Η “επιστροφή” του τελευταίου Σχολάρχη της Χάλκης

Ενταφιάστηκαν στο Κοιμητήριο του Βαλουκλή τα λείψανα του μακαριστού Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως Μαξίμου, που μεταφέρθηκαν από την Αθήνα.  

Σε ατμόσφαιρα βαθιάς συγκίνησης πραγματοποιήθηκε στο Κοιμητήριο του Βαλουκλή ο ενταφιασμός των λειψάνων του τελευταίου Σχολάρχου της Ιεράς Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, μακαριστού Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως κυρού Μαξίμου. Προηγήθηκε επιμνημόσυνη Θεία Λειτουργία στο Καθολικό της Μονής, Ιερουργούντος του Μητροπολίτου Σηλυβρίας Μαξίμου, μετά την οποία ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τέλεσε Τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του μακαριστού Σχολάρχου, παρουσία των Μητροπολιτών Γέροντος Δέρκων Αποστόλου, Γέροντος Πριγκηποννήσων Δημητρίου, Μυριοφύτου και Περιστάσεως Ειρηναίου, Μύρων Χρυσοστόμου, Σασίμων Γενναδίου, υπευθύνου της Μονής, Καλλιουπόλεως και Μαδύτου Στεφάνου, Κυδωνιών Αθηναγόρα, κληρικών και μοναχών, Αρχόντων Οφφικιαλίων του Θρόνου, αποφοίτων της ιστορικής Σχολής και πιστών από την Πόλη και το εξωτερικό.

Ο μακαριστός Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως, ο οποίος εκοιμήθη το 1991, είχε ενταφιαστει αρχικώς στην Αθήνα, από όπου, με πρωτοβουλία του Παναγιωτάτου, μεταφέρθηκαν, προσφάτως, τα λείψανά του προκειμένου να ταφούν οριστικώς στην Πόλη.

“Και αυτό συμβαίνει”, σύμφωνα με δελτίο του Γραφείου Τύπου& Επικοινίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, σημείωσε ο Παναγιώτατος “μετά τον επαναπατρισμόν και τον εδώ ενταφιασμόν του προηγουμένου Σχολάρχου, και ιδικού μου πρώτου Σχολάρχου εις την Χάλκην, του Ικονίου Ιακώβου, και εν συνεχεία του προκατόχου μου Πατριάρχου Κωνσταντίνου Στ’, ο οποίος απελάθη από τας Τουρκικάς Αρχάς, και εξεμέτρησε το ζην εις τας Αθήνας όπου και ενεταφιάσθη και πολλά χρόνια αργότερα αξιωθήκαμε να τον μεταφέρουμε εδώ και να τον ενταφιάσουμε μαζί με τους άλλους Οικουμενικούς Πατριάρχας εις την ιστορικήν αυτήν Μονήν των πατέρων μας”.

Εμφανώς συγκινημένος ο Οικουμενικός Πατριάρχης μίλησε για τον τελευταίο Σχολάρχη της Ι.Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

“Εις τον Σταυρουπόλεως Μάξιμον έλαχε ο οδυνηρός κλήρος να δει την αναστολήν της λειτουργίας της Σχολής επί των ημερών του, αλλά και μετά το κλείσιμο της Σχολής εφρόντιζε πάντοτε να την έχει ευπρεπή, ευπαρουσίαστον. Και χρησιμοποιούσε ένα απόσπασμα από τον Παλαμά που έλεγε, «Άφκιαστο κι αστόλιστο του Χάρου δε σε δίνω»”, είπε ο Πατριάρχης και συνέχισε:

