Κ. Νικολάου: «Δεν είναι ερευνητικός ο στόχος της Άγκυρας»

Ως ένα «εργαλείο» για την ισχυροποίηση των γεωπολιτικών διεκδικήσεων και αξιώσεων επί του πεδίου αξιοποιεί, όπως όλα δείχνουν, η Άγκυρα το ερευνητικό σκάφος «Ορούτς Ρέις». Προσθέτοντας μία ακόμη ψηφίδα στον μακροπρόθεσμο σχεδιασμό παγίωσης της δικής της «ανάγνωσης» διεθνών συμβάσεων που διέπουν το δίκαιο της θάλασσας, με βασικό κριτήριο την προβολή μαξιμαλιστικών θέσεων, ενόψει μιας διαπραγμάτευσης με την Ελλάδα αλλά και συνολικότερα της οριστικοποίησης θαλασσίων ζωνών στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Το συμπέρασμα αυτό δείχνει να προκύπτει αβίαστα για όσους έχουν σαφή γνώση της μεθοδολογίας με βάση την οποία διενεργούνται οι θαλάσσιες σεισμικές έρευνες για κοιτάσματα υδρογονανθράκων και διαπιστώνουν ότι αυτό που τις τελευταίες ημέρες γίνεται στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, ελάχιστη σχέση έχει με επιστημονική μεθοδολογία και ερευνητική πρακτική.

Η «Καθημερινή» απευθύνθηκε στον κ. Κώστα Νικολάου, γεωλόγο πετρελαίων και ενεργειακό οικονομολόγο, με πολύχρονη δραστηριοποίηση στον τομέα αυτό, γνώστη του αντικειμένου, ο οποίος παρακολουθεί σε βάθος χρόνου τις τουρκικές κινήσεις:

– Τι είδους έρευνες έχει τη δυνατότητα να κάνει το «Ορούτς Ρέις»;

– Οταν λέμε καλώδια, τι ακριβώς εννοούμε;

– Οι σύγχρονες έρευνες τριών διαστάσεων γίνονται με 10 – 14 καλώδια, που απλώνονται σε μήκος χιλιομέτρων στη θάλασσα. Πρόκειται για εξοπλισμό που φέρει υδρόφωνα, προκειμένου να καταγράφονται σεισμικά κύματα. Τα ερευνητικά σκάφη φέρουν, επίσης, κανόνια αέρα, τα οποία προκαλούν σεισμικές διεγέρσεις για τις έρευνες. Το «Ορούτς Ρέις» διαθέτει έξι τέτοια καλώδια αλλά θεωρείται εξαιρετικά αμφίβολο ότι έχει καταφέρει να τα απλώσει, δεδομένης της υπερσυγκέντρωσης πολεμικών πλοίων γύρω από την περιοχή στην οποία κινείται, πλοία που εμποδίζουν την ανάπτυξη των καλωδίων. Το μόνο που θα μπορούσε να γίνεται, είναι έρευνες δύο διαστάσεων με ένα καλώδιο ίσως.

– Μπορεί να διαπιστωθεί εάν έχουν απλωθεί καλώδια από κάποιο σύστημα καταγραφής, κάποιο δορυφόρο ή από υποβρύχιο;

– Θα μπορούσε πολύ εύκολα αυτό να διαπιστωθεί με λήψεις από drones. Ωστόσο, η ανάπτυξη των πολεμικών πλοίων γύρω από το ερευνητικό σκάφος δεν επιτρέπει κάτι τέτοιο. Από όσα έχουμε δει, πάντως, σαν εικόνα δεν προκύπτει ότι μπορεί να έχει γίνει ορθή ανάπτυξη του δικτύου καλωδίων ώστε να προχωρήσει η έρευνα.

