Η θέση του Απ. Παύλου για την γυναίκα

Της ΜΑΡΙΑΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ*

Ο Απόστολος Παύλος θεωρείται από πολλούς μισογύνης, δηλαδή άνθρωπος εχθρικός προς το γυναικείο φύλο. Αυτό οφείλεται σε δύο χωρία των επιστολών του: στο ένα αναφέρει τον άνδρα ως την κεφαλή της γυναίκας, ενώ στο άλλο δεν επιτρέπει στη γυναίκα να διδάσκει στη δημόσια σύναξη των πιστών.
Ο Απόστολος Παύλος έζησε σε μία εποχή η οποία διακρινόταν για τις υποτιμητικές της θέσεις σχετικά με την υπόσταση της γυναίκας. Αν αναλογιστούμε πως βασικά δικαιώματα της γυναίκας κατακτήθηκαν στον αιώνα που ζούμε, πώς περιμένουμε η ισοτιμία των δύο φύλων να κατακτηθεί αμέσως και χωρίς μία σταδιακή εξέλιξη και προετοιμασία;
Πόσο κατά των γυναικών ήταν ο Απόστολος Παύλος; Ας μελετήσουμε τη Γραφή.
Ο Απόστολος Παύλος μίλησε στις γυναίκες, όπως μίλησε και στους άνδρες της εποχής του. Στο τέλος των επιστολών του βλέπουμε τον ίδιο να αναφέρεται και να μιλάει τιμητικά για πάρα πολλές γυναίκες; ‘’χαιρετήστε την Περσίδα την αγαπητή’’, ‘’χαιρετήστε τη Μαριάμ η οποία κόπιασε πολύ για εμάς’’, ‘’χαιρετήστε την Τρύφαινα και την Τρυφώσα οι οποίες κοπιάζουν για εμάς’’. Συνεργάτες του υπήρξαν το ζευγάρι Πρίσκιλλα και Ακύλας, με τον Απόστολο Παύλο να αναφέρεται πρώτα σε εκείνη και μετά στον Ακύλα. Και αυτό δεν το έπραξε τυχαία; προφανώς, γνώριζε πως εκείνη έχει βαθύτερη και πιο στέρεα πίστη και για αυτό τιμητικά αναφέρεται πρώτα σε εκείνη. Αυτό φανερώνει την ισότιμη σχέση που είχαν άνδρες και γυναίκες στην πρώτη κοινότητα της εκκλησίας.

Ο ίδιος ο απόστολος μάλιστα, είχε φιλοξενηθεί σε μία από τις περιοδείες του στο σπίτι της Λυδίας, όπως αναφέρουν οι Πράξεις των Αποστόλων.
Ο Απόστολος Παύλος μπορούμε να πούμε πως είχε τρυφερές συναναστροφές με γυναίκες, τις οποίες όμως δεν ερωτεύτηκε διότι ο ίδιος ήταν ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στο Θεό. Βίωνε τον θείο έρωτα του οποίου αντανάκλαση είναι η ανθρώπινη τρυφερότητα, διότι βλέπεις τον κάθε άνθρωπο ως ένα πολύτιμο δημιούργημά του.
Από πού προκύπτει τότε αυτή η πεποίθηση; Οφείλεται όπως αναφέρεται και στην αρχή του κειμένου σε δύο σημεία των επιστολών των: σε εκείνο που θεωρεί τον άνδρα κεφαλή της γυναίκας και σε εκείνο που απαγορεύει στη γυναίκα να διδάσκει στη σύναξη των πιστών.
Η περίφημη φράση ‘’η δε γυνή να φοβήται τον άνδρα’’ ακολουθεί την προτροπή του Αποστόλου Παύλου στον άνδρα να αγαπάει τη γυναίκα του όπως ο Χριστός έχει αγαπήσει την εκκλησία. Η λέξη φόβος δε σημαίνει αυτό που πηγαίνει στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων, αλλά σεβασμό. Καμία γυναίκα δε θα φοβόταν εκείνον που την αγαπάει μέχρι θανάτου, αλλά θα τον σεβόταν. Η έννοια του φόβου όμως, έχει και μία άλλη έννοια: υπονοεί πως μία γυναίκα μπορεί να ανησυχεί μήπως δεν είναι σωστή απέναντι στην αγάπη και το σεβασμό που της παρέχει ο σύζυγος. Η έννοια της υποταγής είναι η αμοιβαία υποχωρητικότητα που είναι απαραίτητη για τις ανθρώπινες σχέσεις, καθώς πριν το εδάφιο για τη γυναίκα αναφέρεται το διαφωτιστικό ‘’να υποτάσσεστε ο ένας στον άλλο με φόβο Χριστού’’. Ο άνδρας θεωρείται ως κεφαλή όχι με την έννοια της εξουσίας, αλλά με την έννοια της θυσίας.
Ένας από τους στίχους που χρησιμοποιούν πολλοί για να κατηγορούν τον απόστολο Παύλο ως μισογύνη είναι αυτός στην αρχή του κεφαλαίου Ζ στην πρώτη προς Κορινθίους επιστολή που αναφέρει ‘’είναι καλό στον άνθρωπο να μην αγγίζει γυναίκα’’.
Ο Απόστολος Παύλος-αν κάποιος διαβάσει προσεκτικά την επιστολή- αναδιατυπώνει το ερώτημα των Κορινθίων το οποίο υπέβαλλαν εκείνοι σε εκείνον, δεν αναφέρει τη δική του γνώμη. Σε αυτό τον στίχο αναφέρονται πολλοί θέλοντας να αναδείξουν πως για το Χριστιανισμό η γυναίκα είναι μίασμα. Σε αντίθεση με αυτό, ο απόστολος Παύλος περιγράφει τη σεξουαλική ισότητα των δύο φύλων, γράφοντας πως ο άνδρας δεν εξουσιάζει το σώμα αλλά η γυναίκα του και πως μπορούν να αποφασίζουν εκείνοι για τη σεξουαλική τους ζωή. Διαβάζοντας την επιστολή του που αναφέρεται στο γάμο, θα δούμε πως για τον Παύλο η αγαμία απλώς δίνει τη δυνατότητα για ολοκληρωτική αφοσίωση στο Θεό και πως και η γυναίκα μπορούσε να χωρίσει τον άνδρα της αν δεν μπορούσε να ζήσει ειρηνικά μαζί της.
Η γυναίκα μπορούσε να προφητεύει, υπήρχαν πολλές γυναίκες που διέδωσαν τη χριστιανική πίστη, όπως η Πρίσκιλλα, η Λυδία, η Ιουνία και άλλες πολλές. Προφανώς, ο απόστολος Παύλος αναφέρεται στις γυναίκες εκείνες που θέλουν να διδάσκουν από έπαρση και όχι από αγάπη, στις γυναίκες εκείνες που ήθελαν να μπουν στο χώρο της Εκκλησίας από εγωισμό και όχι πνεύμα αυτοθυσίας.
Η ισοτιμία της γυναίκας είναι εφικτή και μπορεί απλά να περιγραφεί με τη φράση ‘’ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος, ουκ ένι δούλος και ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ’’.

*Η ΜΑΡΙΑΣ ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗ είναι δημοσιογράφος και φοιτήτρια Θεολογίας/ Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους