Η εγκαθίδρυση του νέου Ηγουμένου της Χάλκης

Εν πληθούσει εκκλησία τελέστηκε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, το απόγευμα του Σαββάτου, 8 Ιουνίου, η εγκαθίδρυση του Επισκόπου Ερυθρών Κυρίλλου ως νέου Ηγουμένου της Ιεράς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης, όπου συστεγάζεται και η ιστορική Θεολογική Σχολή, της οποίας η λειτουργία αναστάληκε με απόφαση του τουρκικού κράτους πριν από 48 χρόνια. Η εγκαθίδρυση του νέου Ηγουμένου συνέπεσε μια μέρα πριν από την σημερινή ονομαστική του εορτή. 
Της εγκαθίδρυσης  προηγήθηκε ο Μέγας Εσπερινός της Κυριακής των Αγίων Πατέρων και της μνήμης του Αγίου Κυρίλλου, Πατριάρχου Αλεξανδρείας, κατά τον οποίο χοροστάτησε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
Πριν την απόλυση του Εσπερινού ο πατριαρχικός διάκονος Αέτιος ανέγνωσε το Πατριαρχικό Πιττάκιο (‘Εγγραφο) διορισμού του Επισκόπου Ερυθρών Κυρίλλου ως Ηγουμένου της Ι.Μονής και ακολούθως ο Οικουμενικός Πατριάρχης του ενεχείρισε την Ηγουμενική ράβδο.

“Υμνούντες και δοξολογούντες τον δαψιλεύοντα τη Αγία Εκκλησία και τω Γένει ημών πάντα τα σωτηριώδη δωρήματα Αυτού πανοικτίρμονα Κύριον, ενθρονίζομεν σήμερον, εν εορταστική και χαρμοσύνω ατμοσφαίρα, τον νέον Καθηγούμενον της παλαιφάτου Ιεράς καθ᾿ ημάς Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης, Θεοφιλέστατον Επίσκοπον Ερυθρών κύριον Κύριλλον”, είπε ο Παναγιώτατος, στην ομιλία του, στο Καθολικό της Μονής, και συνέχισε: 

“Η Μήτηρ Εκκλησία σε κατέστησεν Ηγούμενον της Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης, διά να συνεχίσης το έργον του προκατόχου σου και να βάλης την ιδικήν σου σφραγίδα, βάσει των χαρισμάτων και της πνευματικής και ποιμαντικής σου πείρας. Καλείσαι και εσύ να διασώζης και να εκφράζης το «πνεύμα της Χάλκης». Ως Καθηγούμενος της Χαλκίτιδος Μονής της Αγίας Τριάδος και ως Πνευματικός της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως και των ομόρων Μητροπόλεων, θα είσαι ο ποιμήν, ο οποίος προσεγγίζει τους ανθρώπους και δεν αναμένει να τον πλησιάσουν εκείνοι. Θα είσαι ο διάκονος του Υψίστου και των αδελφών, ο οποίος δεν ανήκει εις τον εαυτόν του, πάντα ευαίσθητος διά τα παθήματα του ανθρώπου, ουδέποτε ράθυμος και νωθρός, πάντοτε εν εγρηγόρσει και ετοιμότητι, εν επιγνώσει ότι «ο μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάται ολίγοι» (Ματθ. θ’, 37), πορευόμενος με συνόμιλον την ταπεινοφροσύνην και μνήμων του σοφού λόγου, ότι η ιερωσύνη «γνωρίζεται ως θυσία, και ουδέποτε ως άνεσις».

Η Εκκλησία γνωρίζει την αφοσίωσίν σου και το ποιμαντικόν σου τάλαντον. Το έτος 2013 ανετέθη σοι, τω Αρχιμανδρίτη του Οικουμενικού Θρόνου, γόνω της Λέσβου με καταβολάς εκ της μαρτυρικής Μικράς Ασίας, η πνευματική μέριμνα της Ορθοδόξου Κοινότητος εν Σμύρνη, έργον το οποίον ανέλαβες και διεκπεραίωσες με ένθεον ζήλον, με ολικήν αφιέρωσιν εις την αποστολήν σου, με πραότητα και διάκρισιν, με ενθουσιασμόν και ευαισθησίαν. Η προσφορά σου υπήρξεν, όντως, κατάθεσις ψυχής, «ου ζητούσης τα εαυτής» αγάπης (πρβλ. Α’ Κορ. ιγ’, 50). Κατώρθωσες να εγγίσης τας ψυχάς των ημετέρων και των ξένων, των νέων και των εν ηλικία, των απλών και των εν εξουσίαις, να κερδίσης την εμπιστοσύνην και τον σεβασμόν πάντων.

