«Η πόλις εάλω», 29 Μαΐου 1453

Σήμερα συμπληρώνονται 568 χρόνια από την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (Πόλης) από τους Οθωμανούς Τούρκους .  Η πολιορκία είχε ξεκινήσει στις αρχές Απριλίου. Ο υπερασπιστής της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, έκανε ότι περνούσε από το χέρι του για να κρατήσει απόρθητα τα οχυρά.

Η τελική έφοδος των Οθωμανών έγινε το πρωί της  Τρίτης , 29ης Μαΐου 1453. Κατά χιλιάδες οι στρατιώτες του Μωάμεθ εφόρμησαν στη σχεδόν ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες ώρες. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, που νωρίτερα απέκρουσε με υπερηφάνεια τις προτάσεις συνθηκολόγησης του Μωάμεθ, έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Αφού έσφαξαν τους υπερασπιστές της Πόλης, οι Οθωμανοί Τούρκοι προέβησαν σε εκτεταμένες λεηλασίες και εξανδραποδισμούς. Το βράδυ, ο Μωάμεθ ο Πορθητής εισήλθε πανηγυρικά στην Αγία Σοφία και προσευχήθηκε στον Αλλάχ «αναβάς επί της Αγίας Τραπέζης», όπως αναφέρουν οι χρονικογράφοι της εποχής.

*Δείτε ΕΔΩ το  οπτικοακουστικό μέρος από το ειδικό αφιέρωμα στην Άλωση της Κωνσταντινούπολης. Περιλαμβάνεται σε μια συλλεκτική έκδοση 160 σελίδων με την υπογραφή του National Geographic.

Με την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης το 1204 από τους σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας άρχισε η κατάρρευση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Οι Φράγκοι δεν περιορίστηκαν στην κατάληψη της Πόλης, αλλά διέπραξαν και απίστευτες λεηλασίες και σφαγές. Μάλιστα, η έκτασή τους ήταν τέτοια, που οκτακόσια και πλέον χρόνια αργότερα ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ αναγκάστηκε να ζητήσει δημόσια συγγνώμη από τους ορθοδόξους στη διάρκεια επίσημης επίσκεψής του στην Ελλάδα.

Μολονότι αργότερα οι Έλληνες επανέκτησαν την Πόλη, η παρακμή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας συνεχίστηκε, με αποτέλεσμα το 1430 να περιλαμβάνει μόνο την Κωνσταντινούπολη με τα περίχωρά της και το Δεσποτάτο του Μορέως. Οι προσπάθειες του Ιωάννη Παλαιολόγου για βοήθεια από τη Δύση μέσω της ένωσης των Εκκλησιών δημιούργησαν τρομερές διενέξεις μεταξύ των ενωτικών και των ανθενωτικών. Οι προσπάθειες του επόμενου αυτοκράτορα, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, να εξασφαλίσει τη βοήθεια του πάπα, όπως όριζαν οι αποφάσεις της Συνόδου της Φλωρεντίας, συνάντησαν την πιο σκληρή αντίδραση των ανθενωτικών, οι οποίοι δήλωναν απροκάλυπτα πως προτιμούσαν να δουν στο μέσο της οδού τούρκικο φακιόλι παρά λατινική καλύπτρα.

Την ίδια εποχή αναρριχήθηκε στον οθωμανικό θρόνο ο αδιάλλακτος Μωάμεθ Β΄, που διαδέχτηκε το μετριοπαθή πατέρα του, Μουράτ Β΄. Πρωταρχικός στόχος του νέου σουλτάνου ήταν να κυριεύσει την Κωνσταντινούπολη. Το κατάφερε έπειτα από πολιορκία 55 ημερών. Η Άλωση της Πόλης έγινε την Τρίτη 29 Μαΐου 1453.

Στο οπτικοακουστικό λεύκωμα “1453: Η άλωση της Πόλης” καταγράφεται σε μορφή τόσο βιβλίου όσο και ντοκιμαντέρ όλο το τραγικό κεφάλαιο της ιστορίας που κλείνει με την πτώση της Βασιλεύουσας.  (από το εκδοτικό σημείωμα του Ν. Μάργαρη)

Πόλη Κωνσταντινούπολη – Μαρία Φαραντούρη

Μουσική: Νότης Μαυρουδής Στίχοι: Μέντης Μποσταντζόγλου Δίσκος: Κάπου Ανατολικοδυτικά Lyra (1989) 

Πόλη Κωνσταντινούπολη πατρίδα μου χαμένη βασίλισσα των πόλεων χιλιοτραγουδισμένη είσαι στον κόσμο ξακουστή από την ομορφιά σου για του Βοσπόρου τα νερά και την Αγιά Σοφιά σου. Πόλη Κωνσταντινούπολη πατρίδα μου χαμένη η θύμησή σου στην καρδιά νοσταλγικά μου μένει κι όσο κι αν είμαι μακριά απ’ τα άγια χώματά σου ο λογισμός μου βρίσκεται παντοτινά κοντά σου.