Η υποστήριξη του στρατού του Λιβάνου που αλλάζει το παιχνίδι είναι το καλύτερο στοίχημα της Ευρώπης

Της Rym Momtaz*

Οι ένοπλες δυνάμεις του Λιβάνου μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην επίτευξη ειρήνης και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή. Με την κλιμάκωση της βοήθειας για τον στρατό, οι Ευρωπαίοι μπορούν να επιφέρουν αλλαγές στο έδαφος και να κάνουν τον Λίβανο απόδειξη της ιδέας για τη γεωπολιτική Ευρώπη.

Η ενίσχυση των Λιβανικών Ενόπλων Δυνάμεων (LAF) δεν ήταν ποτέ πιο κρίσιμη για την ειρήνη και τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή και τη νότια πλευρά της Ευρώπης. Αλλά οι σύμμαχοι του Λιβάνου εξακολουθούν να αγωνίζονται να παράσχουν υποστήριξη σε κλίμακα.

Στη «Διεθνή Διάσκεψη για την Υποστήριξη του Λαού και της Κυριαρχίας του Λιβάνου», αξιωματούχοι από την Ευρώπη, τον αραβικό κόσμο και μια χούφτα άλλες χώρες κινητοποίησαν με επιτυχία μαζική ανθρωπιστική βοήθεια και ενίσχυσαν την κρίσιμη διπλωματική υποστήριξη προς την UNIFIL, τις ειρηνευτικές δυνάμεις του ΟΗΕ στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ. Και όμως, δεν συγκέντρωσαν ένα πακέτο βοήθειας μετασχηματισμού για τον στρατό του Λιβάνου.

Η ζωτικής σημασίας διάσκεψη που συγκάλεσε η Γαλλία στο Παρίσι απέφερε 1 δισεκατομμύριο δολάρια σε δεσμευμένη υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων 800 εκατομμυρίων δολαρίων για ανθρωπιστικές ανάγκες – αλλά μόνο 200 εκατομμύρια δολάρια για το LAF.

Ενώ η ανθρωπιστική βοήθεια είναι κρίσιμη και θα παράσχει επείγουσα ανακούφιση, εάν το LAF δεν υπερτροφοδοτηθεί με ταχύτητα turbo σε αυτή την κρίσιμη καμπή της ιστορίας της αγωνιζόμενης χώρας, το κράτος του Λιβάνου κινδυνεύει σοβαρά από περαιτέρω κατάρρευση και κατακερματισμό. Αντιμετωπίζει επίσης τον πιθανό σχηματισμό νέων, πιο ριζοσπαστικών ένοπλων ομάδων.

Το LAF πρέπει να πάρει τον έλεγχο του νότιου Λιβάνου από την υποστηριζόμενη από το Ιράν λιβανέζικη ένοπλη ομάδα Χεζμπολάχ και να αποτρέψει το λαθρεμπόριο όπλων από τη Συρία, αποτρέποντας παράλληλα τη διάλυση της πολιτικής ειρήνης καθώς και μια πιθανή μεταναστευτική κρίση για την Ευρώπη. Για να επιτύχει σε αυτήν την αποστολή, χρειάζεται οικονομική στήριξη και προμήθειες σε κλίμακα που αλλάζει το παιχνίδι, κάτι που προς το παρόν παραμένει άπιαστο.

Οι διπλωματικές προσπάθειες για την επίτευξη κατάπαυσης του πυρός στο Λίβανο επικεντρώνονται στη διερεύνηση του κατά πόσον θα προσαρμοστούν τα ψηφίσματα και οι εντολές του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ) για να ασφαλίσουν τα σύνορα και να αποτρέψουν τη Χεζμπολάχ από το να απειλήσει περαιτέρω το Ισραήλ. Κράτη όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο μπορούν να είναι πιο αποτελεσματικά ενισχύοντας μονομερώς τα επίπεδα στρατευμάτων τους εντός της UNIFIL καθώς και τους κανόνες εμπλοκής τους στο νότιο Λίβανο, αξιοποιώντας τα συντάγματα χερσαίων συνόρων της LAF στα σύνορα της Συρίας και παρέχοντάς της ένα πακέτο προμηθειών που της δίνει ένα αποφασιστικό επιχειρησιακό πλεονέκτημα έναντι της Χεζμπολάχ.