Η Μήτηρ Εκκλησία σε προήγαγεν εις Επίσκοπον Ερυθρών και σε ωνόμασε Πνευματικόν του εν τη Πόλει Ορθοδόξου λαού του Θεού με έδραν τον Ιερόν Ναόν του Αγίου Γεωργίου Εντιρνέκαπου. Και νυν καθίστασαι Καθηγούμενος της γεραράς Χαλκίτιδος Μονής της Αγίας Τριάδος. Μεγάλη η τιμή και ύψιστον το χρέος!”.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε και στον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, Ελπιδοφόρο, άμεσο προκάτοχο του νέου Ηγουμένου, ο οποίος, όπως σημείωσε, παρά το γεγονός ότι δεν φοίτησε στην Ιερά Θεολογική Σχολή ανεδείχθη γνήσιος Χαλκίτης.

“Εν ταυτώ, αποχαιρετούμεν τον μέχρι προ ολίγου Καθηγούμενον της Χαλκίτιδος ταύτης Μονής, Ιερώτατον, από Προύσης, Αρχιεπίσκοπον Αμερικής κύριον Ελπιδοφόρον. Ο προσφιλέστατος αδελφός επετέλεσεν ενταύθα αξιοθαύμαστον έργον. Έδωκε νέαν ζωήν εις την Μονήν διά της ιδρύσεως μοναστικής αδελφότητος, κατέστησε την Θεολογικήν Σχολήν Χάλκης ευρύτερον γνωστήν διά των εμπνευσμένων πρωτοβουλιών του, διά της οργανώσεως πολλών διεθνών συνεδρίων και άλλων αξιολόγων πολιτιστικών και πνευματικών εκδηλώσεων. Η ψηφιοποίησις του Αρχείου και της Βιβλιοθήκης της Μονής και της Σχολής, η εκπόνησις, εν συνεργασία με το Αριστοτέλειον Πανεπιστήμιον Θεσσαλονίκης, μελέτης διά την διεύρυνσιν και αναδιάρθωσιν του κτηριακού συγκροτήματος της Σχολής, η αναμόρφωσις του κήπου και πολλών εσωτερικών χώρων, η ίδρυσις της σειράς «Εκδόσεις Ιεράς Θεολογικής Σχολής Χάλκης», ο αγών διά την επαναλειτουργίαν της Σχολής, κοσμούν την Ηγουμενίαν του αγίου αδελφού, ο οποίος εις όλας αυτάς τας δράσεις συνειργάσθη αρμονικώς και αποτελεσματικώς με την Εφορείαν της Ιεράς Μονής».

Η Αγία του Χριστού Μεγάλη Εκκλησία, είπε ο κ. Βαρθολομαίος, εκτιμήσασα το έργον και την γενικωτέραν προσφοράν του, ενεπιστεύθη πρότριτα εις αυτόν την διαποίμανσιν των εν Ηνωμέναις Πολιτείαις Αμερικής τέκνων αυτής. Έθεσεν επί των ώμων αυτού βαρύ φορτίον, διότι εγνώριζεν ότι έχει στιβαρούς ώμους, ότι διαθέτει εκκλησιαστικόν φρόνημα, ευφυίαν, μόρφωσιν, αποφασιστικότητα και ισχυράν βούλησιν, διά να αγωνισθή τον καλόν αγώνα και να ανταποκριθή εις την υψηλήν ευθύνην του Αρχιεπισκοπικού αξιώματος, προς δόξαν Θεού και οικοδομήν του λαού Αυτού, εν ακλονήτω πιστότητι προς την τιμίαν παράδοσιν της Μητρός Εκκλησίας, εν πνεύματι διαλόγου και με ευαισθησίαν διά τας περιπετείας της ανθρωπίνης ελευθερίας.

Συγχαίρομεν και ευχαριστούμεν τον Ιερώτατον αδελφόν διά την εύκαρπον Ηγουμενίαν του εις την Χαλκίτιδα Μονήν και διά την ακάματον μέριμνάν του διά τα της Σχολής. Χωρίς να έχη φοιτήσει εις την Σχολήν μας, ανεδείχθη γνήσιος Χαλκίτης, ενεστερνίσθη το «πνεύμα της Χάλκης», το οποίον ελπίζομεν ότι θα μεταλαμπαδεύση και εις τον Νέον Κόσμον. Ευχόμενοι εις αυτόν αγλαόκαρπον Αρχιεπισκοπικήν θητείαν εν Αμερική, τον προπέμπομεν με τους λόγους του μακαριστού Γέροντος και πνευματικού πατρός ημών Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος: Η καθέδρα του Επισκόπου «δεν είναι θρόνος δόξης, αλλά τύπος Σταυρού» («Λόγος κατά την ενθρόνισίν του ως Μητροπολίτου Ίμβρου και Τενέδου», 31/12/1950, Χαλκηδόνια, σ. 27)”.

