Η Ευρώπη χρειάζεται κάτι περισσότερο από χρήματα για να αμυνθεί

Η Ευρώπη φαίνεται επιτέλους να λαμβάνει σοβαρά υπόψη τον επανεξοπλισμό της. Οι Γερμανοί βουλευτές συμφώνησαν να εξαιρέσουν τις αμυντικές δαπάνες από τα συνταγματικά όρια στον δανεισμό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παροτρύνει τα κράτη-μέλη να αυξήσουν τους στρατιωτικούς προϋπολογισμούς τους στο 3% του ΑΕΠ και να εκδώσουν κοινό χρέος για τη χρηματοδότηση αγορών όπλων, κινήσεις που θα μπορούσαν να ξεκλειδώσουν περισσότερα από 800 δισεκατομμύρια ευρώ σε πρόσθετες δαπάνες μέσα σε τέσσερα χρόνια.  

Αν όμως οι Ευρωπαίοι ηγέτες θέλουν να οικοδομήσουν πραγματικά ισχυρές στρατιωτικές δυνάμεις που δεν εξαρτώνται πλέον από τις ΗΠΑ, θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο ξοδεύουν τα χρήματα για την άμυνα, και όχι μόνο να αυξήσουν τα ποσά.  

Για να είναι αποτελεσματικά, τα νέα κονδύλια πρέπει να διατεθούν στρατηγικά, αποδοτικά και συνεργατικά, κάτι που ιστορικά η Ευρώπη δυσκολεύεται να διαχειριστεί. Δισεκατομμύρια ευρώ από την κοινή χρηματοδότηση της ΕΕ για την αντιμετώπιση της πανδημίας Covid, για παράδειγμα, φέρεται να χάθηκαν λόγω απάτης και σπατάλης ενώ  υπήρξε πρόβλημα με τη λογοδοσία.  

Προηγούμενοι αμυντικοί εξοπλισμοί προκάλεσαν κατακερματισμό αντί για συνεργασία. Οι ευρωπαϊκές ένοπλες δυνάμεις διαθέτουν 29 διαφορετικούς τύπους μεγάλων πολεμικών πλοίων, 27 πυροβόλα, 20 μαχητικά αεροσκάφη και 17 κύρια άρματα μάχης. Αντίστοιχα, οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τέσσερις, δύο, έξι και έναν τύπο. Αυτή η «ποικιλία» αυξάνει το κόστος και μειώνει την αποτελεσματικότητα. Μόνο η ενοποίηση θα μπορούσε να απελευθερώσει 30% περισσότερους πόρους, εκτιμά ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Άμυνας.  

Παρά την πληθώρα των οπλικών συστημάτων της, η Ευρώπη εξακολουθεί να βασίζεται στις ΗΠΑ για βασικές στρατιωτικές ικανότητες, που αποτελούν τον πυρήνα της ασφάλειάς της, όπως η αερομεταφορά, η αντιπυραυλική άμυνα, τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά ακριβείας και τα συστήματα πληροφοριών και παρακολούθησης. Την τελευταία δεκαετία, οι ευρωπαϊκές χώρες δαπάνησαν 100 δισεκατομμύρια δολάρια για αμερικανικά όπλα. Σχεδόν τα δύο τρίτα των εισαγωγών όπλων από τις ευρωπαϊκές χώρες του ΝΑΤΟ την περίοδο 2020-2024 προήλθαν από τις ΗΠΑ.  

Ο άμεσος στόχος πρέπει να είναι η ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας. Αν η χώρα καταρρεύσει, αυτό θα δημιουργήσει αστάθεια στην ευρωπαϊκή γειτονιά, θα αποδυναμώσει την αποτροπή, θα αποθρασύνει τη Ρωσία και τελικά θα απαιτήσει ακόμα μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες. Ρεαλιστικά, αυτό σημαίνει ότι μέρος των νέων κονδυλίων θα πρέπει να διατεθεί για αμερικανικά συστήματα πυροβολικού, αντιπυραυλικής άμυνας και άλλες ικανότητες, ενώ οι ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες ενισχύουν την παραγωγική τους ικανότητα.  

