντευξή του στην εκπομπή «Αποτύπωμα» της Φωνής της Ελλάδας με τη Φούλη Ζαβιτσάνου, όπου μιλά για την δική του πορεία ζωής, την καλλιτεχνική του σταδιοδρομία και, φυσικά, για την σκηνοθεσία της «Καρτ Ποστάλ», της σειράς της ΕΡΤ που κέρδισε μια ιδιαίτερη θέση στις καρδιές των τηλεθεατών της δημόσιας τηλεόρασης.
Δεύτερη γενιά Ελλήνων μεταναστών στη Γερμανία, δεν βίωσε τις διακρίσεις που υπέστησαν οι παλιότεροι μετανάστες καθώς ο σχολικός και κοινωνικός του περίγυρος ήταν θετικά διακείμενος προς τους ξένους. «Πολλοί καθηγητές και συμμαθητές μου ήθελαν συνειδητά να αποτινάξουν από πάνω τους το κακό παρελθόν του ρατσισμού των παππούδων τους» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν υπήρχε το κοινωνικό στίγμα του γιου των μεταναστών εργατών που, στα πρώτα νεανικά χρόνια, του προκαλούσε ένα αίσθημα κατωτερότητας όταν γινόταν η αναπόφευκτη σύγκριση με τα κοινωνικό-οικονομικά περιβάλλοντα που μεγάλωναν οι φίλοι και συμμαθητές του. Αίσθημα κατωτερότητας που «χρησιμοποίησε», όπως λέει ο ίδιος, στην καλλιτεχνική του δημιουργία στον κινηματογράφο.
Η μαγεία της σκοτεινής αίθουσας και η έλξη για την εικόνα και τον ήχο ήταν στοιχεία καθοριστικά για μια ξεκάθαρη και αβίαστη επιλογή: «Ήξερα από μικρός ότι αυτό θέλω μια μέρα να κάνω, να γίνω σκηνοθέτης» μας λέει ο Γιώργος Παπαβασιλείου και αναφέρεται με χαρά στις σπουδές του στη Σχολή Κινηματογράφου Βaden-Württemberg του Μονάχου αλλά και στην ταχύτατη επαγγελματική του ανέλιξη καθώς το βραβείο που πήρε για την πτυχιακή του ταινία ήταν και το διαβατήριο για τις πρώτες του συνεργασίες.
Πολλές και επιτυχημένες σειρές στην γερμανική τηλεόραση, εμπειρία κινηματογράφησης σε άλλες χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Γαλλία, κλπ., βραβεία κοινού κι επιτροπών στη Γερμανία, Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Νέας Υόρκης για την ταινία «Σκλάβος», μια μακρά λίστα συνεργασιών και κινηματογραφικών παραγωγών και μετά … η επιστροφή στην Ελλάδα.
Ένας άντρας ελληνικής καταγωγής, μεγαλωμένος στο εξωτερικό επιστρέφει στην Ελλάδα. Ανασύρει οικογενειακά βιώματα, επαναπροσδιορίζει την ταυτότητα του κι ανοίγει νέα σελίδα ζωής. Αυτός είναι ο Τζόζεφ (Ανδρέας Κωνσταντίνου), η κεντρική πρωταγωνιστική φιγούρα της σειράς «Καρτ Ποστάλ» που είναι βασισμένη στα βιβλία “Cartes Postales from Greece” και “Last Dance” της Βικτόρια Χίσλοπ. Αυτό είναι όμως και το βασικό σημείο ταύτισης του σκηνοθέτη Γιώργου Παπαβασιλείου με τον ήρωα της σειράς.
Σχετικά με αυτό το σημείο ταύτισης, τονίζει ότι δεν μπορεί να υπάρξει καλό αποτέλεσμα αν ο δημιουργός δεν μπει στην ψυχολογία του ήρωά του, αν δεν βάλει κάτι από τον εαυτό του. «Ο σκηνοθέτης είναι σαν τον μαέστρο. Ένας καλός μαέστρος παθιάζεται, ιδρώνει… βλέπεις αν έχει ταυτιστεί με την μουσική του Μότσαρτ, για παράδειγμα». Είναι όμως σαν τον μαέστρο και για έναν άλλο λόγο: «πρέπει να ταυτίζεται αλλά ταυτόχρονα πρέπει να κρατάει μια απόσταση που να του επιτρέπει να εποπτεύει το σύνολο του έργου».
Μας μιλά για την απαιτητική αυτή διαδικασία που προϋποθέτει κατά την γνώμη του «γνώσεις και ταλέντο για όλα» καθώς πρέπει να χειρίζεσαι και να επεξεργάζεσαι παράλληλα, «τον ήχο, το σενάριο, την δραματουργία, την μουσική, την κάμερα, την τεχνολογία αλλά και την ψυχολογία ενός ολόκληρου μικρόκοσμου που αποτελείται από όλους όσοι συνεργάζονται στα γυρίσματα».
Μεταξύ αυτών, οι ηθοποιοί και η διαλεκτική σχέση που έχουν με τον σκηνοθέτη, σχέση καθοριστική για το αποτέλεσμα. Στην «Καρτ Ποστάλ», η συνεργασία του Γιώργου Παπαβασιλείου με ορισμένους από τους καλύτερους ηθοποιούς της σύγχρονης ελληνικής σκηνής αποδίδει τα μέγιστα. Και στα 12 αυτοτελή επεισόδιά της σειράς οι εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών που αναπαριστούν με απόλυτη φυσικότητα και συναισθηματικό βάθος τους ήρωες των διαφορετικών ιστοριών, καθηλώνουν τους θεατές και τους εμπλέκουν στην συγκινησιακή τους φόρτιση.
«Όλες οι ιστορίες είναι ένας καθρέφτης του Τζόζεφ», μας λέει ο σκηνοθέτης. «Περνάνε ένα αρχικό σοκ για να αποφασίσουν τι θέλουν για τις ζωές τους, να αποφασίσουν ποιοι είναι και που θέλουν να καταλήξουν. Αποτινάσσουν το παρελθόν και ανοίγουν μια καινούργια σελίδα στη ζωή τους».
Το αρχικό σοκ για τον Τζόζεφ είναι η ερωτική απογοήτευση που βιώνει όταν τον εγκαταλείπει η αγαπημένη του Σάρα. Τελικά θα κάνει την υπέρβαση και θα απελευθερωθεί, αφού πρώτα περάσει από μια διαδρομή στην οποία θα συναντηθεί με τους υπόλοιπους ήρωες και θα μάθει από τα δικά τους πάθη και λάθη.
Ο Γιώργος Παπαβασιλείου, όπως και ο Τζόζεφ, έχουν «δυο κουλτούρες στην ψυχή», της χώρας που μεγάλωσαν και της Ελλάδας και η επιστροφή τους σηματοδοτεί την αναζήτηση των ριζών τους αλλά και μια κριτική διάθεση απέναντι σε όσα συμβαίνουν στη χώρα. «Είναι μια σχέση ταύτισης αλλά και απόστασης που σου δίνει τη δυνατότητα να δεις καθαρότερα και τα αρνητικά και τα θετικά στοιχεία» σημειώνει.
Από την πλευρά της, η συγγραφέας του βιβλίου Βικτόρια Χίσλοπ έχει επίσης μια στενή και βιωματική σχέση με την Ελλάδα (μάλιστα πολιτογραφήθηκε Ελληνίδα) και μια κριτική διάθεση που εκφράζει στις ιστορίες της αναδεικνύοντας κοινωνικά θέματα και προβλήματα όπως η δυσμενής θέση της γυναίκας σε ένα στενό οικογενειακό κι επαρχιώτικο πλαίσιο (Επεισόδιο 10 «Μοναχική σύζυγος») ή ο κοινωνικός στιγματισμός του ομοφυλοφιλικού έρωτα (Επεισόδιο 11 «Γνώθι σαυτόν»), δυο αγαπημένα επεισόδια για τον ίδιο.
Κλείνοντας, ο Γιώργος Παπαβασιλείου ευχαριστεί την ΕΡΤ για «την φοβερή καλλιτεχνική ελευθερία» που βίωσε κάνοντας τη σειρά και για την τόλμη της να μιλήσει για τέτοια θέματα, και εκφράζει την επιθυμία του για μελλοντικές συνεργασίες.
Μπορείτε να δείτε την σειρά «Καρτ Ποστάλ» στο ERTFLIX στην κατηγορία Ελληνικές Σειρές (https://www.ertflix.gr) αλλά και στην ΕΡΤWORLD κάθε Δευτέρα 23:00 και επανάληψη Τρίτη πρωί 04:00 (https://program.ert.gr/ErtWorld).