Στην ομιλία του ο Οικουμενικός Πατριάρχης θυμήθηκε με συγκίνηση τα χρόνια της παραμονής του στην Θεολογική Σχολή και με έμφαση αναφέρθηκε στο “πνεύμα της Χάλκης”, δηλαδή στην εμπειρία ζωής και σε όλα τα πνευματικά εφόδια και βιώματα που αποκτούσαν οι ιεροσπουδαστές της ιστορικής Σχολής. Γι’ αυτό, όπως είπε ο Παναγιώτατος, η επιβληθήσα διακοπή της λειτουργίας της αποτελεί “ζοφερή σελίδα” στην ιστορία της Μητρός Εκκλησίας και ευχήθηκε σύντομα να επαναλειτουργήσει.

“Συμπληρούνται εντός του 2019 ήδη 48 έτη από της, άνωθεν επιβολή, διακοπής της λειτουργίας της καθ᾽ ημάς Ιεράς Θεολογικής Σχολής Χάλκης. Ο μακαριστός άμεσος προκάτοχος ημών Πατριάρχης Δημήτριος και η ημετέρα Μετριότης, μετ᾽ επιμονής ηγωνίσθημεν και συνεχίζομεν να καταβάλλωμεν προσπαθείας διά την επαναλειτουργίαν της Χαλκίτιδος Τροφού Σχολής, καθότι είναι ιδιαιτέρως λυπηρόν το γεγονός ότι η πρωτόθρονος Εκκλησία των Ορθοδόξων στερείται της πνευματικής προσφοράς και της οικουμενικής ακτινοβολίας της φωτεινής ταύτης εστίας των γραμμάτων, της θεολογίας, του πνευματικού πολιτισμού, του ήθους και του εκκλησιαστικού φρονήματος. […]

Δεν είναι, επομένως, διόλου τυχαίον ότι εκ της Σχολής μας απεφοίτουν «άνθρωποι μεμυημένοι εις την θείαν Αγάπην, άνθρωποι ωλοκληρωμένοι, αγαθοποιοί, ειρηνοποιοί, φιλάνθρωποι, φιλοπρόοδοι, φίλεργοι, φιλομαθείς, φίλοι του Θεού και φίλοι των ανθρώπων» (Ομιλία κατά την εγκατάστασιν του Προύσης Ελπιδοφόρου ως Ηγουμένου της Μονής της Αγίας Τριάδος Χάλκης, 06.02.2012). Η Χαλκίτις Τροφός μας έδιδε τα απαραίτητα εφόδια διά να πορευθώμεν εις τον κόσμον και να ζήσωμεν ως συνειδητοί Ορθόδοξοι Χριστιανοί και ως σύγχρονοι άνθρωποι, με θεμέλιον και πυξίδα του βίου μας την ελευθερίαν «η Χριστός ημάς ηλευθέρωσεν» (Γαλ. ε´, 1).

Η αναστολή της λειτουργίας της Θεολογικής Σχολής Χάλκης είναι «μία ζοφερά σελίς εις την ιστορικήν πορείαν της Εκκλησίας των του Χριστού πενήτων» (Ομιλία κατά την εορτήν του Ιερού Φωτίου, Χάλκη, 06.02.2014). Παρά το γεγονός ότι αι συνεχείς προσπάθειαι του Οικουμενικού Θρόνου προς εξασφάλισιν της επαναλειτουργίας της Σχολής δεν εκαρποφόρησαν μέχρι της σήμερον, παραμένομεν αισιόδοξοι. Πιστεύομεν ότι ο Θεός της αγάπης θα εισακούση τας προσευχάς μας και θα ευδοκήση, ώστε να ανατείλη η ποθεινή φωσφόρος ημέρα και να ηχήση εκ νέου ο κώδων της Σχολής, καλών τους νέους φοιτητάς εις την σπουδήν της Ιεράς Επιστήμης εις τας αυλάς της ιστορικής Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης”, κατέληξε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

Η αντιφώνηση του νέου Ηγουμένου

Στην αντιφώνιση του ο νέος Ηγουμενος ευχαρίστησε τον Παναγιώτατο για την τιμή και την εμπιστοσύνη να του αναθέσει αυτή τη μεγάλη ευθύνη και διακονία και μεταξύ άλλων σημείωσε:

