Η σχολική τάξη δεν είναι χώρος για «reality show»

Είναι χώρος αλληλεπίδρασης διδασκαλίας- μάθησης

Της δρος  ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ *

Ο Τζορτζ Όργουελ στο προφητικό έργο του 1984 δεν επικεντρώθηκε στα σχολεία αλλά έγραψε γενικά για την εξέλιξη ενός συστήματος που αποσκοπεί στον απόλυτο έλεγχο και την κατάργηση κάθε είδους ελευθερίας –προσωπικής και κοινωνικής! Η αντι-επιστημονική και αντι-παιδαγωγική απόφαση του Υπ.Παιδείας να τοποθετήσει κάμερες στις σχολικές τάξεις διδασκαλίας –μάθησης «αναπτύσσει» περαιτέρω τον Τζορτζ Όργουελ καταπατώντας κάθε σεβασμό προς την ελευθερία διδάσκοντα-μανθάνοντα καθώς και προς την προστασία προσωπικών δεδομένων. Να υπενθυμίσουμε στο Υπ.Παιδείας, και σε όλους τους «σχετικούς» ή «άσχετους» αρμόδιους ότι, ακόμη και αν:
«Αναβαθμίσουν» τις απαραίτητες υποδομές στις σχολικές μονάδες για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση (όπου υπάρχουν σοβαρές ελλείψεις),
«Εκπαιδευτούν» όλοι οι διδάσκοντες στην εξ αποστάσεως διδασκαλία (οι οποίοι δεν είναι εκπαιδευμένοι για λόγους που ευθύνεται μόνο το Υπ.Παιδείας),
Προσφερθεί σε όλους τους μανθάνοντες ο απαραίτητος εξοπλισμός-υποδομή στα σπίτια τους για να παρακολουθούν ισότιμα το μάθημα, (που σήμερα δεν έχουν όλοι την ίδια δυνατότητα πρόσβασης σε δίκτυα και υπολογιστές/ταμπλέτες για κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους),
Όλες αυτές οι συνθήκες αν ικανοποιηθούν για να τοποθετηθούν οι κάμερες στη σχολική τάξη-και να μεταδίδεται η διδακτική διαδικασία-μάθηση διαδικτυακά, τότε να ληφθούν υπόψη και τα πιο κάτω σημαντικά για το τι σημαίνει σχολείο-σχολική τάξη, διδασκαλία-μάθηση και την ιερότητα της σχέσης διδάσκοντα-μανθάνοντα και να γίνουν δεύτερες σκέψεις:
*Αυτή η απόφαση παραβιάζει την αρχή της προστασίας της ιδιωτικότητας και των προσωπικών δεδομένων διδασκόντων και μανθανόντων. Η φωτογράφηση ή βιντεογράφηση παιδιών/μαθητών και η ανάρτηση φωτογραφιών τους στο διαδίκτυο απαγορεύεται και επιτρέπεται μόνο με την ενυπόγραφη δήλωση Γονιού. Εκτός και αν «αλλοιώνουμε» τα πρόσωπα των παιδιών για να μην είναι αναγνωρίσιμα-ή εκτός και αν φορέσουν με τη «νέα μέθοδο» ζητήσουμε να φορούν όλοι μάσκες και στα μάτια για να μην είναι αναγνωρίσιμοι!