Αυτό θα αυξήσει την ευρωπαϊκή αξιοπιστία με τους κύριους εμπόλεμους, το Ισραήλ -και έμμεσα τις Ηνωμένες Πολιτείες- και το Ιράν, θα παράσχει μια λύση γύρω από ένα πιθανό ρωσικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και θα παρουσιάσει μια λιγότερο δαπανηρή προσέγγιση για την επίλυση της σύγκρουσης από το να διακινδυνεύσει τις επιπτώσεις της ολικής κατάρρευσης του Λιβάνου, η οποία γίνεται όλο και πιο πιθανή καθώς συνεχίζεται η ισραηλινή επιθετικότητα.

Η υπό ιταλική ηγεσία Στρατιωτική Τεχνική Επιτροπή για τον Λίβανο θα μπορούσε να είναι το κύριο συντονιστικό όργανο, όχι μόνο για την ενίσχυση του LAF στο νότο, αλλά και στα σύνορα με τη Συρία. Η επιτροπή μπορεί να βασιστεί στον ηγετικό ολιστικό ρόλο της Γαλλίας, στο πρόγραμμα του καθεστώτος χερσαίων συνόρων υπό την ηγεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, στην ενισχυμένη διπλωματική συμμετοχή της Πολωνίας και της Σλοβενίας και στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη που έχει ήδη αναπτυχθεί στον Λίβανο.

Βεβαίως, αυτό δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό χωρίς η πολιτική τάξη του Λιβάνου να ξεφύγει από την παραίτηση της από την κυριαρχία και την ευθύνη. Ένα καλό μέρος για να ξεκινήσετε θα ήταν να κηρύξετε μονομερή κατάπαυση του πυρός, δεσμευόμενοι να υποστηρίξετε την αποστολή του LAF και να διασφαλίσετε ότι τα όπλα του δεν θα καταλήξουν στα χέρια της Χεζμπολάχ.

Τα 200 εκατομμύρια ευρώ που υποσχέθηκαν στη διάσκεψη στο Παρίσι θα παράσχουν σίγουρα την απαραίτητη υποστήριξη. Το LAF εξακολουθεί να παραπαίει από την ιστορική οικονομική κρίση που βιώνει ο Λίβανος από το 2019. Έχει βασιστεί στη διεθνή βοήθεια -μεταξύ άλλων από το Κατάρ και τις Ηνωμένες Πολιτείες- για να ταΐσει τους στρατιώτες της και να παράσχει καύσιμα για τα οχήματά τους. Η φθορά έχει επηρεάσει τα πιο εξειδικευμένα στοιχεία της, ενώ οι χαμηλόβαθμοι στρατιώτες εργάζονται εκτός εργασίας για να θρέψουν τις οικογένειές τους.

Αλλά απέχει πολύ από το κεντρικό σχέδιο για την αναθεώρηση των δυνατοτήτων του LAF στο οποίο είχαν δεσμευτεί η Σαουδική Αραβία και η Γαλλία το 2014. Εκείνη την εποχή, η Σαουδική Αραβία διέθεσε 3 δισεκατομμύρια δολάρια – το ισοδύναμο του συνολικού ποσού στρατιωτικής βοήθειας που έχουν παράσχει οι Ηνωμένες Πολιτείες στον Λίβανο από τότε – για την προμήθεια γαλλικών προηγμένων όπλων για το LAF, από οβιδοβόλα CAESAR έως ανακαινισμένα ελικόπτερα εξοπλισμένα με αντιαρματικούς πυραύλους.

Αυτά θα είχαν μεταμορφώσει την ισορροπία δυνάμεων μεταξύ του LAF και της Χεζμπολάχ, χωρίς να απειληθεί η στρατιωτική ηγεμονία του Ισραήλ, η οποία παραμένει κορυφαία προτεραιότητα για πολλές δυτικές χώρες. Αλλά μια πολιτική κρίση μεταξύ της τότε κυριαρχούμενης από τη Χεζμπολάχ κυβέρνησης και της Σαουδικής Αραβίας, ως μέρος των εντάσεων Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, βύθισε το σχέδιο. Η αναπαραγωγή του σήμερα θα είχε το πρόσθετο πλεονέκτημα της ενίσχυσης της θέσης του Κόλπου στο παιχνίδι εξισορρόπησης με το Ιράν.

Παρά την οπισθοδρόμηση αυτή και τις σημαντικές πολιτικές και οικονομικές κρίσεις που ακολούθησαν, το LAF κατάφερε να διατηρήσει τη συνοχή του. Είναι αποφασιστικά επικεντρωμένες στο ΝΑΤΟ, παρά την πρόσφατη ρωσική και κινεζική βοήθεια, και, στο πλαίσιο των δυνατοτήτων τους, είναι μια επιχειρησιακά ικανή δύναμη που μπορούν να εμπιστευτούν οι διεθνείς υποστηρικτές, όπως δήλωσε την Πέμπτη ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Η ηγεσία του LAF έχει πιο πρόσφατα σταθεί στη θέση της στο νότιο Λίβανο, παρά το γεγονός ότι δέχεται άμεσα πυρά από τον ισραηλινό στρατό και υφίσταται απώλειες. Αυτό ήταν ζωτικής σημασίας για να δείξει στον πληθυσμό του Λιβάνου ότι το κράτος είναι πρόθυμο να προστατεύσει όλη την επικράτειά του.

Μέσω μιας βρετανικής πρωτοβουλίας, το LAF δημιούργησε τέσσερα συντάγματα χερσαίων συνόρων για τον έλεγχο των συνόρων Συρίας-Λιβάνου και την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου. Ενώ αυτά έχουν βελτιώσει την κατάσταση, με εβδομήντα πέντε νέες σκοπιές παρακολούθησης, αρκετές προωθημένες επιχειρησιακές βάσεις καθώς και δυνατότητες ISR, δεν καλύπτουν μια κεντρική περιοχή που αποτελεί βασικό διάδρομο εφοδιασμού για τη Χεζμπολάχ από τη Συρία. Αυτό το κενό θα πρέπει να καλυφθεί.

Η UNIFIL θα μπορούσε ακόμη και να παράσχει υποστήριξη, καθώς το ψήφισμα 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών της επιτρέπει να επιχειρεί εκτός της περιοχής νότια του Litani κατόπιν αιτήματος της κυβέρνησης του Λιβάνου.

Οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να δεσμεύσουν επιπλέον 5.000 στρατιώτες στην UNIFIL, για να αυξήσουν τα επίπεδα από τους σημερινούς 10.000 στο μέγιστο επιτρεπόμενο όριο των 15.000. Θα μπορούσαν επίσης να λάβουν την πολιτική απόφαση να καταστήσουν αυστηρότερους τους κανόνες εμπλοκής, ώστε να καταστεί δυνατή η μεγαλύτερη επιβολή της εντολής.

Όλα τα παραπάνω είναι ισχυρές δράσεις με άμεσο αποτέλεσμα που οι Ευρωπαίοι μπορούν να αναλάβουν ανεξάρτητα από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Έχουν την ευκαιρία να μετατρέψουν τον Λίβανο σε απόδειξη της ιδέας για τη γεωπολιτική Ευρώπη.

* Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους./ Πηγή:  Carnegie Europe