Με πρωεστώτα την ποιμενάρχη της Μητροπολίτης Σμύρνης , Βαρθολομαίο, η Ορθόδοξη Κοινότητα Σμύρνης τίμησε και πανηγύρισε σήμερα, Κυριακή Ε’ από του Πάσχα, την Αγία και Ισαπόστολο Φωτεινή ,την Σαμαρίτειδα.
Ανακοίωση της Μητρόπολης Σμύρνης αναφέρει ότι την Κυριακή Ε’ από του Πάσχα “αναγιγνώσκεται η περικοπή εκ του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, στην οποία περιγράφεται ο διάλογος του Κυρίου μετά Σαμαρείτιδος γυναικός, της μετ’ αυτόν τον διάλογον μετανοησάσης και αναδειχθείσης εις Αγίαν και Ισαπόστολον. Παράδοσις παλαιά της Σμύρνης προβλέπει η Αγία Φωτεινή να εορτάζεται επισήμως την ημέραν αυτήν, η οποία, παράδοσις, μετεφέρθη από τους Σμυρναίους και εις τους νέους τόπους της εγκαταστάσεώς των, εις Νέαν Σμύρνην Αττικής και αλλού.
Εις την Σμύρνην ετιμήθη την Κυριακήν 30ην Μαίου ε.ε. η Αγία, υπό περιοριστικά μέτρα καθολικής απαγορεύσεως κυκλοφορίας λόγω πανδημίας και με την συμμετοχήν, ως εκ τούτου, ελαχίστων πιστών.
Το εσπέρας του Σαββάτου ετελέσθη ο Μέγας Εσπερινός, κατά τον οποίον ηυλογήθη Αρτοκλασία υπέρ υγιείας και μακροημερεύσεως του κ. Γεωργίου Θεοδωρίδου, Προέδρου, και των μελών της Ορθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης ως και των απανταχού εκγόνων των μακαριστών Σμυρναίων, την δε πρωίαν της Κυριακής ετελέσθη Αρχιερατική Θεία Λειτουργία.
Των Ιερών Ακολουθιών προεξήρχεν ο οικείος Ποιμενάρχης, Σεβ. Μητροπολίτης Σμύρνης κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος, απευθυνόμενος εις τους ολίγους πιστούς, ανεφέρθη εις το διαχρονικόν μήνυμα της ευαγγελικής περικοπής περί της υπερβάσεως των ανθρωπίνων διακρίσεων εντός των κόλπων της Εκκλησίας. Πλέον δε συγκεκριμένως, «ο διάλογος αυτός του Κυρίου μετά μιάς γυναικός Σαμαρείτιδος, καθ’ υπέρβασιν των κοινωνικών, εθνικών – φυλετικών δεδομένων (γνωστή η διαφορά Ιουδαίων και Σαμαρειτών) της εποχής εκείνης, αλλά και θρησκευτικών, καταδεικνύει την διαχρονικήν επικαιρότητα του σωτηριολογικού μηνύματος της Εκκλησίας, η οποία, διαδιδούσα την διδασκαλίαν του Ιδρυτού της, καλεί πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον εις επίγνωσιν αληθείας και εις την σωτηριώδη μετάνοιαν ελθείν, αποτελούσα η ιδία ιατρείον ψυχών. Και τούτο πράττει η Αγία ημών Εκκλησία ήδη από αιώνων, προ της αναπτύξεως των διαφόρων φιλοσοφικών και κοινωνικών θεωριών των κάτω χρόνων της ανθρωπίνης ιστορίας (ήτοι, κυρίως, κατά την περίοδον του Εγκυκλοπαιδισμού και του Δυτικού Διαφωτισμού αλλά και αργότερον) περί υπερβάσεως πάσης διακρίσεως μεταξύ ανθρώπων, λόγω φύλου, εθνικής καταγωγής η οποιουδήποτε άλλου λόγου».
Διηυκρίνησε, μάλιστα, και το περιεχόμενον του όρου «διάκρισις ανθρώπου», η οποία αφορά όχι εις διακρίσεις, αποτέλεσμα ωρισμένης επιλογής του ανθρώπου, που οδηγεί εις απόκλισιν από τον λόγον του Θεού αλλά εις διακρίσεις φύλου, καταγωγής κ.τ.τ. η και συνειδήσεως, που δεν αντιβαίνει εις την διδασκαλίαν του Κυρίου, και ετόνισεν ότι «η Εκκλησία σέβεται την ελευθερίαν συνειδήσεως του ανθρώπου, ταυτοχρόνως διδάσκει την Ευαγγελικήν Αλήθειαν και οφειλετικώς, αλλά παιδαγωγικώς και αγαπητικώς, επιτιμά την εκτροπήν και αναμένει συμπαθώς και προσευχητικώς την επάνοδον του παρεκτραπέντος».
Στην ίδα ανακοίνωση προστίθεται ότι “προς συμμετοχήν των δι’ ευλόγους αιτίας απολειφθέντων της λατρευτικής συνάξεως πιστών, ετελέσθη και την Πέμπτην, 27ην Μαίου ε.ε., με την ευκαιρίαν της μνήμης του Οσίου Ιωάννου, του Ρώσσου, Θεία Λειτουργία, εις την οποίαν συνελειτούργησε μετά του οικείου Ποιμενάρχου ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Ευδοκιάδος κ. Αμβρόσιος, ελθών εξ Ατταλείας εις Σμύρνην μετά του Οσιολ. Ιερομονάχου κ. Βλαδιμήρου, προς θεραπείαν του μυστηρίου της Ιεράς Εξομολογήσεως των ρωσσοφώνων και λοιπών σλαυοφώνων μελών της Ορθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης”.
ΦΩΤΟ: ΙΜΣ
Ο ναός της Αγίας Φωτεινής ( 1374 Sezer Doğan Sok. No. 24/1 Alsancak, 35210 Konak, İzmir) είναι ο μόνος ναός , που βρίσκεται στην ιδιοκτησία της Ορθόδοξης Μητρόπολης Σμύρνης. Αφιερώθηκε στην Αγία Φωτεινή σε ανάμνηση του ομώνυμου καταστραφέντος (το 1922) Μητροπολιτικού ναού της πρωτεύουσας της Ιωνίας . Επίσης, υπάρχει και το παρεκκλήσιο των Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ, που διαμορφώθηκε εντός του Ελληνορθόδοξου Κοιμητηρίου Σμύρνης( μετά το 1930) σε ανάμνηση του παλαιού ομωνύμου Κοιμητηριακού Ναού της Σμύρνης.
Το 1951 διορίστηκε ως αρχιερατικός προιστάμενος της Ορθόδοξης Κοινότητας Σμύρνης ο αρχιμανδρίτης, Δοσίθεος Κλάδης, ο οποίος με επιστολή του ενημέρωσε τον μακαριστό σήμερα Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα πως οι τουρκικές αρχές συμφωνούν να χορηγήσουν άδεια για την ίδρυση ορθόδοξης εκκλησίας. Ο τότε Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας, Αλέξανδρος Ανδριόπουλος, ενοικίασε το ίδιο έτος για 99 χρόνια την εκκλησία των Ολλανδών Διαμαρτυρομένων. Αυτή μετασκευάστηκε για να εξυπηρετεί τις λατρευτικές ανάγκες ορθόδοξου ναού , ονομάστηκε Αγία Φωτεινή και λειτουργεί μέχρι σήμερα.
