Η πειρατεία των ελληνικών δεξαμενόπλοιων στον Περσικό Κόλπο
Η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ έπαιξε ρόλο στο να ληφθεί η απόφαση κατάσχεσης του ιρανικού τάνκερ Lana στην Κάρυστο. Μόνο που δεν είχαν ληφθεί υπόψιν όλες οι παράμετροι.
Του Τάσου Τέλλογλου*
Ηκατάσχεση του φορτίου του ιρανικών συμφερόντων πλοίου Lana στην Εύβοια προκάλεσε την εισβολή των ιρανών Φρουρών της Επανάστασης σε δύο ελληνικής πλοιοκτησίας τάνκερ και την «αιχμαλωσία» των πληρωμάτων τους στο Μπαντάρ Αμπάς του Περσικού Κόλπου.
| Το Σώμα Φρουράς της Ισλαμικής Επανάστασης (IRGC) είναι ένας κλάδος των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, που ιδρύθηκε μετά την ιρανική επανάσταση στις 22 Απριλίου 1979, με διαταγή του Αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί. Ενώ ο ιρανικός στρατός υπερασπίζεται τα ιρανικά σύνορα και διατηρεί την εσωτερική τάξη, σύμφωνα με το ιρανικό σύνταγμα, η Φρουρά της Επανάστασης προορίζεται να προστατεύει το πολιτικό σύστημα της Ισλαμικής Δημοκρατίας της χώρας. Οι Φρουροί της Επανάστασης βασίζουν τον ρόλο τους στην προστασία του ισλαμικού συστήματος καθώς και στην αποτροπή της ξένης παρέμβασης και των πραξικοπημάτων από τον στρατό ή τα «αποκλίνοντα κινήματα».
Από το 2011, οι Φρουροί της Επανάστασης διαθέτουν τουλάχιστον 250.000 στρατιωτικούς, συμπεριλαμβανομένων χερσαίων, αεροδιαστημικών και ναυτικών δυνάμεων. Οι ναυτικές τους δυνάμεις είναι πλέον οι κύριες δυνάμεις που έχουν αναλάβει τον επιχειρησιακό έλεγχο του Περσικού Κόλπου. Το Σώμα ελέγχει επίσης την παραστρατιωτική πολιτοφυλακή Basij, η οποία διαθέτει περίπου 90.000 ενεργό προσωπικό. Ο βραχίονας των μέσων ενημέρωσης είναι η Sepah News. Από τότε που ξεκίνησε ως μια ιδεολογικά καθοδηγούμενη πολιτοφυλακή, ο Στρατός των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης έχει αναλάβει μεγαλύτερο ρόλο σχεδόν σε κάθε πτυχή της ιρανικής κοινωνίας. Το Reuters εκτιμούσε το 2019 ότι «είναι επίσης μια βιομηχανική αυτοκρατορία με πολιτική επιρροή». Ο διευρυμένος κοινωνικός, πολιτικός, στρατιωτικός και οικονομικός του ρόλος υπό την κυβέρνηση του προέδρου Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ –ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2009 και της μετεκλογικής καταστολής των διαδηλώσεων– έχει οδηγήσει πολλούς δυτικούς αναλυτές να υποστηρίξουν ότι η πολιτική του δύναμη έχει ξεπεράσει ακόμη και εκείνη του σιιτικού κληρικού συστήματος της χώρας. Αρχηγός των Φρουρών από το 2019 είναι ο Χοσεΐν Σαλαμί. 
