Η ελληνική συμβολή στην συντήρηση της Αγίας Σοφίας

Σημαντικό ντοκουμέντο για την ελληνική συμβολή στα έργα διάσωσης στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης αποτελεί η  εργασία της καθηγήτριας του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), Αντωνίας Μοροπούλου. 

Η εργασία , με τίτλο : «H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ»,  αναφέρεται στην διεπιστημονική – διαπανεπιστημιακή συνεργασία, η οποία ξεκίνησε το 1994 μεταξύ του  Εργαστηρίου  του Τομέα Επιστήμης και Τεχνικής των Υλικών του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ σε συνεργασία με το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου του Princeton των ΗΠΑ (PU), του  Πανεπιστημίου  του Βοσπόρου της Κωνσταντινούπολης (Αστεροσκοπείο Kandilli και Ινστιτούτο Έρευνας Σεισμών – Γεωφυσικές Μελέτες) (BU-KOERI). 

Στο πλαίσιο της συνεργασίας σχηματίσθηκαν τέσσερις ερευνητικές ομάδες:

▪ Δομική Ανάλυση (Επιστημονικός υπεύθυνος, Prof. Ahmet Ηakmak, PU).

▪ Αντισεισμική Προστασία (Επιστημονικός υπεύθυνος, Prof. Mustafa Erdik, BU).

▪ Γεωφυσικές Μελέτες (Επιστημονικός υπεύθυνος, Prof. Ahmet Işikara, BU).

▪ Μελέτες Δομικών Υλικών (Επιστημονικά υπεύθυνη, Καθ. Α. Μοροπούλου, ΕΜΠ).

Κατά την συνεργασία αυτή επετεύχθησαν σημαντικά αποτελέσματα, τα οποία και αξιοποιήθηκαν για τη συντήρηση και αντισεισμική προστασία του Μνημείου, όπως :

-Τοποθέτηση αισθητήρων σεισμικής δραστηριότητας στην Αγιά Σοφιά για την αποτίμηση της σεισμικής απόκρισης του μνημείου (BU-KOERI).

-Διεπιστημονική μελέτη της δυναμικής συμπεριφοράς και της σεισμικής απόκρισης του μνημείου της Αγιά Σοφιάς. Εφαρμόστηκαν μοντέλα πεπερασμένων στοιχείων σε συνδυασμό με τα δεδομένα των μελετών σχετικά με τα υλικά (ΕΜΠ) και των γεωτεχνικών μελετών (BU-KOERI) για το χαρακτηρισμό της αντοχής, της ακαμψίας και της θεμελίωσης και την πρόβλεψη της συμπεριφοράς του μνημείου σε σεισμική καταπόνηση.(Πανεπιστήμιο Princeton).

– Παράλληλες μελέτες των υλικών σημαντικών βυζαντινών μνημείων της Κωνσταντινούπολης, όπως οι Ναοί των Αγίων Σεργίου και Βάκχου και της Αγίας Ειρήνης, ενώ συγκριτική μελέτη των υλικών με τη Μεγάλη Βασιλική της Ρόδου  απέδειξε τη κοινή τεχνολογία κατασκευής και την προέλευση από εκεί των πρώτων υλών, που χρησιμοποιήθηκαν για την ανακατασκευή του τρούλου της Αγιά Σοφιάς.  (ΕΜΠ).

– Μελέτη για το χαρακτηρισμό και τη διάγνωση της φθοράς των ιστορικών υλικών της Αγιά Σοφιάς (ΕΜΠ).

Η επιστημονική ομάδα του ΕΜΠ έκανε ολοκληρωμένη σάρωση και διερεύνηση των επιχρισμένων επιφανειών και των μωσαϊκών στο εσωτερικό της Αγιά Σοφιάς, (Νάρθηκας, Γυναικωνίτης, Τρούλος) με χρήση μη–καταστρεπτικών τεχνικών, με σκοπό την αποκάλυψη των αυθεντικών ψηφιδωτών και την ανάπτυξη κριτηρίων και μεθοδολογίας για τη συντήρηση και διατήρηση των ψηφιδωτών του μνημείου. Χρησιμοποιήθηκαν σειρά μη –καταστρεπτικών μεθόδων: Θερμογραφία υπερύθρου, μικροσκοπία οπτικών ινών, υπερηχοσκόπηση, υγρομετρικές μετρήσεις, χρωματόμετρο, διανυσματικός αναλυτής δικτύων με μικροκύματα, και γεωραντάρ.

*Παραθέτουμε το πλήρες κείμενο της εργασίας  για την Αγία Σοφία της καθηγήτριας , Αντωνίας Μοροπούλου, η οποία το 2019 τιμήθηκε  με το διεθνές βραβείο Giuseppe Sciacca 2019  για την αποκατάσταση του Παναγίου Τάφου.

Συντήρηση Αγίας Σοφίας by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd