Η έρευνα της Επτανιασιακής Σχολής Ζωγραγικής στον 21ο αιώνα

Ανθρωποπαθής ομολογιακή διατύπωση, Επτανησιακή Σχολή Ζωγραφικής, Έρευνα, Φωτογραφικός νατουραλισμός

Του Δημήτριου Δ. Τριανταφυλλόπουλου*

Ο τ. Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου, Δημήτριος Τριανταφυλλόπουλος, κατακλείει το δοκίμιο κριτικής ανασκόπησης, με θέμα : “Η έρευνα της Επτανιασιακής Σχολής Ζωγραγικής στον 21ο αιώνα” , τονίζοντας ότι τίθενται δύο θεμελιώδη ζητήματα:” Ένα μεθοδολογικό, δηλαδή αν υπάρχουν στεγανά μεταξύ Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Νεώτερης Τέχνης, όπως διαφαίνεται η τάση να οριοθετηθούν τέτοια από μία ομάδα ιστορικών τέχνης. Το δεύτερο είναι κοσμοθεωρητικό: Μία λατρευτική τέχνη δικαιούται να κρίνεται με κριτήρια πέραν της κοινής θρησκευτικής και κοσμικής τέχνης; Βεβαίως, λανθάνει και ένα τρίτο, κρίσιμο και άμεσα ενδιαφέρον εμάς ερώτημα: Που πρέπει τελικά να καταταγεί η Επτανησιακή Σχολή; για το πρώτο ερώτημα, πιστεύω ότι αποστομωτική απάντηση δίνεται στην τελευταία μελέτη. Η μεθοδολογία δεν διαφέρει· διαφοροποιούνται όμως τα χρονικά και χωρικά όρια, όπως και το πολιτισμικό συγκείμενο. για το δεύτερο ερώτημα: για να κάνουμε διάκριση ανάμεσα σε μία λατρευτική-λειτουργική και σε μία απλώς θρησκευτική ζωγραφική, είναι επάναγκες να απελευθερωθούμε από ιδεολογικές μονομέρειες και αντιεκκλησιαστικά απωθημένα. Αν κατορθωθεί αυτό, τότε γίνεται κατανοητό ότι μία λειτουργική τέχνη συγκροτεί ένα vehiculum ad invisibilia, όχημα προς τα αθέατα, αποβλέπει σ᾽ εσωτερική μεταμόρφωση του ανθρώπου, σε φωτισμό της διάνοιας· η θρησκευτική ενδιαφέρεται για μια σκέτη ιστόρηση, για συγκινησιακή φόρτιση, επιδερμική ευαισθησία. Η πρώτη αποφεύγει συνειδητά τον φωτογραφικό νατουραλισμό, απεικονίζοντας τον μεταμορφωμένο θεία χάριτι άνθρωπο, η δεύτερη περιορίζεται σε μία ανθρωποπαθή, ομολογιακή διατύπωση.