Η Ελλάδα στην Eurovision το 1976 , με ένα τραγούδι της Μαρίζας Κωχ, διαμαρτυρία για την Κύπρο

Eurovision 1976, Διαγωνισμός, Ελληνική συμμετοχή, Κύπρος, Μάνος Χατχηδάκις, Μαρίζα Κωχ, Τραγούδι διαμαρτυρίας

‘Ηταν η εποχή που διευθυντής της ΕΡΤ ήταν ο ανεπανάληπτος Μάνος Χατζηδάκις

‘Ενας φίλος, που θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία του, μας έστειλε το παρακάτω σημείωμα. Επειδή, το σημείωμα έχει την αξία του και το υιοθετούμε, κρίναμε ότι αξίζει η ανάρτηση του

Στον απόηχο της Eurovision ας θυμηθούμε το μακρινό 1976, τότε που η Ελλάδα συμμετείχε για δεύτερη φορά σ’ αυτόν τον διαγωνισμό και που στην ΕΡΤ διευθυντής ήταν ο Μάνος Χατζιδάκις.

Tο 1976 λοιπόν, η Ελλάδα αποφάσιβσε να επανεμφανιστεί στο διαγωνισμό μετά την αποχή της προηγούμενης χρονιάς, όταν θέλησε να καταγγείλει τον Αττίλα στην Κύπρο και την παρθενική εμφάνιση της Τουρκίας στο θεσμό.

Το τραγούδι αυτής της συμμετοχής ήταν επιλογή του Μάνου Χατζιδάκι ως διευθυντή του Τρίτου Προγράμματος. Επρόκειτο για ένα μοιρολόι της μαυροφορεμένης Μαρίζας Κωχ που μιλούσε για την στρατιωτική εισβολή και το δράμα του Κυπριακού λαού.

Το «Παναγία μου – Παναγία μου», προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων και τάραξε τα νερά της Eurovision. Η Μαρίζα Κωχ, σε συνέντευξη της αποκάλυψε το παρασκήνιο της ανάθεσης από τον Μάνο Χατζιδάκι, που ήταν ο διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος τότε.

Όλα έγιναν μέσα σε ένα βράδυ, όταν την πήρε τηλέφωνο ο Χατζιδάκις και της είπε ξεκάθαρα να φύγει αμέσως για την Χάγη μαζί με ένα λαούτο μόνο.

Ήθελε το τραγούδι μέσα σε ένα βράδυ, για να προλάβουν να κατοχυρώσουν την συμμετοχή της Ελλάδας στο διαγωνισμό. Μαζί με τον Μάικ Ροζάκη, έγραψαν μέσα από το τηλέφωνο το τραγούδι «Παναγία μου – Παναγία μου». Όταν το περιεχόμενο του τραγουδιού έγινε γνωστό, οι Τούρκοι που ζούσαν μόνιμα εκεί, έκαναν συγκέντρωση διαμαρτυρίας ενάντια στη συμμετοχή της χώρας μας…

Στις 3 Απριλίου 1976, η Μαρίζα Κωχ απτόητη βγήκε να τραγουδήσει στη σκηνή, ενώ την συμβούλευαν να μην το τολμήσει, αφού διέτρεχε άμεσο κίνδυνο η ζωή της.

Οι διοργανωτές, την πληροφόρησαν λίγα δευτερόλεπτα πριν εμφανιστεί, ότι υπήρχε ελεύθερος σκοπευτής απέναντι της με εντολή αν χρειαστεί να την πυροβολήσει. Εκείνη όμως έκανε δυο βήματα, αγνοώντας τις απειλές και βρέθηκε στην σκηνή τραγουδώντας ένα μοιρολόι που εξιστορούσε τις θηριωδίες των Τούρκων απέναντι στον κυπριακό λαό.

Οι οδηγίες του Μάνου Χατζιδάκι δεν αφορούσαν μόνο την ερμηνεία, αλλά και το όλο στήσιμο της πάνω στη σκηνή: “Μόνο στο τέλος του τραγουδιού, στην τελευταία κορόνα, να απλώσεις τα χέρια για να φανεί το πένθος μας για την Κύπρο”.

