Η εορτή του Ιερού Φωτίου στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος χοροστατεί σήμερα στην Θεία Λειτουργία στην Πατριαρχική και Σταυροπητιακή Μονή της Αγίας Τριάδος της Χάλκης , η οποία τιμά την μνήμη του προστάτη της , αλλά και προστάτη της Ιεράς Θεολογικής Σχολής , ιερό Φώτιο A᾽ πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως (858-867, 877-886).

Αργότερα θα αρχίσουν οι εργασίες διεθνούς επιστημονκού συνεδρίου , με θέμα : “Από των λυπηροτέρων επί τα θυμηδέστερα: ευχή και προσευχή”, το οποίο διοργανώνεται με αφορμή την συμπλήρωση, κατά το λήξαν έτος, μισού αιώνος από της αδίκου αναστολής λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής (1971) και τριάντα ετών από της προς Κύριον εκδημίας του τελευταίου Σχολάρχου αυτής, μακαριστού Μητροπολίτου Σταυρουπόλεως κυρού Μαξίμου (1991).

Μέσω των επιστημονικών εισηγήσεων του συμποσίου θα αναδειχθεί η προσωπικότητα και η προσφορά του αειμνήστου Σταυρουπόλεως Μαξίμου, αλλά και η ιστορία της Θεολογικής Σχολής, καθώς και οι σύγχρονες δυνατότητες δραστηριοποιήσεώς της υπό το υπάρχον καθεστώς και προσφοράς της στον χώρο των Γραμμάτων, της Θεολογίας και του διαλόγου.

Στην Ιερά Θεολογική Σχολή αφίχθη το εσπέρας του Σαββάτου, 5 Φεβρουαρίου 2022, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, ο οποίος έγινε δεκτός από τον Καθηγούμενο, Θεοφιλέστατο Επίσκοπο Αραβισσού κ. Κασσιανό και την περί αυτόν αδελφότητα.

Κατόπιν ο Παναγιώτατος χοροστάτησε στον εσπερινό της εορτής του Ιερού Φωτίου στο παρακείμενο της Αίθουσα Τελετών της Σχολής παρεκκλήσιο της Παναγίας Καμαριωτίσσης. Το ιερό αναλόγιο διηκόνησε ο Μουσικολ. κ. Ευάγγελος Κίσσας.

Συμπροσευχόμενος παρέστη ο Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος κ. Νεκτάριος.

Εκκλησιάστηκαν πιστοί από το νησί και την Πόλη, καθώς και όμιλος προσκυνητών εξ Αθηνών και εκ Θεσσαλονίκης.

Στη «μονή της Χάλκης» σώζεται μαρτυρία ότι παρέμεινε ως ασκητής για δέκα χρόνια (809-811) ο Θεόδωρος Στουδίτης.

Επίσης διέμεινε για δέκα χρόνια στη «μονή της Χάλκης», πιθανώς εδώ, η αυτοκράτειρα Θεοδώρα, χήρα του Λέοντος E᾽, μαζί με τον υιό της Βασίλειο, ύστερα από εντολή του αυτοκράτορα Μιχαήλ B᾽ (9ος αι.).

Το 1063 η βασίλισσα Αικατερίνη η Κομνηνή, με το μοναστικό όνομα Ξένη, αφιερώνει στη μονή χειρόγραφο ευαγγέλιο, στο οποίο ονομάζει τη μονή ως «μονή της αγίας Τριάδος Χάλκης».

Άγνωστος παραμένει ο ακριβής χρόνος ίδρυσης της μονής της Αγίας Τριάδος. Σύμφωνα με μία παράδοση, την οποία πρώτος κατέγραψε ο Κωνστάντιος A᾽ ο από Σιναίου (19ος αι.), ιδρυτής της μονής φέρεται ο ιερός Φώτιος A᾽ πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (858-867, 877-886).

Αυτή την άποψη υιοθέτησαν οι περισσότεροι από τους μεταγενέστερους, οι οποίοι έγραψαν κάτι για τη μονή. Αυτή η παράδοση πέρασε και στην υμνολογία της Εκκλησίας. Ίσως η μονή να ήταν αρχαιότερη και ο ιερός Φώτιος να υπήρξε ο πρώτος ανιδρυτής (κτήτοράς) της.