“Ο Σχολάρχης ως άνθρωπος ήταν καλοκάγαθος, χωρίς μικρότητες, χωρίς κακίες, με πολύ χιούμορ πάντοτε, φιλάνθρωπος, ευγενής, πολύ φιλόξενος. […] Αγαπούσε σαν πραγματικός πατέρας τους μαθητάς του. Εις το μάθημά του ήταν χειμαρώδης, το μάθημα της φιλοσοφίας και της ηθικής, και εις τα κηρύγματά του εις τον Πατριαρχικόν Ναόν, εις επισήμους ημέρας της Εκκλησίας, ήτο επίσης χειμαρώδης. Και ξαφνικά έφυγε από του μέσου ημών, ενώ ετοιμαζόταν να μεταβή πλησίον της οικογενείας του εις τας Αθήνας. Και ενώ θα έπρεπε κατ’ευθείαν να ενταφιαστεί εδώ και να μείνει κοντά μας, κοντά στους άλλους αδελφούς Αρχιερείς της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, οι αδελφές του τον ήθελαν κοντά τους και τον πήραν στην Αθήνα. Όταν πήγα για πρώτη φορά ως Πατριάρχης εκεί, το 1999, πήγα και έκανα τρισάγια και στον τάφο του προκατόχου μου Κωνσταντίνου Στ’ και στον τάφο του Σχολάρχου μας, και είχα την ευλογία του Θεού αμφοτέρους να τους φέρω εδώ που είναι ο τόπος που τους αρμόζει, ο τόπος εις τον οποίον ανήκουν, ο τόπος εις τον οποίον ανήκουμε όλοι μας. Είναι η γη των πατέρων μας, αιματοποτισμένη. Μόνο σε αυτήν την γη θα βρούμε αιωνία ανάπαυση. Αιωνία αυτού η μνήμη. Καλή Ανάσταση”.

Ο Παναγιώτατος εξέφρασε τις ευχαριστίες του προς όλους όσοι μερίμνησαν για να πραγματοποιηθεί ο επαναπατρισμός των λειψάνων του μακαριστού Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως και ο ενταφισμός τους στην Πόλη.

“Ευχαριστούμε εκ του μακρόθεν τον Αρχιμανδρίτη Πατρίκιο Καλεώδη, πιστό και αφοσιωμένο τέκνο του Σχολάρχου μας, ο οποίος εφρόντισε διά την αποστολήν εδώ των οστών του μακαριστού. Ευχαριστούμε τον αδελφό άγιο Σασίμων, ο οποίος έλαβε πρόνοιαν για την προετοιμασία του τάφου όπου θα αναπαύεται μέχρι της κοινής αναστάσεως ο Σταυρουπόλεως Μάξιμος. Ευχαριστούμε τον αδελφό άγιον Σηλυβρίας που ετέλεσε την επιμνημόσυνον λειτουργία σήμερα, και τις αδελφές που θα διακονούν εδώ στη Μονή κατά καιρούς, τις ευχαριστούμε εκ των προτέρων διότι μαζί τους τάφους των άλλων αδελφών, Ιεραρχών και Πατριαρχών, που αναπαύονται εις τας αυλάς της ιστορικής αυτής Μονής, θα φροντίζουν και τον τάφον του αγίου Σχολάρχου μας”.

Στη συνέχεια ο Παναγιώτατος τέλεσε, στο Πατριαρχικό Κοιμητήριο, προ του τάφου του Πατριάρχου Φωτίου Β’, τρισάγιο υπέρ αναπαύσεως της ψυχής του αοιδίμου αυτού προκατόχου του, αλλά και του μακαριστού Πατριάρχου Αλεξανδρείας Παρθενίου, ο οποίος εόρταζε τα ονομαστήριά του στις 7 Φεβρουαρίου, καθώς επίσης και των αειμνήστων Μητροπολιτών Ηρακλείας Φωτίου και Κορυτσάς Φωτίου, του μαρτυρικώς τελειωθέντος.

*Ο μακαριστός Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως , Μάξιμος , κατά κόσμον Στυλιανός Ρεπανέλλης,  γεννήθηκε στη Μυτιλήνη το 1919, αλλά μεγάλωσε στο Πέραν και στον Γαλατά όπου υπηρετούσε ο πατέρας του παπα-Αντώνης από το 1925. Σπούδασε Φιλοσοφία στη Λουβέν και από το 1955 ήταν Σχολάρχης της Θεολογικής Σχολής. Ο μακαριστός Μητροπολίτης έζησε πολλές και δύσκολες στιγμές. Τη δεκαετία του 1960 κινδύνευσε να απελαθεί από την Τουρκία, το 1972 πολλοί προέβλεπαν ότι θα εκλεγόταν Οικουμενικός Πατριάρχης,  αλλά οι τουρκικές αρχές διέγραψαν το όνομά του από τον κατάλογο των υποψηφίων, επειδή ήταν Έλληνας υπήκοος. Είχε, τέλος, το τραγικό «προνόμιο» να αναφέρεται ως και σήμερα ως ο τελευταίος Σχολάρχης της ιστορικότερης Ορθόδοξης Θεολογικής Σχολής.

