Η κόρη της Θήρας στη Ρώμη: Καλλονή 2.700 ετών με αιώνιο σφρίγος

Αρχαϊκή κόρη της Θήρας, Γοργώ της Πάρου, Ρώμη-Έκθεση, Χαράλαμπο Σιγάλας (αρχαιολόγος)

Της Μαργαρίτας Πουρνάρα*

Πείτε με προκατειλημμένη, θα το δεχτώ, αλλά από τα 300 αριστουργήματα που παρουσιάζονται από σήμερα στις Θέρμες του Διοκλητιανού στη Ρώμη, στην έκθεση με τίτλο «Η στιγμή και η αιωνιότητα», που διοργανώνεται από τη δική μας Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων του ΥΠΠΟ και τη Γενική Διεύθυνση Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας, ξεχωρίζω ως ωραιότερο έκθεμα την αρχαϊκή κόρη της Θήρας.

Είναι ηλικίας 2.700 ετών, με αιώνιο σφρίγος όπως το άσπιλο λευκό του ναξιώτικου μαρμάρου της. Επιβλητική, με στητή κορμοστασιά 2,3 μέτρων, κοιτάζει όλους τους άλλους θησαυρούς (ελληνικούς, ρωμαϊκούς, βυζαντινούς, αναγεννησιακούς, μοντέρνους και σύγχρονους) που την περιβάλλουν κυριολεκτικά αφ’ υψηλού. Σκέτη καλλονή, παρότι λείπουν ένα μικρό κομματάκι από τη μύτη της και το δεξί της μπράτσο.

Το πρώτο ταξίδι

Η παρουσία της στην Ιταλία συγκινεί για έναν ακόμη λόγο. Είναι το πρώτο της ταξίδι εκτός Ελλάδος. Από τον 7ο αιώνα π.Χ. που τη σκάρωσε επιδέξιο χέρι, τα ίχνη της ξαναβρέθηκαν από τον αρχαιολόγο Χαράλαμπο Σιγάλα, ο οποίος την εντόπισε στο νεκροταφείο της αρχαίας Θήρας τον Νοέμβριο του 2000.

Ηταν ένα από τα πιο σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα των τελευταίων δεκαετιών, πέρασε όμως πολλά χρόνια κλεισμένη σε μια αποθήκη, μέχρι να εκτεθεί για πρώτη φορά στη Σαντορίνη, το περασμένο φθινόπωρο, χάρις στις προσπάθειες της εφορείας αλλά του Δήμου Θήρας. Και τώρα ήρθε η σειρά της να καταγοητεύσει τους Ιταλούς.

Μαζί με τη Γοργώ της Πάρου, άλλο ένα σπουδαίο αρχαϊκό γλυπτό, αποτελούν τις δύο «Ελληνίδες σταρ» της έκθεσης που εγκαινιάζεται σήμερα το μεσημέρι, για να μας κάνει ένα ταξίδι στην εποχή των αρχαίων Ελλήνων και των Ρωμαίων, ώστε να δούμε τι έχουν κληροδοτήσει στο Βυζάντιο, στην Αναγέννηση και βέβαια σε εμάς σήμερα.

Είναι το παρόν εγκιβωτισμένο στο παρελθόν, μια βόλτα ανά τους αιώνες που έχει πολλά «μπρος – πίσω».

Τα έργα που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές είναι τοποθετημένα σε ομάδες χάρις στις εκλεκτικές αισθητικές και όχι χρονολογικές συγγένειες μεταξύ τους. Μια βυζαντινή εικόνα πλάι σε ένα γλυπτό των Ετρούσκων και σε ευρήματα της Πομπηίας δείχνουν κοινές καταβολές μέσα από άλλες μορφές.

Και ο χώρος, όμως, στον οποίον φιλοξενούνται τα εκατοντάδες αριστουργήματα είναι μοναδικός. Είχε μείνει μακριά από τα μάτια του κοινού για 120 χρόνια. Αποτελεί μέρος των επισκέψιμων Θερμών του Διοκλητιανού, κοντά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Ιταλίας, αλλά για δεκαετίες είχε μετατραπεί σε αποθήκη και τώρα αξιοποιείται εκ νέου.

Συνεργασία

Πρόκειται για ένα αφιέρωμα με στιβαρό σκεπτικό, ενδιαφέρουσα θεματική μια μικρή δόση λοξής ματιάς και κυρίως με συνεργασίες που δείχνουν τον δρόμο. Είναι η τρίτη φορά που ο Μάσιμο Οσάνα, επικεφαλής όλων των αρχαιολογικών μουσείων της Ιταλίας, και ο έφορος Κυκλάδων Δημήτρης Αθανασούλης ενώνουν τις δυνάμεις τους, ενδυναμώνοντας έναν ωραίο διάλογο ανάμεσα σε Ελληνες και Ιταλούς για την πολιτιστική κληρονομιά. Οι δύο αρχαιολόγοι γνωρίστηκαν το 2017 και έκτοτε έχουν διοργανώσει δύο ακόμη εκθέσεις: Το «Vanity ιστορίες κοσμημάτων από τις Κυκλάδες» που παρουσιά-στηκε εμπλουτισμένο και στην Πομπηία μετά την Ελλάδα, αλλά και το αφιέρωμα «Πομπηία και Σαντορίνη. Η αιωνιότητα σε μια μέρα», που πραγματοποιήθηκε στη Scuderia del Quirinale στη Ρώμη. «Η στιγμή και η αιωνιότητα» θα διαρκέσει έως και τα τέλη Ιουλίου και μια διαφορετική μορφή της μπορεί να ταξιδέψει αργότερα και στην Ελλάδα.

Πηγή -Φωτο: kathimerini.gr