Η επίλυση του Κυπριακού είναι κλειδί για την αποκλιμάκωση της ελληνοτουρκικής έντασης

*Των Δημήτρη Παπαδημούλη

και Νιαζί Κιζίλγιουρεκ

Η επικίνδυνη ένταση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και οι παράνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ευρύτερη περιοχή απέδειξαν για μια ακόμη φορά ότι η διαιώνιση του status quo στην Κύπρο όχι μόνο δεν είναι βιώσιμη, αλλά είναι και πολύ επικίνδυνη. Είναι ολοφάνερο ότι το Κυπριακό επιδρά αρνητικά και με καθοριστικό τρόπο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και ότι η επίλυσή του είναι προϋπόθεση – κλειδί για μια μόνιμη αποκλιμάκωση και ομαλοποίηση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά και για την σταθερότητα και ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Η Τουρκία πρέπει να συμβάλει στη γρήγορη και βιώσιμη επίλυση του Κυπριακού, κάτι που θα επιτρέψει να ανοίξουν πραγματικοί δίαυλοι επίλυσης των διαφορών της με την Ελλάδα, σε συνδυασμό με μια άμεση αποκλιμάκωση και την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου, τόσο σε διμερές όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ελλάδα επίσης θα πρέπει να συμβάλει ενεργά προς την ίδια κατεύθυνση.

Το Κυπριακό αποτελεί δομικό πρόβλημα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και η δύσκολη, αλλά απολύτως αναγκαία, επίλυσή του μπορεί να αποτελέσει μια νέα αφετηρία ώστε οι σχέσεις αυτές να βελτιωθούν σε μονιμότερη βάση, με θετικά αποτελέσματα τόσο για τη σταθερότητα και την ειρήνη στην περιοχή, όσο και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Είναι βεβαίως γνωστό ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών στο Αιγαίο είναι ανεξάρτητες από το Κυπριακό και πρέπει επίσης να λυθούν με διάλογο στη βάση του διεθνούς δικαίου, μακριά από τεχνητές εντάσεις, κρίσεις και απειλές, για τις οποίες η τουρκική ηγεσία έχει καταδικαστεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση επανειλημμένα.

Η έντονη και παράνομη αντίδραση της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Πολλοί αναλυτές είχαν προειδοποιήσει για τις ανησυχητικές ατραπούς που προκαλούσε η πολιτική Αναστασιάδη, τροφοδοτώντας επιχειρήματα για τον κίνδυνο αποκλεισμού της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων από τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της περιοχής. Η πρωταρχική όμως ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στην κυβέρνηση Ερντογάν, η οποία ενώ πριν μερικά χρόνια μιλούσε για «μηδενικά προβλήματα» με τους γείτονές της, σήμερα βρίσκεται εμπλεκόμενη σε διπλωματικές και στρατιωτικές κρίσεις και πιο απομονωμένη λόγω των ίδιων των πολιτικών της και των παραβιάσεων των σχέσεων καλής γειτονίας.

Τα τελευταία χρόνια η τουρκική εξωτερική πολιτική, ιδιαίτερα μετά την «Αραβική Άνοιξη», καθορίστηκε από μια επίδειξη ισχύος η οποία βασίζεται σε στρατιωτικά μέσα και όχι στη διπλωματία. Οι μεγαλόστομες διακηρύξεις του Ερντογάν αποδείχτηκαν όμως ψευδαισθήσεις και η χώρα απομονώθηκε στην ευρύτερη περιοχή.

Πάνω σε αυτή τη βαθμιαία απομόνωση της Τουρκίας ήρθε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης να κτίσει μια γεωπολιτική στρατηγική που έχει επιδράσει αρνητικά στη δυναμική του διαλόγου για την επίλυση του Κυπριακού. Οι παλινδρομήσεις και οι υπόνοιες, που κατά καιρούς εξέφρασε αναφορικά με το πλαίσιο λύσης, μετά και την κατάρρευση των συνομιλιών στο Κρανς Μοντανά, και η αμφισβήτηση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων, δεν βοήθησαν στη διατήρηση ζωντανής μιας δυναμικής με στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.

Δεδομένων των πολλών και δύσκολων ιδιαιτεροτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, η επίλυση του Κυπριακού συνολικά, αποτελεί την μόνη βιώσιμη βάση για την αποκατάσταση των δικαιωμάτων τόσο των Ελληνοκυπρίων όσο και των Τουρκοκυπρίων. Καμία κοινότητα δεν μπορεί να βγει κερδισμένη από την πολιτική της έντασης και της εδραίωσης διχοτομικών τετελεσμένων. Καμία κοινότητα δεν μπορεί να διασφαλίσει τα δικαιώματά της χωρίς μια αμοιβαία αποδεκτή, δίκαιη και βιώσιμη, λύση. Ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, κος Κουτιέρες, έχει δηλώσει επανειλημμένα πως το status quo δεν είναι βιώσιμο και πως είναι έτοιμος να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Είναι συνεπώς, άμεση προτεραιότητα η επανέναρξη των συνομιλιών για μια γρήγορη λύση του Κυπριακού στη βάση της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, με πολιτική ισότητα, με μια διεθνή προσωπικότητα, μια ιθαγένεια και μία κυριαρχία – κάτι που θα βοηθήσει καθοριστικά με την σειρά του, τόσο τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, όσο και την σταθερότητα και την ειρήνη στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

*Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι Αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Επικεφαλής της Ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία.

Ο καθηγητής Νιαζί Κιζίλγιουρεκ είναι ευρωβουλευτής του ΑΚΕΛ και της Ενωτικής Ευρωπαϊκής Αριστεράς/ Βόρειας Πράσινης Αριστεράς (GUE/NGL).

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους