Η Επίσκεψη Φιντάν: Τα αποτελέσματα

Ακόμα και η αποφυγή από το στόμα του κ. Φιντάν της χρήσης του όρου «τουρκικός» αναφερόμενος στη μουσουλμανική μειονότητα και η αντικατάσταση του με τον όρο «ομογενής» αποτελεί ένδειξη της προσπάθειας που κατέβαλε για αποφυγή ερεθισμών. Εξάλλου η αναφορά του στην προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων, ώστε οι δυο γείτονες να ζουν ειρηνικά, ως καλοί γείτονες, αποτελεί την κορωνίδα των δηλώσεων του, που αποτελεί και έναν καλό οιωνό για το μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Αυτά είναι τα θετικά της συνάντησης. Στα αρνητικά της θα μπορούσαμε να επισημάνουμε την απουσία προόδου στην ουσία των συζητήσεων. Οι δυο πλευρές εμμένουν σταθερά στις θέσεις του, η Ελλάδα για τη μοναδική διαφορά, η Τουρκία για μια «ολιστική προσέγγιση», δηλ. για μια συμπερίληψη στις διαπραγματεύσεις και άλλων θεμάτων, όπως το θέμα του εύρους της αιγιαλίτιδας, ή το θέμα της αποστρατιωτικοποίησης σε συνδυασμό με το νεότευκτο τουρκικό επιχείρημα ότι αυτή συνδέεται με την κυριαρχία, ή το θέμα της μειονότητας, κλπ.

Τα αποτελέσματα, λοιπόν, της συνάντησης θα μπορούσαν να θεωρηθούν ήκιστα ικανοποιητικά. Πολλοί μάλιστα σχολιαστές θεωρούν ότι δεν υπήρχε λόγος να πραγματοποιηθεί, καθώς τα αποτελέσματα της θα ήταν πενιχρά. Κι ότι οι ελληνική κυβέρνηση διέκρινε ένα παράθυρο ευκαιρίας εκεί που δεν υπήρχαν παρά οι παράλογες αξιώσεις της γείτονος για ολιστική προσέγγιση των λεγόμενων διαφορών.

Η αλήθεια, πάντως, είναι διαφορετική. Η ελληνική κυβέρνηση διέκρινε αυτό το παράθυρο ευκαιρίας από τις δηλώσεις του Προέδρου, κ. Ερντογάν, στη Νέα Υόρκη, όταν ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, δήλωνε ότι είναι ώριμες οι δυο χώρες να εξετάσουν τη διαφορά για υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ. Πράγμα που οδήγησε την Ελλάδα να πιστέψει ότι η Τουρκία εγκατέλειπε τις υπερβολικές αξιώσεις και προσαρμοζόταν σε μια ρεαλιστική προσέγγιση. Κάτι που ο κ. Ερντογάν εγκατέλειψε με την επιστροφή του στην Άγκυρα, και την αναθεώρηση της πρότασης, που αυτήν τη φορά περιείχε το αίτημα της ολιστικής προσέγγισης.

Μου θυμίζει αυτή η στάση μια αντίστοιχη συμπεριφορά της Τουρκίας από το μακρύ παρελθόν, όταν στη συνάντηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή με τον Ντεμιρέλ, το 1975, συμφωνήθηκε η παραπομπή της διαφοράς της υφαλοκρηπίδας στο διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης, για να ακολουθήσει μια μεταστροφή του κ. Ντεμιρέλ, με την επιστροφή του στην Άγκυρα, κάτω από τις πιέσεις της αντιπολίτευσης.

Σε γενικές γραμμές η συνάντηση των δυο υπουργών δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως αποτυχία.

Πρώτον, γιατί κάθε συνάντηση με τους Τούρκους αποτελεί μια επιβεβαίωση της επανέναρξης των επαφών και, συνεπώς, της καλής επικοινωνίας των δυο χωρών ανάμεσα τους.

Δεύτερον, η συνάντηση διεξήχθη σε καλό κλίμα, πράγμα που κατά κάποιο τρόπο παγιώνει την ειρηνική περίοδο που έχει εγκατασταθεί στο Αιγαίο.

Τρίτον, αν ευσταθεί η πληροφόρηση μου για την πρόταση του Έλληνα Υπουργού των Εξωτερικών για την αποκόλληση της διαφοράς για την υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ από τις υπόλοιπες «διαφορές» που επικαλείται η Τουρκία, τότε η επιφύλαξη του Τούρκου ομολόγου του, μπορεί να μεταβληθεί σε αποδοχή της στο μέλλον. Κάτι που θα διευκολύνει τα μέγιστα την προσέγγιση των δυο κρατών για μια μονιμότερη ειρήνευση στην περιοχή, και την πραγματική αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους δυο λαούς.

Ο Χρήστος Ροζάκης είναι καθηγητής, πρώην υφυπουργός Εξωτερικών. Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους/ Πηγή: Κ-Report)