Η Σμύρνη στις αρχές του 20ου αιώνα

Μέσα από τα μάτια του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη

Ολοκληρώνεται, στις 30 Απριλίου 2023, στο  Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών  η περιοδική έκθεση με τίτλο: «Η Σμύρνη στις αρχές του 20ου αι. Μέσα από τα μάτια του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη». Η  έκθεση  συνδιοργανώνεται από το Διιδρυματικό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική» και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών . Η μουσειολογική και μουσειογραφική προμελέτη και μελέτη πραγματοποιήθηκε από τους συνολικά 52 μεταπτυχιακούς φοιτητές του διεπιστημονικού σεμιναρίου του εν λόγω Προγράμματος. 

Η έκθεση είναι ανοικτή από Δευτέρα: 08:30-15:30
Τρίτη: ΚΛΕΙΣΤΗ και στις επίσημες αργίες
Τετάρτη-Κυριακή: 08:30-15:30. 

Το Αρχείο Οικογένειας Λαμπάκη περιλαμβάνει τα αρχεία των μελών της οικογένειας, που από τα τέλη του 19ου αιώνα παίζουν σημαντικό ρόλο στην ελληνική κοινωνία. Ιδιαίτερα, στο αρχείο του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη συγκεντρώνεται πλήθος πληροφοριών τόσο για τα μνημεία όσο και για τις ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας των αρχών του 20ου αιώνα.

Οι θησαυροί του αρχείου

Το Αρχείο αυτό, ένα σημαντικό εργαλείο για τους ερευνητές, αποτελείται από επιμέρους αρχεία, όπως είναι το αρχείο επιγραφών, όπου διασώζονται ελληνικές επιγραφές σε ναούς και αντικείμενα, που σήμερα έχουν οριστικά χαθεί· το αρχείο επιστολών από σημαντικούς παράγοντες των ελληνικών κοινοτήτων, όπου αναδύονται τα προβλήματα, οι αγωνίες και οι αντιθέσεις του Ελληνισμού της περιοχής· και το αρχείο των ημερολογίων από τις περιηγήσεις του Γεωργίου Λαμπάκη, που δεν πρόλαβε να δημοσιεύσει και αφορούν κυρίως χριστιανικά μνημεία κάθε περιόδου.

Καρτ-ποστάλ: Καμηλιέρηδες στη Σμύρνη (πηγή: Αρχείο Οικογένειας Λαμπάκη)

Ο Γεώργιος Λαμπάκης, και λόγω της θέσης του, ως ιδιαίτερος Γραμματέας της Βασίλισσας Όλγας, επιχειρεί να παίξει ένα ρόλο διαμεσολαβητικό ανάμεσα στο ελληνικό κράτος και στον Ελληνισμό της Μικράς Ασίας.

Η έκθεση χρησιμοποιεί το αρχείο του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη ως όχημα για να παρουσιάσει τη Σμύρνη, την πρωτεύουσα της Ιωνίας, την κοινωνία, τα μνημεία και τους ανθρώπους της ως παράδειγμα ανάμεσα στις υπόλοιπες πόλεις της Μικράς Ασίας. Αρχικά, σκιαγραφούνται το έργο και η προσωπικότητα του Γεωργίου Λαμπάκη, καθώς και οι γενικότερες ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές συνθήκες της δράσης του.

(ΦΩΤΟ : Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο)

Η περιοχή της Μικράς Ασίας, αλλά και ο τρόπος που την αντιλαμβάνεται ο Γεώργιος Λαμπάκης, μέσα από το βιβλίο του «Οι Επτά Αστέρες της Αποκαλύψεως» είναι το επόμενο σημείο ενδιαφέροντος για τον επισκέπτη. Η Σμύρνη, τα κτήρια, η κοινωνία, οι άνθρωποι εμφανίζονται μέσα από επιστολές, εφημερίδες, φωτογραφίες και καρτ-ποστάλ της εποχής των αρχών του 20ου αιώνα.