Η εξωτερική όψις της σημερινής Αγίας Φωτεινής
Το 2015 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος , μιλώντας στο ναΰδριο της σημερινής Αγίας Φωτεινής , είχε τονίσει : “Ακούομεν (νοερώς) φωνήν μεγάλην ως σάλπιγγος» (πρβλ. Αποκ. Ιωάν. α΄, 9-10). Ευρισκόμεθα, παρά την μεγάλην κληρονομίαν του παρελθόντος, εις τον «επί ενοικίω» μικρόν τούτον Ναόν, έχοντες όμως μαζί μας τον Ένοικον, δηλαδή τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, ίνα κατά τον Θεολόγον Γρηγόριον είπωμεν, και ακούομεν την «φωνήν την μεγάλην», ασφαλώς ισχυροτέραν σάλπιγγος”.
Η Αγία Φωτεινή μέχρι το 1922
Μέχρι την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 ο μητροπολιτικός ναός της Αγίας Φωτεινής ήταν το σήμα κατατεθέν της πόλης της Σμύρνης. Το πανύψηλο μαρμάρινο καμπαναριό ήταν ορατό από κάθε σημείο της και αποτελούσε έναν άτυπο φάρο για τα πλοία που προσέγγιζαν το λιμάνι. Κτισμένη τον 17ο αιώνα και αναστυλωμένη ήδη δύο φορές μέχρι την οριστική της καταστροφή, η περίτεχνη εκκλησία ήταν ένα πραγματικό στολίδι της ορθόδοξης αρχιτεκτονικής. Ήτανε χαμηλή, όπως όλες οι χριστιανικές εκκλησίες της περιόδου για να μην προκαλούν τον φανατισμό των Τούρκων. Οι μεγαλοπρεπείς τοιχογραφίες, φιλοτεχνημένες από γνωστούς αγιογράφους, το μεγάλο ρολόι με τη χαρακτηριστική επιγραφή «Ηλίου άτερ σιγώ» («Απουσία του ηλίου, σιωπώ»), ο ολόχρυσος σταυρός , συμπλήρωναν τον διάκοσμο της.
Σύμφωνα με την παράδοση, η ισαπόστολος, που είχε κηρύξει το λόγο του Χριστού σε πολλές περιοχές της Μικράς Ασίας, τελικά κατέληξε στη Σμύρνη,όπου και βρήκε μαρτυρικό θάνατο.
Για τους Σμυρνιούς, η Αγία Φωτεινή ήταν η δική τους Αγία Σοφία. Δεν είναι τυχαίο ότι το όνομα Φωτεινή είναι από τα συνηθέστερα στις Σμυρνιές, αλλά και στις Μικρασιάτισσες εν γένει.
Μετά την επανάσταση του 1821 , στη Μικρά Ασία αλλά και στον ελλαδικό χώρο άρχισαν να αναδύονται μεγάλες εκκλησίες. Στη Σμύρνη όπου ήδη δέσποζε η Αγία Φωτεινή, δεν οικοδομήθηκε νέος μεγαλοπρεπής ναός, αλλά αποφασίστηκε η προσθήκη του καμπαναριού, ύψους 30 μέτρων. Το σχεδίασε ο Σμυρνιός αρχιτέκτονας Ξενοφώντας Λάτρης, που αργότερα έκτισε και την Παναγιά της Τήνου.
Κάρτποσταλ εποχής με το καμπαναριό της Αγίας Φωτεινής
Η ανοικοδόμηση ξεκίνησε το 1856 και ολοκληρώθηκε με την άφιξη της εντυπωσιακής καμπάνας, την οποία δώρισε η αυτοκράτειρα της Ρωσίας, Μεγάλη Αικατερίνη, στους Έλληνες. Δυστυχώς έμελλε να συμπληρώσει μόλις 65 χρόνια ζωής. Τον Σεπτέμβριο του 1922, οι καμπάνες της Αγίας Φωτεινής ήχησαν για τελευταία φορά. Η επιδρομή των Τούρκων άφησε πίσω της συντρίμμια, στάχτες και πτώματα.
Ανάμεσα στα ισοπεδωμένα κτίσματα ήταν κι ο ιστορικός ναός, ο οποίος ανατινάχθηκε.
