Η ρητορική μίσους είναι τραύμα για τη δημοκρατία

Του Γιώργου Φράγκου,

Προέδρου

Η ρητορική μίσους διαβρώνει τον πλουραλισμό των απόψεων και υποσκάπτει τη δημοκρατία, διότι υπερφαλαγγίζει τις μετριοπαθείς φωνές της σύνεσης, της συναίνεσης και της σύνθεσης. Η ρητορική μίσους «κανονικοποιεί» την τοξικότητα στον δημόσιο λόγο και υποσκάπτει συνθλιπτικά τις όποιες προϋποθέσεις υγιούς και νηφάλιου διαλόγου, μεταξύ εκπροσώπων διαφορετικών απόψεων. Η ρητορική μίσους πρωτογενώς παράγεται σε πολιτικό επίπεδο, συναφώς παράγεται και αναπαράγεται σε επίπεδο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης και σε τελευταία ανάλυση διαχέεται πολλαπλά και ευρύτατα σε επίπεδο Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης. Αυτή είναι η όλη εικόνα των πραγμάτων. Φτάσαμε πλέον στο δυσχερές επίπεδο, λόγω του όγκου και της δυναμικής της, η ρητορική μίσους να πλησιάζει τα όρια της…κανονικότητας, μιας κανονικότητας εξοργιστικά επικίνδυνης.

Θέλω όμως να επικεντρωθώ στα της δημοσιογραφικής κοινότητας και στα των ευθυνών της περί τούτου. Η τήρηση των αρχών και των κανόνων της δημοσιογραφικής δεοντολογίας είναι θεμελιώδες συστατικό στοιχείο μέσα στο DNA της Ένωσης Συντακτών Κύπρου. Εξ ου και μέσα στο καταστατικό της οργάνωσής μας είναι ενσωματωμένη η διακήρυξη αρχών της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων, καταγεγραμμένη ως Κώδικας Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας. Εξ ου και η Ένωση Συντακτών Κύπρου υπήρξε ιδρυτικό μέλος της εγχώριας Επιτροπής Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας και παραμένει διαχρονικός και κύριος στυλοβάτης στην όλη δραστηριότητά της. Βασικός, νευραλγικός πυλώνας της δημοσιογραφικής δεοντολογίας είναι η διαχείριση και η αποτελεσματική αντιμετώπιση του ακραίου δημόσιου λόγου, του λόγου που είναι εμποτισμένος με ρητορική μίσους, εμπάθεια και μισαλλοδοξία.

Για να μπορέσουμε αποτελεσματικά να αντιμετωπίσουμε και να περιορίσουμε τη ρητορική μίσους πρέπει να αναλύσουμε από πού εκπορεύεται. Και πρωτίστως εκπορεύεται μέσα από πολιτικά, μα και δημοσιογραφικά στερεότυπα και κλισέ: Όλοι οι μετανάστες είναι παράσιτα που λαθροβιούν σε βάρος μας. Όλοι οι μουσουλμάνοι είναι δυνητικοί τρομοκράτες. Όλοι οι Ανατολικοευρωπαίοι εργάτες είναι μεθύστακες, όλες οι Ανατολικοευρωπαίες σε διάφορες υπηρεσίες είναι αμφιβόλου ηθικής και όλες οι Ασιάτισσες οικιακές βοηθοί είναι αναλώσιμες, διότι λειτουργούν με δόλο.

Μπορεί να μη συναντάμε πια αυτές τις προσεγγίσεις αυτολεξεί, όμως το πνεύμα που τις διέπει εξακολουθεί να παραμένει διάχυτο παντού.

Οι νοοτροπίες που καλλιεργούνται μέσα από αυτές τις στερεοτυπικές προσεγγίσεις είναι επικίνδυνες για τον ορθολογισμό, τη λογική, την ενσυναίσθηση, τη δικαιοσύνη και την κοινωνική αλληλεγγύη. Γι’ αυτό και πρέπει να αντιμετωπίζονται καίρια, αποτελεσματικά, αποφασιστικά μέσα από θεσμοθετημένες διαδικασίες, μέσα από επιμορφωτικά προγράμματα και σεμινάρια, αλλά και μέσα από τη δύναμη του παραδείγματος. Φτάνει με το χαϊδολόγημα των αφτιών, ενίοτε χρειάζεται και τράβηγμα. Η Ένωση Συντακτών Κύπρου και τα μέλη της διαδραματίζουν και φιλοδοξούν να συνεχίσουν να διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στην αντιμετώπιση και καταπολέμηση της ρητορικής μίσους, του ακραίου δημόσιου λόγου γενικά. Ευχής έργο θα ήταν να ενεργεί ανάλογα και ο πολιτικός κόσμος, στο σύνολό του και με την ίδια συνέπεια και συνέχεια..

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις θέσεις των συγγραφέων τους/  ΦΩΤΟ: esk.org.cy