Ο επικεφαλής των Φρουρών της Επανάστασης Χοσεΐν Σαλαμί εκφωνεί ομιλία στη διάρκεια πορείας για την καταδίκη των συνεχιζόμενων ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών στη Λωρίδα της Γάζας, στην πλατεία Παλαιστίνης της Τεχεράνης, στις 19 Μαΐου 2021. [AFP]
Το IRGC έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις κυβερνήσεις του Μπαχρέιν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 16 Μαρτίου 2022, υιοθέτησε έναν νέο ανεξάρτητο κλάδο με την ονομασία «Διοίκηση για την προστασία και την ασφάλεια των πυρηνικών κέντρων». |
Γιατί όμως η ελληνική κυβέρνηση κατάσχεσε το δεξαμενόπλοιο Lana με τους 105.000 τόνους αργού πετρελαίου; Το ξετύλιγμα του κουβαριού δείχνει ότι η απόφαση, που ελήφθη πριν από την επίσκεψη του πρωθυπουργού στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν ελήφθη από το υπουργείο Εξωτερικών, ούτε από το υπουργείο Ναυτιλίας, που απλά την εφάρμοσε με το λιμενικό σώμα. Μία πηγή στο υπουργείο Οικονομικών –οι τελωνειακές υπηρεσίες εμπλέκονται στην πράξη κατάσχεσης– μου είπε ότι την απόφαση πήρε ένας εισαγγελέας στην Εύβοια. Το παράλογο αυτής της απάντησης δείχνει ότι πριν την καταστροφή στον Περσικό είχαν μεσολαβήσει άλλες, μικρότερες αλλά εξ ίσου δραστικές, διοικητικές καταστροφές.
Πριν από οκτώ μήνες ο ιδιοκτήτης ρυμουλκών από την Καβάλα Λάκης Χατζηγαβριήλ πάει στην Κωνσταντινούπολη. Ο πελάτης του, μια ρωσική εταιρεία, θέλει να συζητήσει μαζί του την ρυμούλκυση του πλοίου Pegas, με ρωσική σημαία, στο Κερτς της Μαύρης θάλασσας. Το πλοίο είναι φορτωμένο με ιρανικό πετρέλαιο με προορισμό τη Ρωσία, αλλά έχει εμφανίσει μηχανική βλάβη. Η δουλειά του Χατζηγαβριήλ δεν προχωρά. Αλλά την άνοιξη του 2022, οι Ρώσοι ενοχλούν και πάλι τον επαγγελματία από την Καβάλα. Τον ενημερώνουν ότι το πλοίο είναι καθ’ οδόν προς την Ελλάδα και έχει πάθει μηχανική βλάβη έξω από την Εύβοια. Το όνομά του είναι πλέον Lana. Από την 1η Μαΐου εκτός από όνομα αλλάζει και σημαία, παίρνοντας την ιρανική.
Η Ρωσία έχει συμφωνήσει το 2017 με το Ιράν να κάνει rebranding του ιρανικού αργού, δηλαδή σε απλά λόγια μετά από επεξεργασία να του κάνει «βαφτίσια» (κάτι ανάλογο κάνει τώρα η Ινδία με το ρωσικό πετρέλαιο), ώστε να βοηθάει το Ιράν να αποφεύγει τις κυρώσεις, διασφαλίζοντάς του τρόφιμα έναντι του πετρελαίου. Σύμφωνα με την UANI, μία οργάνωσηFebruary 2022 Iran Tanker Tracking | United Against Nuclear Iran πρώην ανώτατων στελεχών δυτικών και ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών που κάνει λόμπυ ενάντια στο Ιράν, τον Φεβρουάριο του 2022 705.000 από τα 971.000 βαρέλια που εξήγαγε –παρά το εμπάργκο– το Ιράν κατευθύνθηκαν στην Κίνα. Ένα μέρος πήγε στη Συρία, ένα μέρος στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά 125.000 βαρέλια πήγαν σε άγνωστους προορισμούς. Τα φορτία αυτά, που πουλήθηκαν στη σποτ αγορά, είτε διακινήθηκαν με πλοία-φαντάσματα, όπως λέει η UΑΝΙ, είτε μεταφορτώθηκαν σε άλλα, όπως γίνεται χρόνια τώρα. Στη μεταφορά αυτών των φορτίων συμμετέχουν πλοία (και ελληνικών συμφερόντων) που κάνουν «άλματα σημαίαςStop the Hop II: The Ghost Armada Grows | United Against Nuclear Iran», δηλαδή ξεκινούν με μία σημαία το ταξίδι τους, αλλάζουν σημαία μεσοπέλαγα και το ολοκληρώνουν με άλλη σημαία. Ένα τέτοιο «άλμα» έκανε και το πρώην Pegas νυν Lana, το οποίο ύψωσε την ιρανική σημαία ενώ είχε ξεκινήσει με τη ρωσική.