Διότι, σύμφωνα με τον Χατζιδάκι και την Κωχ, το φόρεμα που φόρεσε το βράδυ του διαγωνισμού, δεν ήταν ένα ένδυμα απλής επίδειξης, αλλά ένδειξη πένθους και θρήνου.

Η τουρκική τηλεόραση δεν μετέδωσε την ελληνική συμμετοχή και εκείνη την ώρα μετέδωσε πρόγραμμα με τον χορό της κοιλιάς. Η Ελλάδα πήρε την 13η θέση το διαγωνισμό, συγκεντρώνοντας μόλις 20 βαθμούς, οι οκτώ εκ των οποίων ήταν από τη Γαλλία. Επίσης, έλαβε πέντε από την Ιταλία, τέσσερις από την Ισλανδία, δύο από το Βέλγιο κι έναν από την Πορτογαλία. Η θέση, ήταν το τελευταίο που απασχολούσε τους συμμετέχοντες στην ελληνική αποστολή”.

Κατά την επιστροφή τους στην Ελλάδα, ο Χατζιδάκις με επιστολή που απέστειλε στον Τύπο ξεκαθάρισε:

“Διάβασα πολλές επικρίσεις εναντίον της Ραδιοφωνίας, για το ότι δεν εναρμονίστηκε με το επίπεδο της Eurovision και για το ότι δεν έγινε “δημοκρατικότερα” η επιλογή, ώστε “να πετύχουμε”. Πουθενά δε διάβασα τη μόνη, τη μία και τη σωστή άποψη. Ότι δε διαθέτουμε ηλίθιο τραγούδι και είμαστε μια χώρα που έχει τεράστια και αξιόλογη μουσική παράδοση. Λάβαμε μέρος, διότι έπρεπε να δηλώσουμε παρουσία. Διαλέξαμε ένα τραγούδι που μας ταιριάζει και δε μας έκαμε εκ των υστέρων να ντραπούμε. Αν πετυχαίναμε, ίσως να ντρεπόμουν, μια κι εγώ προσωπικά σαν υπεύθυνος, πρώτη φορά συνειδητοποίησα το επίπεδο του θορυβώδους αυτού διαγωνισμού“….!

Στίχοι τραγουδιού:

Παναγιά μου, Παναγιά μου

Κάμπος γεμάτος πορτοκάλια, όι-όι μάνα μ’

Που πέρα ως πέρα απλώνετ’ η ελιά

Γύρω χρυσίζουν τ’ ακρογιάλια, όι-όι μάνα μ’

Και σε θαμπώνει, θαμπώνει η αντηλιά

Στον τόπο αυτό όταν θα πάτε, όι-όι μάνα μ’

Σκηνές αν δείτε, αν δείτε στη σειρα

Δε θα ‘ναι καμπινγκ για τουρίστες, όι-όι μάνα μ’

Θα ‘ναι μονάχα, μονάχα προσφυγιά

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου

Κι αν δείτε ερείπια γκρεμισμένα, όι-όι μάνα μ’

Δεν θα ‘ναι απ’ άλλες, απ’ άλλες εποχές

Από ναπάλμ θα ‘ναι καμένα, όι-όι μάνα μ’

Θα ‘ναι τα μύρια χαλάσματα του χτες

Κι αν δείτε γη φρεσκοσκαμμένη, όι-όι μάνα μ’

Δεν θα ‘ναι κάμπος, ‘ναι κάμπος καρπερός

Σταυροί θα είναι φυτεμένοι, όι-όι μάνα μ’

Που τους σαπίζει, σαπίζει ο καιρός

Παναγιά μου, Παναγιά μου, παρηγόρα την καρδιά μου

Και ρωτάω τώρα εγώ: Πέρα όλων των άλλων, μπορείτε να σκεφτείτε κάποια μεταγενέστερη συμμετοχή μας στη Eurovision με τραγούδι καλύτερο απ’ αυτό; Μεγάλε Χατζιδάκι!…