Ο Μέγας Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Πατριαρχείου , π.  Γεώργιος Τσέτσης διδάχθηκε από τον Μητροπολίτη Σταυρουπόλεως Φιλοσοφία και Χριστιανική Ηθική. «Λάτρευε τον Καρτέσιο και τον Λάιμπνιτς. Είχε εξαιρετικό χιούμορ. Ήταν εύχαρις και κοινωνικός. Στα διαλείμματα, αντί να αποσύρεται στο κελί του ερχόταν στην αυλή και έπαιζε με τους μαθητές του. Ήταν πνευματικό παιδί του Πατριάρχη Μαξίμου και πέρασε πολλές δύσκολες στιγμές». Ανάμεσα στους δεκάδες μαθητές που βρέθηκαν δίπλα του κατά τη διάρκεια της θητείας του ήταν ο σημερινός Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος,  ο Μητροπολίτης Γερμανίας, Αυγουστίνος και ο μακαριστός  Αρχιεπίσκοπος Αυστραλίας,  Στυλιανός.

Ο Ερντογάν  για τον τελευταίο Σχολάρχη

“Τη θυμάμαι τη Χάλκη, όταν ήμουν μαθητής στην ιερατική σχολή και μας είχε πάει να την επισκεφθούμε ο καθηγητής μας από το Λύκειο που ήταν καθηγητής Θρησκειολογίας (…). Είχαμε διαπιστώσει τότε τον πλούτο της βιβλιοθήκης της Θεολογικής Σχολής,με 36 χιλιάδες τόμους βιβλίων.Αλλά υπήρχαν μόνο 37 μαθητές που φοιτούσαν και ο διευθυντής της (…), ο έλληνας διευθυντής, ήταν καθηγητής Φιλοσοφίας. Ένας από τους συμμαθητές ρώτησε τον Σχολάρχη: “Κύριε καθηγητά, αυτά τα βιβλία, τα διαβάσατε όλα;”. Και λάβαμε την εξαιρετική απάντηση: “Φίλε, έμειναν μόνον λίγες σελίδες από τα περιοδικάεγκυκλίους που έφτασαν τελευταία. Δηλαδή, μόνο τα περιοδικά που λάβαμε τελευταία δεν διάβασα εξ ολοκλήρου”, είπε. Αυτό βέβαια ήταν μια πολύ καλή ένδειξη του χιούμορ που διέθετε ο αείμνηστος Σχολάρχης” .
Με αυτά τα λόγια ο  Ταγίπ Ερντογάν, όταν ήταν πρωθυπουργός,  μοιράστηκε με τους δημοσιογράφους τις εντυπώσεις του από την πρώτη επίσκεψη που πραγματοποίησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Στο μυαλό του νεαρού εφήβου αποτυπώθηκε ο Σχολάρχης Μητροπολίτης Σταυρουπόλεως Μάξιμος, αφού θυμάται ακόμη ότι ήταν καθηγητής Φιλοσοφίας καθώς και ότι είχε αρκετό χιούμορ. «Νομίζω ότι θυμάμαι εκείνη την επίσκεψη»,  είπε στο «Βήμα»  των Αθηνών ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο Κωνσταντίνος Δεληκωνσταντής . «Από την ώρα που άκουσα τον Ερντογάν να αναφέρεται σε αυτήν προσπαθώ να τον φέρω στο μυαλό μου. Να καταλάβω ποιος απ΄ όλους ήταν»,  διηγείται.  Από το 1963 ως το 1970 ο κ. Δεληκωνσταντής ήταν μαθητής και φοιτητής της Θεολογικής Σχολής. «Θυμάμαι τους μαθητές του Ισλαμικού Σχολείου που ήρθαν να μας επισκεφθούν. Ήμουν υπεύθυνος της βιβλιοθήκης και τους ξεναγούσα.Τέτοιου είδους επισκέψεις ήταν σπάνιες. Οι εποχές ήταν δύσκολες. Θυμάμαι ότι ένας από όλους με ρώτησε,  αν έχουμε το Κοράνι στη βιβλιοθήκη μας και του έδειξα ότι βρισκόταν τοποθετημένο σε ένα ράφι σχετικά χαμηλά. Εκείνος τότε μου σχολίασε ότι θα έπρεπε να το είχαμε τοποθετήσει πιο ψηλά στο ύψος του ματιού, γιατί εμείς το Ευαγγέλιο το έχουμε ψηλά στη σχολή μας».