“Η ζωή σας, η παρουσία σας, η στάση της υπαρξιακής οντότητάς Σας ως Οικουμενικού Πατριάρχου, αλλά και ως ανθρώπου του Θεού, αποτελεί για όλους μας τύπον και υπογραμμόν Εκκλησιαστικής Διακονίας”, σημείωσε ο Επίσκοπος Ερυθρών και πρόσθεσε: “Διά ταύτα πάντα Παναγιώτατε επιτρέψατέ μοι να μην αναφερθώ σε προγραμματισμούς, αλλά εν ταπεινώσει και εν σιγή, όπως αρμόζει εις την ώραν ταύτη και αγίαν ημέραν, να αποδεχθώ την προσγινομένην εις την ουδενίαν μου συγκατάβασιν, την μεγάλην ευλογία, την ακόμη μεγαλύτερην τιμήν, την ύψιστον χάριν, κλίνωντας ενώπιόν Σας το γόνυ της ψυχής και του σώματος, τον αυχένα και την κεφαλήν της εμής ελεεινότητος […]

Εσείς γνωρίζετε το μέγεθος του σεβασμού, της υιικής αγάπης της ολοκληρωτικής και άνευ όρων αφοσιώσεώς μου, εις το Πρόσωπόν Σας, εις την Μητέρα Εκκλησία, εις τους Ιερούς Θεσμούς, εις την γην των Πατέρων και προγόνων μας.

Η θέλησή σας να μου εμπιστευθείτε την Μονήν και Σχολήν ταύτην, το λόφο της Ελπίδος, την Ερατινήν Χάλκην, καταδεικνύουν και εις εμέ αλλά και εις όλους την πολλήν Σας προς εμέ Πατρικήν και Πατριαρχικήν αγάπην και στοργήν και μέριμνα”.

Στην εγκαθίδρυση του νέου Ηγουμένου παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς, Γέρων Δέρκων Απόστολος, Γέρων Πριγκηποννήσων Δημήτριος, Τρανουπόλεως Γερμανός, Μύρων Χρυσόστομος, Ικονίου Θεόληπτος, Αμερικής Ελπιδοφόρος, ο και προηγούμενος της Μονής, Σηλυβρίας Μάξιμος, Αδριανουπόλεως Αμφιλόχιος, Αυστραλίας Μακάριος, ο Επίτροπος του Παναγίου Τάφου στην Πόλη, Αρχιεπίσκοπος Ανθηδώνος Νεκτάριος, οι Επίσκοποι Λεύκης Ευμένιος, Δορυλαίου Νίκανδρος, Αμορίου Νικηφόρος, Αλικαρνασσού Αδριανός, Αραβυσσού Κασσιανός, Τολιάρας και Νοτίου Μαδαγασκάρης Πρόδρομος, εκ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ο Αρχιμανδρίτης Αθανάσιος, Ηγούμενος της Ι.Μ.Αγίων Τεσσαράκοντα Τιφλίδος, εκ του Πατριαρχείου Γεωργίας, πλήθος κληρικών από την Ελλάδα και άλλες χώρες, Αγιορείτες πατέρες και άλλοι Μοναχοί, Άρχοντες Οφφικιάλιοι και απόφοιτοι της Ι.Θεολογικής Σχολής, εκπρόσωποι των τοπικών Αρχών, ο Βουλευτής και πρώην Υπουργός Μαυρουδής (Μάκης) Βορίδης, εκπρόσωπος του Προέδρου της ΝΔ, ο Κοσμήτορας της Θεολογικής Σχολής Θεσσαλονίκης Καθ.Θεόδωρος Γιάγκου, Αντιπροσωπείες από τις Εκκλησιαστικές Ακαδημίες Αθηνών και Θεσσαλονίκης και από το Διορθόδοξο Κέντρο της Εκκλησίας της Ελλάδος, Πανεπιστημιακοί Καθηγητές από διάφορες Σχολές της Ελλάδος, Αντιπροσωπεία της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων, καθώς και πλήθος πιστών από την Πόλη και την Σμύρνη, μεταξύ των οποίων και μέλη της ρωσικής, γεωργιανής και ουκρανικής παροικίας, αλλά και προσκυνητές από την Αθήνα, την Θεσσαλονίκη, τη Μυτιλήνη, από άλλες περιοχές της Ελλάδος, και από άλλες χώρες.

Στη συνέχεια ο Επίσκοπος Ερυθρών δέχθηκε τις συγχαρητήριες ευχές όλων των παρισταμένων και ακολούθως στην Αίθουσα Τελετών της Σχολής πραγματοποιήθηκε μικρή δεξίωση. Το νέο Ηγούμενο συνεχάρησαν ο Μητροπολίτης Γέρων Δέρκων Απόστολος, Πρόεδρος της Εφορείας της Θεολογικής Σχολής, ο Άρχων Χαρτοφύλαξ Νικόλαος Ξεξάκης, Πρόεδρος της Εστίας Θεολόγων Χάλκης, και ο Βουλευτής της ΝΔ Μάκης Βορίδης.

*ΠΗΓΗ: Γραφείο Τύπου &Επικοινωνίας Οικουμενικού Πατριαρχείου

-Φωτο: Νικόλαος Μαγγίνας / Οικουμενικό Πατριαρχείο