Το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο αλλά διαρκεί χρόνια: Στην πρώτη φάση του εμπάργκο κατά του Ιράν πριν το 2015, οι εφοπλιστές προτιμούσαν να μπαίνουν με τη δική τους σημαία στον Περσικό Κόλπο και να βγαίνουν με σημαία Τανζανίας. Το πρόβλημα είναι ότι αμερικάνικες και κυρίως τανζανικές υπηρεσίες κατέγραφαν τα πάντα πολύ γρήγορα.
Όταν το 2003 πήγα στην Τεχεράνη, καθ’ οδόν προς το Ιράκ έμεινα σε ένα κεντρικό ξενοδοχείο της πόλης που ανήκει στους Φρουρούς της Επανάστασης. Έχοντας γίνει «κράτος εν κράτει», ελέγχουν πολλές από τις επιχειρήσεις της χώρας μεταξύ των οποίων, πάντα κατά την UANIIRGC Campaign | UANI, και την εθνική επιχείρηση πετρελαίων NIOC. Πολλές δυτικοευρωπαϊκές αλλά και ιαπωνικές επιχειρήσειςUANI Calls on Mazda to End Iran Business as Part of IRGC Campaign | businesswire κάνουν μπίζνες με τις εταιρείες των Φρουρών, που είναι υπεύθυνοι για την εξωτερική πολιτική του Ιράν στη Μέση Ανατολή (Ιράκ, Υεμένη, Συρία, Λίβανος) και έχουν στο ενεργητικό τους πολλές δολοφονίες και απόπειρες δολοφονιών σε αντίστοιχες τρομοκρατικές επιθέσειςIran’s Proxy Wars: Iraq, Lebanon, Palestinian Territories/Gaza, Syria, Yemen | United Against Nuclear Iran. H UANI πιέζει την ΕΕ να χαρακτηρίσει τους Φρουρούς τρομοκρατική οργάνωση, όπως έκανε ο πρόεδρος Τραμπ, αλλά η ΕΕ αντιστέκεται σε αυτόEU Must Designate Entirety Of Hezbollah And IRGC As Terrorist Organizations: Director of UANI | old.iranintl.com, καθώς οι Φρουροί είναι τμήμα του ιρανικού κράτους.
Λίγο πριν το Πάσχα οι ελληνικές αρχές σταμάτησανGreece seizes Russian oil tanker Pegas | Ship Technology το υπό ρωσική σημαία πλοίο έξω από την Κάρυστο. Όλοι τότε υπέθεσαν ότι αυτό είχε σχέση με τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, αλλά δεν γνώριζαν ότι τον Φεβρουάριο του 2022 η UANI είχε ζητήσει τη βοήθεια του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ για την κατάσχεση του ιρανικού πετρελαίου που μετέφερε το Lana, στα πλαίσια μιας διαδικασίας που έχει κινήσει στα αμερικανικά δικαστήρια για την αποζημίωση των θυμάτων των τρομοκρατικών επιθέσεων των Φρουρών της Επανάστασης, ζητώντας ούτε λίγο ούτε πολύ 25 δισ. δολάρια (Ανάμεσα στα υποψήφια θύματα είναι και αξιωματούχοι όπως ο πρώην πρέσβης του βασιλείου της Σαουδικής Αραβίας στις ΗΠΑTwo Men Charged in Alleged Plot to Assassinate Saudi Arabian Ambassador to the United States | The United States Department of Justice).
Η κυβέρνηση στην Ελλάδα δεν γνώριζε φυσικά το παρασκήνιο, αλλά γρήγορα κατάλαβε ότι η υπόθεση μπορεί να τίναζε στον αέρα την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον στα μέσα Μαΐου. Και οι Ιρανοί όμως έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κάνουν τη δουλειά της UANI ευκολότερη. Αφού άλλαξαν το όνομα του Pegas σε Lana και το απάλλαξαν από τον κίνδυνο της εφαρμογής των κυρώσεων κατά της Ρωσίας, οι ελληνικές αρχές αναγκάστηκαν να άρουν την την αρχική κατάσχεση όταν το πλοίο σήκωσε ιρανική σημαία. Τότε κοινοποίησε το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ το αίτημα δικαστικής συνδρομής και το πλοίο μπλοκαρίστηκε εκ νέου, με εντολή του τοπικού εισαγγελέα στην Εύβοια, μετά από εντολή της αρχής για το ξέπλυμα του χρήματος.
Εδώ αρχίζουν τα νομικά παράδοξα: Η Ελλάδα, ως μέλος της ΕΕ, δεν εφαρμόζει κυρώσεις κατά του Ιράν, αλλά το αίτημα δικαστικής συνδρομής από τις ΗΠΑ είναι δεσμευτικό. Τότε ποιο ακριβώς νόημα έχει η πολιτική της ΕΕ έναντι του Ιράν, ότι δηλαδή δεν έχει εμπάργκο ενάντια στη χώρα;
Μετά την κατάσχεση του φορτίου των 105.000 τόνων, το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αποφασίζει να μεταγγιστεί το αργό πετρέλαιο μέσα στο λιμάνι της Καρύστου προς δύο ελληνικών συμφερόντων τάνκερ, που πρόκειται να μεταφέρουν το ιρανικό πετρέλαιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί θα πουληθεί και με το αντίτιμο του η UANI σκοπεύει να αποζημιώσει τα θύματα της ιρανικής τρομοκρατίας. Η μετάγγιση όμως με βάση τον νόμο απαγορεύεται, καθώς «μεταγγίσεις» πετρελαίου πλοίο με πλοίο στην Ελλάδα γίνονται σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας (στην Καλαμάτα, όπου αυτή τη στιγμή γίνεται πάρτυ μετάγγισης ρωσικών βενζινών, και στους Καλούς Λιμένες της Κρήτης). Η ηγεσία του υπουργείου όμως δεν θέλει να το βγάλει έξω από τον κόλπο της Καρύστου, διότι εκεί είναι διεθνή ύδατα και δεν είναι δυνατόν, λέει, να εφαρμόσει την πράξη κατάσχεσης.
Ο νομικός εκπρόσωπος του Lana, δικηγόρος Παναγιώτης Χιωτέλλης και ο πράκτοράς του υποστηρίζουν ότι δεν εφαρμόζεται η σύμβαση MarpolInternational Convention for the Prevention of Pollution from Ships (MARPOL) | International Maritime Organization για την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς στο σκαρί, που έκανε και bunkering (αποθήκευση πετρελαίου εκτός από μεταφορά) δεν γίνεται πλύσιμο των δεξαμενών μετά την απάντληση, αφήνοντας βρώμικα υπολείμματα του φορτίου. Οι παραλείψεις αυτές οδήγησαν σε ανακοινώσεις περιβαλλοντικών ΜΚΟ στην Κάρυστο, που αμέσως «άρπαξε» η Τεχεράνη. Αλλά αυτό δεν ήταν το μόνο πρόβλημα. Όταν έγινε η κατάσχεση, το πλοίο είχε ληγμένα πιστοποιητικά μεταξύ των οποίων και ληγμένο πιστοποιητικό πρόληψης της ρύπανσης. Υπό αυτές τις συνθήκες μετάγγιση απαγορεύεται να γίνει. Τα πιστοποιητικά έληξαν στις 26/4, η ιρανική σημαία υψώθηκε την 1η Μαΐου.Το πλοίο είχε ελεγχθεί πιο πριν από τον λιμενάρχη Λαυρίου.
Μερικές μέρες αργότερα οι Φρουροί της Επανάστασης κάνουν το ρεσάλτο στα δύο ελληνικά τάνκερ, μία πράξη πειρατείας αφού πρώτα τα είχαμε κάνει μαντάρα εμείς, η μεγαλύτερη ναυτική χώρα της Ευρώπης.
*ΠΗΓΗ: insidestory.gr
ΦΩΤΟ ΕΠΑΝΩ: Το υπό σημαία Λιβερίας πετρελαιοφόρο Ice Energy μεταφέρει αργό πετρέλαιο από το υπό ρωσική σημαία πετρελαιοφόρο Lana, ανοιχτά της Καρύστου, στις 29 Μαΐου 2022. [ANGELOS TZORTZINIS/AFP]