* Η ρύθμιση είναι αντιπαιδαγωγική και «σπάει» τον ιερό δεσμό μεταξύ διδάσκοντα και μανθάνοντα και την παιδαγωγική σχέση εμπιστοσύνης που αναπτύσσεται μεταξύ τους.
* Η παιδαγωγική υποστηρίζει ότι για να λειτουργήσει η διδακτική-μαθησιακή διαδικασία απαιτείται διαμόρφωση κατάλληλης ατμόσφαιρας. Η διδακτική διαδικασία είναι διαδικασία αλληλεπίδρασης, δεν είναι στατική διαδικασία μονολόγου όπου ο «διδάσκοντας» «απαγγέλει» το μάθημα! Δεν είναι ακαδημαϊκή διάλεξη, δεν είναι δημόσια διάλεξη. Ακόμα και οι παλιού τύπου διαλέξεις στα Πανεπιστήμια της αγόρευσης έχουν αντικατασταθεί από την αλληλεπίδραση με φοιτητές –όπου προφανώς υπάρχουν πεφωτισμένοι πανεπιστημιακοί!
* Το μάθημα σε μια σχολική τάξη δεν είναι «προϊόν «μιας επιστημονικής αυθεντίας». Είναι το «αποτέλεσμα-προϊόν», ολόκληρης της τάξης και έχει «δημιουργούς» το διδάσκοντα και όλους τους μανθάνοντες. Η δυναμική και ζωντανή σχέση διδάσκοντα και μανθάνοντα αναπτύσσεται συλλογικά, με ενεργό και συμμετοχή των μανθανόντων. Το σύγχρονο διδακτικό και μαθησιακό γίγνεσθαι δεν έχει σχέση με τις αυταρχικές αναχρονιστικές παιδαγωγικές απόψεις «εγώ, ο διδάσκοντας μιλώ από καθέδρας» και οι μανθάνοντες είναι υποχρεωμένοι να «ακούν σιωπηλοί»! Οι πεφωτισμένοι διδάσκοντες ενθαρρύνουν και τις απορίες και τα «λάθη» -που δεν είναι «λάθη» στο γίγνεσθαι της σύγχρονης διαδικασίας διδασκαλίας και μάθησης, αλλά απλώς οι αντιλήψεις που θα πρέπει να εκφραστούν για να αντιμετωπιστούν και να αντικατασταθούν από την ορθή γνώση του θέματος/έννοιας .
*Μέσα σε μια σχολική τάξη οι μανθάνοντες αλληλεπιδρούν και μεταξύ τους και με το διδάσκοντα. (Και μπορεί κάποτε και με ακατάλληλο τρόπο). Ωστόσο μέσα στη σχολική τάξη δεν στιγματίζεται κανένας. Ούτε για το τι γνωρίζει ή δε γνωρίζει, ούτε για τις απορίες του, ούτε για τυχόν «λάθη» του αλλά ούτε και για τις τυχόν «αταξίες-παραβιάσεις» των κανονισμών. Όλα αντιμετωπίζονται με αγάπη και σεβασμό ιδίως της ιδιωτικότητας-και του διδάσκοντα και του μανθάνοντα. Οι μανθάνοντες μέσα στη σχολική τάξη συμμετέχουν για να προχωρήσει η διδακτική-μαθησιακή διαδικασία παρακάτω όχι για να ελεγχθούν οι γνώσεις-ικανότητες τους.
* Όταν διδάσκοντες και μανθάνοντες γνωρίζουν ότι παρακολουθούνται πώς θα διαφυλαχθεί η αλληλοεπίδραση διδάσκοντα-μανθάνοντα; Πώς θα προστατευθούν από μία πιθανή διαπόμπευση ή εκφοβισμό; Οι γονείς μήπως θέλουν να δουν τα παιδιά τους να γίνονται θύματα «μπούλινγ»-εκφοβισμού λόγω μιας «άποψης, απορίας, απάντησης», από οποιονδήποτε άσχετο με τους διδάσκοντες και μανθάνοντες;
* Ελπίζω οι διάφοροι Επίτροποι –Προσωπικών Δεδομένων, Παιδιού, Δικαιωμάτων του Πολίτη- αλλά και οι Γονείς να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων και να αντιδράσουν με επιστημονικότατα, ορθολογισμό και δημοκρατική ευαισθησία.
Η σχολική τάξη είναι χώρος αγάπης, αλληλοεπίδρασης, άλληλοστήριξης και η κάμερα «κατασκόπευσης» του «μεγάλου αδελφού» ανατρέπει την ουσία της, το ρόλο και το στόχο της και κάθε άλλο παρά εξυπηρετεί τη μόρφωση και την παιδεία. Οι θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατικής ανθρωπιστικής παιδείας ας διαφυλαχτούν από τις επιθέσεις των όποιων «ηθελημένα ή όχι» δεν γνωρίζουν και δε σέβονται τις αρχές και αξίες της.

*ΔΡ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΑΛΑΝΙΔΟΥ PhD Παιδαγωγικών, Σχολή Ανθρωπιστικών και ΚοινωνικώνΕπιστημών Πανεπιστημίου Πατρών / Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους

Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα

Συναφής με το πιο πάνω θέμα είναι η ανακοίνωση από το  Γραφείο της Επιτρόπου Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, στην οποία αναφέρεται ότι ” έχει γίνει δέκτης προβληματισμών, ανησυχιών και ερωτημάτων από εκπαιδευτικούς, φοιτητές, γονείς μαθητών, οργανώσεις μαθητών και δημοσιογράφους, σχετικά με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση στα σχολεία δημοτικής, μέσης και τεχνικής, ως επίσης και με την εξ αποστάσεως διενέργεια εξετάσεων και αξιολόγηση φοιτητών από ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, στο πλαίσιο του Covid19.
Όσον αφορά στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, όπου αριθμός μαθητών παρακολουθεί το μάθημα από την τάξη, ενώ αριθμός συμμαθητών τους το παρακολουθεί διαδικτυακά, θα ήθελα να ενημερώσω ότι διεξάγονται δειγματοληπτικοί επιτόπου έλεγχοι σε σχολεία, τα ευρήματα των οποίων θα ανακοινωθούν σύντομα, μαζί με ενδεχόμενες ενέργειες που θα αποφασιστούν.
Σχετικά με την εξ αποστάσεως διενέργεια εξετάσεων και αξιολόγηση φοιτητών, στάλθηκε ήδη ερωτηματολόγιο με καταληκτική ημερομηνία απαντήσεων την 13η Μαΐου 2020, σε όλα τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Σκοπός του ερωτηματολογίου είναι ο έλεγχος και η ενημέρωση αναφορικά με την εφαρμογή και υλοποίηση προγραμμάτων/ λογισμικών/εφαρμογών και εν γένει διαδικασιών και πολιτικών που έχουν υιοθετηθεί στο πλαίσιο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και ειδικότερα της εξ αποστάσεως διεξαγωγής εξετάσεων. Αριθμός ιδρυμάτων απάντησε ήδη ότι θα διενεργήσει εξετάσεις με φυσική παρουσία των φοιτητών.
Το Γραφείο θα επανέλθει με περαιτέρω ενημέρωση και καθοδήγηση αναφορικά με τα ως άνω θέματα.”