Για την επίτευξη πραγματικής αμυντικής αυτονομίας θα χρειαστούν βαθύτερες μεταρρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες περιγράφονται σε μια λευκή βίβλο που δημοσίευσε η Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα. Η κορυφαία προτεραιότητα είναι ο εξορθολογισμός των αμυντικών προμηθειών. Οι ευρωπαϊκές χώρες επενδύουν συχνά σε εξοπλισμούς ακατάλληλους για τον σύγχρονο πόλεμο ή που δεν αποτελούν την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων (ο βρετανικός στόλος αεροπλανοφόρων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα). Αξιοσημείωτο είναι ότι το 2021, μόλις το 18% των ευρωπαϊκών αμυντικών προμηθειών ήταν αποτέλεσμα συνεργασίας, πολύ χαμηλότερα από τον ήδη μετριοπαθή στόχο του 35%.  

Οι χώρες, που συχνά έχουν πολύ διαφορετικές αντιλήψεις περί ασφάλειας, θα πρέπει να συμφωνήσουν γρήγορα σε μια κοινή αμυντική στρατηγική. Οι ηγέτες πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα τον εθνικό προστατευτισμό, προωθώντας πολιτικές που ενισχύουν την ενοποίηση και τη διαλειτουργικότητα αντί για τη συνεχή πολυδιάσπαση. (Το μαχητικό Eurofighter και η MBDA Missile Systems SAS, ο πανευρωπαϊκός όμιλος στην κατασκευή πυραύλων, δείχνουν ότι η συνεργασία σε μεγάλη κλίμακα είναι εφικτή).  

Επιπλέον, οι ευρωπαϊκές αμυντικές βιομηχανίες θα χρειαστούν σταθερά, μακροπρόθεσμα συμβόλαια. Οι εταιρείες θα επενδύσουν στη δημιουργία βιώσιμης βιομηχανικής ικανότητας και στην ανάπτυξη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού μόνο αν μπορούν να βασιστούν σε μια προβλέψιμη ροή παραγγελιών.  

Τέλος, ο αμυντικός τομέας της Ευρώπης πρέπει να προσελκύσει περισσότερες επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα. Οι ροές κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου (venture capital) στην Ευρώπη υπολείπονται σημαντικά εκείνων στις ΗΠΑ. Σαφή ρυθμιστικά πλαίσια και στοχευμένες φορολογικές ελαφρύνσεις μπορούν να ενισχύσουν την καινοτομία σε αναδυόμενες τεχνολογίες όπως τα drones, ο κυβερνοπόλεμος και ο ηλεκτρονικός πόλεμος.  

Αν και η Επιτροπή μπορεί να ενθαρρύνει αυτές τις αλλαγές, μόνο οι εθνικές κυβερνήσεις, ενώνοντας τις δυνάμεις τους, μπορούν να τις υλοποιήσουν. Οι υφιστάμενες δομές του ΝΑΤΟ προσφέρουν έναν έτοιμο μηχανισμό συντονισμού. Έχοντας ζητήσει εδώ και καιρό από τους συμμάχους του να κάνουν περισσότερα, ενώ ταυτόχρονα αποθάρρυνε την ανάπτυξη μιας ευρωπαϊκής αμυντικής ταυτότητας που θα απομάκρυνε παραγγελίες από τις αμερικανικές εταιρείες, οι ΗΠΑ θα έπρεπε τώρα να καλωσορίσουν και να στηρίξουν αυτή τη διαδικασία. Και η Αμερική θα είναι ισχυρότερη αν η Ευρώπη δαπανά περισσότερα για την άμυνά της – και τα δαπανά πιο έξυπνα.

Πηγή:Skai.gr από  The Washington Post