Το τελευταίο μέρος της έκθεσης παρουσιάζει την πρόσληψη των μνημείων από τον Γεώργιο Λαμπάκη, που καταγράφει τα μνημεία της Μικράς Ασίας, αρχαία και βυζαντινά, την ανάδειξη του τόπου μαρτυρίου του αγίου Πολυκάρπου ως τόπου μνήμης για την ελληνική κοινότητα της πόλης, τη σημασία των ελληνικών επιγραφών και, τέλος, το ρόλο που έπαιξε η αρχαιολογία στο πλαίσιο της Μεγάλης Ιδέας.

Το αρχείο του Γεωργίου Σωτηρίου, που φυλάσσεται στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, επιτρέπει την επέκταση της αφήγησης της έκθεσης έως πριν την καταστροφή του 1922, καθώς εκείνος διηύθυνε ανασκαφές στην περιοχή της Σμύρνης, την περίοδο της ελληνικής διοίκησης της περιοχής.

Πρόκληση για τους φοιτητές του προγράμματος

Η ίδια η έκθεση αποτελεί παράλληλα ένα εκπαιδευτικό εργαστήριο για τους φοιτητές του «Διεπιστημονικού Σεμιναρίου» του Δ.Π.Μ.Σ. «Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική».

Στο πλαίσιο αυτό, οι φοιτητές έρχονται αντιμέτωποι με τις πραγματικές συνθήκες οργάνωσης μιας περιοδικής έκθεσης, σε συνεργασία με το πολύπειρο προσωπικό του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Με γνώμονα την πολυαισθητηριακή εμπειρία, δημιουργείται μια νεωτερική μουσειολογική και μουσειογραφική προσέγγιση που συνδυάζει: ιστορικά αρχειακά τεκμήρια, ψηφιακό οπτικοακουστικό υλικό και μια pop εκδοχή της Σμύρνης, μέσω ενός γκραφίτι, από τον νεαρό καλλιτέχνη Soteur – Σωτήρη Φωκέα. 

Ο Σωτήρης Φωκέας, γνωστός στο ευρύ κοινό ως Soteur, συζητά την Κυριακή 5 Μαρτίου του 2023 με το κοινό του μουσείου, τους μεταπτυχιακούς φοιτητές, τους ειδικούς και τον επιμελητή της περιοδικής έκθεσης «Η Σμύρνη στις αρχές του 20ού αιώνα μέσα από τα μάτια του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη», Δρ. Διονύσιο Μουρελάτο σχετικά με το έργο του, την καλλιτεχνική και επαγγελματική του πορεία καθώς και για τη συμμετοχή του σε μια ιστορική έκθεση. 

Πώς συνδυάζεται η pop art με μια έκθεση αρχειακών τεκμηρίων; Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη και πώς συνομιλεί με την ιστορία της Σμύρνης των αρχών του 20ου αιώνα; Πρόκειται για μερικές από τις ερωτήσεις που θα τεθούν προς συζήτηση!

Ώρα 11:00, 1 ομάδα των 25 ατόμων
Ώρα 12:00, 1 ομάδα των 25 ατόμων

Ταυτόχρονα στον χώρο του έργου του «Όνειρο», που εκτίθεται στην περιοδική έκθεση «Η Σμύρνη στις αρχές του 20ού αιώνα μέσα από τα μάτια του βυζαντινολόγου Γεωργίου Λαμπάκη» λαμβάνει χώρα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά ηλικίας από 8 ετών.

Ώρα 11:00, 25 άτομα
Ώρα 12:00, 25 άτομα

Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στον χώρο της περιοδικής έκθεσης. 

Απαραίτητη η δήλωση συμμετοχής στο email [email protected] και στο τηλέφωνo +213 213 9507 (από Δευτέρα έως και Παρασκευή, ώρες 10:00 έως 13:00).