– Πόσο διαρκεί μια ολοκληρωμένη σεισμογραφική έρευνα, προκειμένου να προκύψουν αξιόπιστα στοιχεία;

– Προκειμένου να καλυφθεί με σωστή επιστημονικά έρευνα η περιοχή που δέσμευσε η Τουρκία με «πολιτικές» και όχι με κριτήριο τις απαιτήσεις μιας ουσιαστικής σεισμογραφικής έρευνας. , θα πρέπει να διαρκέσει κατ’ ελάχιστον τρεις μήνες και με ορθές επιστημονικά πρακτικές, όχι με τον τρόπο που κινούνται το «Ορούτς Ρέις» και τα συνοδευτικά πολεμικά πλοία.

«Στρατιωτική ανάπτυξη δυνάμεων και όχι επιστημονική διάταξη»

– Τα πολεμικά πλοία πώς επηρεάζουν τις έρευνες;

– Ο συνοδευτικός στολίσκος από πολεμικά πλοία που περιτριγυρίζουν το «Ορούτς Ρέις» παρεμποδίζει την έρευνα. Η ορθή συνοδεία για τη διεξαγωγή ερευνών θα ήταν αυτή των δύο μικρών συνοδευτικών ερευνητικών σκαφών που διαθέτει το τουρκικό ερευνητικό και τα οποία, σύμφωνα με τις φωτογραφίες και τα βίντεο που έχουν δημοσιοποιηθεί, βρίσκονται έξω από ένα δυνητικό ερευνητικό πεδίο. Πέραν αυτού, ο θόρυβος από τα πολεμικά πλοία στην περιοχή των ερευνών εμποδίζει την ορθή καταγραφή των σεισμικών κυμάτων. Κατά κανόνα και κατά την καθιερωμένη πρακτική, η έκδοση NAVTEX γίνεται ακριβώς προκειμένου στην περιοχή που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθούν έρευνες να περιορισθεί η διέλευση πλοίων και οι συνακόλουθες οχλήσεις που αυτή προκαλεί και δεν επιτρέπουν την ορθή καταγραφή δεδομένων. Υπό αυτό το πρίσμα, ένα ερευνητικό σκάφος συνοδευόμενο από τόσα πολεμικά πλοία και η παρουσία στην περιοχή ανάλογου αριθμού ελληνικών πολεμικών πλοίων κάθε άλλο παρά συνηγορεί στο ότι η Αγκυρα έχει σοβαρή πρόθεση να πραγματοποιήσει έρευνες. Η εικόνα στη θαλάσσια περιοχή που κινείται το «Ορούτς Ρέις» είναι αυτή της στρατιωτικής ανάπτυξης δυνάμεων και όχι επιστημονικής διάταξης για ορθή έρευνα.

– Οπότε, γιατί γίνεται όλο αυτό;

– Ολα αυτά συνηγορούν στη διαπίστωση ότι στη δεδομένη συγκυρία η τουρκική πλευρά επισπεύδει προκειμένου να ισχυροποιήσει την παρουσία της στις περιοχές ειδικού ενδιαφέροντος σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση για τον καθορισμό θαλασσίων ζωνών και όχι διότι πράγματι επιδιώκει να αντλήσει πληροφορίες αναφορικά με την ύπαρξη ή όχι κοιτασμάτων.

– Καθώς παρακολουθείτε το θέμα των ερευνών για κοιτάσματα υδρογονανθράκων σε βάθος χρόνου, τι διαπιστώνετε σε σχέση με τον τρόπο που κινήθηκε όλα αυτά τα χρόνια η Αγκυρα;

– Οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών έρχονται ως συνέχεια πολυετούς στρατηγικής επιλογής της Αγκυρας να προσπαθήσει με τον τρόπο αυτό να ισχυροποιήσει τις θέσεις της. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, προχώρησε στην αγορά ερευνητικού σκάφους και γεωτρύπανων. Σε ένα προηγούμενο στάδιο, η Αγκυρα επιχείρησε να προχωρήσει σε παραχώρηση δικαιώματος ερευνών σε ξένες εταιρείες ή να μισθώσει προς τούτο ερευνητικά σκάφη τρίτων χωρών. Η επιλογή εκείνη θα είχε και ένα χαρακτήρα έμμεσης αναγνώρισης από τρίτα μέρη της δικαιοδοσίας που ισχυρίζεται ότι έχει στις περιοχές διενέργειας των ερευνών. Ωστόσο, όταν κατέστη σαφές στις ξένες εταιρείες και στις κυβερνήσεις τρίτων χωρών ότι πρόκειται για ένα παιχνίδι διεκδικήσεων και γεωπολιτικής αμφισβήτησης, το όποιο ενδιαφέρον «πάγωσε» και η τουρκική πλευρά δεν μπορούσε να βρει ερευνητικά σκάφη και εταιρείες πρόθυμες να εξυπηρετήσουν τους σχεδιασμούς της. Καμία μεγάλη και σοβαρή εταιρεία δεν θα έμπαινε σε τέτοιες περιπέτειες. Ετσι, η Τουρκία στράφηκε στην επιλογή της αγοράς ερευνητικού σκάφους και της ανάθεσης των ερευνών στην κρατική εταιρεία ΤΡΑΟ (Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı), η οποία λειτουργεί περισσότερο ως βραχίονας άσκησης εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας και εξυπηρέτησης αυτών ακριβώς των σχεδιασμών για παγίωση διεκδικήσεων.
– Υπάρχουν ενδείξεις περί κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στις περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία;

-Ενδείξεις σαφώς και υπάρχουν. Ολοκληρωμένη έρευνα δεν έχει γίνει ακόμη στην περιοχή, ωστόσο συναντιούνται εκεί οι γεωλογικές συνθήκες και τα χαρακτηριστικά εκείνα που δίνουν πιθανότητες να υπάρχουν υδρογονάνθρακες και ειδικότερα φυσικό αέριο. Μάλιστα η Τουρκία έχει στο παρελθόν προχωρήσει σε έρευνες δύο διαστάσεων σε κάποια σημεία της περιοχής, τα αποτελέσματα των οποίων έδειχναν υποσχόμενα και, προφανώς, με βάση εκείνες τις έρευνες προχωρεί και θέτει τις αξιώσεις της τώρα.

– Ποια είναι η βασική επιδίωξη της Αγκυρας με τη NAVTEX που έχει εκδώσει;

– Αρχής γενομένης από εκείνη που εξέδωσε η Αγκυρα τον περασμένο μήνα, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι πρόκειται για NAVTEX «πολιτικές» και όχι με κριτήριο τις απαιτήσεις μιας ουσιαστικής σεισμογραφικής έρευνας. O χαρακτηρισμός αυτός προκύπτει εάν λάβουμε υπόψη και αναλύσουμε τις παραμέτρους της διάρκειας και άλλων δεδομένων που μια ουσιαστική σεισμογραφική έρευνα απαιτεί και οι οποίες απουσιάζουν από τις τουρκικές κινήσεις και επιλογές. Είναι, πιστεύω, περισσότερο από σαφές ότι ουσιαστικά η Τουρκία ενδιαφέρεται πρωτίστως για κινήσεις που θα ενισχύσουν τις συντεταγμένες της «Γαλάζιας Πατρίδας», τις διεκδικήσεις της, δηλαδή, σε θαλάσσιο χώρο και θαλάσσιες ζώνες, όπως αυτές πολύ χαρακτηριστικά αποτυπώθηκαν στο τουρκολιβυκό σύμφωνο, βασικό χαρακτηριστικό του οποίου είναι η χάραξη μέσης γραμμής με βάση τις ηπειρωτικές ακτές κάθε χώρας, η οποία επί της ουσίας αρνείται ότι τα νησιά έχουν επήρεια στη χάραξη θαλασσίων ζωνών. Η Αγκυρα επιλέγει να αγνοεί τις σχετικές πρόνοιες των διεθνών συμβάσεων, προβάλλοντας μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις, και με τις κινήσεις της στο πεδίο επιχειρεί να παγιώσει τις διεκδικήσεις αυτές με προφανή στόχο να τις μεταφέρει ως δεδομένα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ” Αθηνών