Ήδη από την ίδρυση της Ιεράς Θεολογικής Σχολής (της Χάλκης) το 1844, η ιερά μονή της Αγίας Τριάδος, με πρώτο σχολάρχη της τον μητροπολίτη Σταυρουπόλεως Κωνσταντίνο Τυπάλδο (1795-1867), αποδέχθηκε την προαναφερθείσα παράδοση και αναγνώρισε ως προστάτη τόσο της μονής όσο και της Θεολογικής Σχολής τον ιερό Φώτιο. Αυτή η συγκυρία υπήρξε πολύ επιτυχής και από πλευράς ιδεολογικής κατεύθυνσης, δογματικών αρχών και γενικής μόρφωσης. Μάλιστα, τελεί τη μνήμη του πανηγυρικά την 6η Φεβρουαρίου, ενώ πανηγυρίζει και κατά την εορτή της Αγίας Τριάδος διατηρώντας την αρχαία μοναστική παράδοση.

Από την αρχή, πιθανώς τον 9ο αι., η μονή ως σταυροπηγιακή είχε την εξάρτησή της από τον Οικουμενικό Θρόνο. Η σταυροπηγιακή της αξία ανανεώνεται από τους κατά καιρούς Οικουμενικούς Πατριάρχες (Μητροφάνη Γ᾽ 1569, Γαβριήλ Δ᾽ 1781, Γερμανό Δ᾽ 1843).

Δεύτερος ανακαινιστής της μονής ήταν ο Μητροφάνης: α. Μεταξύ των ετών 1540-1545, μοναχός και ηγούμενος, β. ως Μητροπολίτης Καισαρείας μεταξύ 1551-1565, και γ. ως Οικουμενικός Πατριάρχης Μητροφάνης ο Γ᾽ (1565-1572, 1579-1580). Ο Μητροφάνης έκτισε από την αρχή και διακόσμησε την ερειπωμένη μονή, συνέστησε εκ νέου την αδελφότητα, έγινε ηγούμενος και εμπλούτισε τη μονή με μία βιβλιοθήκη χειρογράφων.

Τρίτος κτήτορας και ευεργέτης της μονής ήταν το 1772 ο μοναχός και ηγούμενος Σαμουήλ από την Χίο. Ανοικοδόμησε τα τείχη και τον περίβολο, τη βόρεια πλευρά, ανοικοδόμησε και καλλώπισε τον ναό, έκτισε νέα κελλιά και οικίσκους, κατασκεύασε τις στέρνες, τη μία στην κύρια είσοδο και την άλλη κοντά στον ναό.

Τέταρτος κτήτορας και ανακαινιστής της μονής υπήρξε ο Πατριάρχης Γερμανός Δ᾽ (1842-1845, 1852-1853). Ο Γερμανός έχοντας επισκεφθεί το 1842 την ερειπωμένη και κατεστραμμένη από φωτιά το έτος 1821 ιερά μονή, και μετά από άδεια της οθωμανικής αρχής, ανέλαβε την ανίδρυσή της, του βασικού κτιρίου, του φούρνου, του μαγειρείου, της κινστέρνας κ.λπ.. Επίσης ανακαίνισε την εκκλησία της μονής, η οποία είχε υποστεί βλάβες από σεισμό και ήταν ετοιμόρροπη. Την 13η Σεπτεμβρίου 1844 ο Πατριάρχης με συλλειτουργούς τους μητροπολίτες του Θρόνου τέλεσε αυτοπροσώπως τα εγκαίνια της εκκλησίας.

Δυστυχώς, το 1971, στα χρόνια του ίδιου Πατριάρχη Αθηναγόρα, με απόφαση των τουρκικών αρχών έκλεισε τις πόρτες του το θεολογικό τμήμα της Σχολής. Με αυτό τον τρόπο αρχίζει μία άλλη περίοδος, άγνωστης, μέχρι στιγμής, διάρκειας