Η άνοδος και η πτώση ενός πανίσχυρου «ιερού» διπλωμάτη

Του Ανδρέα Λουδάρου*

Τα προβλήματα στις σχέσεις του μέχρι σήμερα (χθες)  πανίσχυρου άνδρα της ρωσικής εκκλησιαστικής και όχι μόνο διπλωματίας με τον προκαθήμενο αλλά και άμεσο προκάτοχο του στη θέση αυτή, ήταν κάτι που συζητιόταν ευρέως στους διεκκλησιαστικούς κύκλους αλλά ουδείς μπόρεσε ποτέ να επιβεβαιώσει.

Ο άνθρωπος που βρισκόταν περισσότερες ώρες σε αεροπλάνα παρά στο έδαφος, «οργώνοντας» τον πλανήτη για να περάσει τη γραμμή της ρωσικής διπλωματίας είχε δημιουργήσει την εικόνα του «αντ’ αυτού» συμπεριφερόμενος ουκ ολίγες φορές σαν τον «βεζίρη στη θέση του βεζίρη». Άλλωστε δεν ήταν λίγες οι φορές που πολλοί εκ των συνομιλητών του Ιλαρίωνα, ακόμη και Προκαθήμενοι, ένιωθαν άβολα με την συμπεριφορά του, αλλά όσο είχε την στήριξη του Πατριάρχη του, γινόταν ανεκτός (ΦΩΤΟ ΠΑΝΩ: Ο Ιλαρίων και ο διάδοχος του Αντώνιος)

Μέχρι τη στιγμή που με μια απόφαση λίγων μόλις γραμμών ο άλλοτε προνομιακός συνομιλητής του Πατριάρχη Κυρίλλου, μόνιμο μέλος της Συνόδου και πρόεδρος μιας σειράς επιτροπών και δομών στην Μόσχα, γύρισε δυο δεκαετίες πίσω.

Τον Μάϊο του 2003 ο Ιλαρίων ως επίσκοπος Βιέννης είχε την προσωρινή διοίκηση και της Βουδαπέστης, στην οποία πλέον επιστρέφει, όχι με κάποιο από τα εντυπωσιακά αεροσκάφη του ρωσικού κρατικού στόλου που είχε μόνιμα στη διάθεση του αλλά με το αεροσκάφος «της γραμμής», καλούμενος να ζήσει εκεί ως μητροπολίτης μακριά από την λάμψη των τρούλων της Μόσχας και την βαθιά επιρροή των διαδρόμων της πολιτικής και εκκλησιαστικής διπλωματίας.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΔΟΧΗ… ΣΤΗΝ ΠΤΩΣΗ

Αν διαβάσει κάποιος το βιογραφικό του Ουγγαρίας ή εν Ουγγαρία, για να είμαστε ορθοί, πλέον, Ιλαρίωνα θα διαπιστώσει ότι πίσω από κάθε σκαλοπάτι που ανέβαινε στην σκάλα της ρωσικής Εκκλησίας βρισκόταν ο μητροπολίτης Σμολένσκ Κύριλλος και εν συνεχεία ο Μόσχας Κύριλλος.

Του έδωσε θέσεις και αξιώματα. Τον «προίκησε» με την πανίσχυρη καρέκλα του προέδρου του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Υποθέσεων και επέτρεψε να κυκλοφορεί η φήμη πως όπως συνέβη στο ΤΕΕΣ έτσι και στο Πατριαρχείο θα ήταν ο διάδοχος του.

Με τον τρόπο που λειτουργούν τα στεγανά στη Ρωσία και ειδικά στα υψηλά δώματα των κέντρων εξουσίας της, στην καλύτερη περίπτωση θα αργήσουμε να μάθουμε τους λόγους που ο Κύριλλος επέλεξε να θυσιάσει με τέτοιο τρόπο τον «υιό» του σαν τον Αβραάμ.

Άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τα πράγματα στην ρωσική πραγματικότητα δεν αποκλείουν ο «Θεός» που ζήτησε από τον Αβραάμ της δικής μας ιστορίας να θυσιάσει, να ήταν το Κρεμλίνο που παρά τους ασύλληπτους πόρους που παραχώρησε στον Ιλαρίωνα και την ομάδα του για να χτίσει την «Τρίτη Ρώμη» παρέλαβε ένα ετοιμόρροπο αυθαίρετο.

Οι οπαδοί αυτής της θεωρίας προχωρούν ένα βήμα πιο μπροστά τον συλλογισμό τους, υποστηρίζοντας πως ο Ιλαρίων «θυσιάστηκε» για να μην αναγκαστεί να θυσιαστεί ο ίδιος ο Πατριάρχης Κύριλλος. Αν ισχύει βέβαια αυτή η θεωρία ο Ρώσος Πατριάρχης μόλις χρησιμοποίησε την μοναδική του κάρτα «βγες από την φυλακή».

Το δεύτερο σενάριο που διακινείται έντονα τις τελευταίες ώρες  αλλά στηρίζεται σε γεγονότα που «αλιεύτηκαν» από ανθρώπους που γνωρίζουν καλά τις εκκλησιαστικές ισορροπίες αρκετό καιρό πριν, υποστηρίζει πως ο Ιλαρίων έπεσε θύμα της υπεροψίας του. Δηλαδή η αδυναμία του να φέρει σε πέρας την αποστολή του σε συνδυασμό με την υπερ-έκθεση του στα φώτα της δημοσιότητας τον μετέτρεψαν στα μάτια του μέντορα του σε βάρος.

Ένα τρίτο σενάριο, που όμως όσο περνούν οι ώρες βρίσκει όλο και λιγότερους υποστηρικτές, είναι ένα εκ διαμέτρου αντίθετο με τα παραπάνω. Σύμφωνα με την οπτική ορισμένων κύκλων ή «εξορία» του Ιλαρίωνα δεν είναι πράξη τιμωρίας αλλά προσπάθεια προστασίας. Προκειμένου δηλαδή να προστατευτεί από το ασταθές περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί στη Μόσχα τελευταία, απογυμνώθηκε από τα αξιώματα του και στάλθηκε σε μια ασφαλή και φιλική πρωτεύουσα, την Βουδαπέστη του Βίκτωρα Όρμπαν, ώστε να μπορέσει να ανασυνταχθεί για το μέλλον.

Το μόνο βέβαιο αυτή τη στιγμή είναι πως είτε υπό εξορία είτε υπό προστασία ο Ιλαρίων  φεύγει από το διεθνές εκκλησιαστικο-πολιτικό προσκήνιο. Κι αυτή η κίνηση του Πατριάρχη Κυρίλλου δείχνει πολλά.

Σε όλο αυτο το περιβάλλον η τελευταία επίσκεψη του Ιλαρίωνα σε Προκαθήμενο άλλης Εκκλησίας έχει την δική της σημασία. Ήταν στην Κύπρο όπου συναντήθηκε με τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο. Ο ίδιος μίλησε για αυτή τη συνάντηση του με τον Ρώσο αρχιερέα, σε συνέντευξη του στον “Πολίτη”.

«Είπα, λοιπόν, του Ιλαρίωνα να μεταφέρει στον Πατριάρχη Κύριλλο ότι πρέπει να εγκαταλείψει τα λάθη και να αρχίσει να μας μνημονεύει. Εμείς τον μνημονεύουμε, του στέλνω επιστολές και απαντάει.

Τι σας απάντησε ο Ιλαρίωνας;

Μου είπε ότι θα το μεταφέρει, αλλά αμφιβάλλω, γιατί τους έχει πατημένους κάτω ο Κύριλλος. Είναι πολύ εγωιστής και φοβούνται οι μητροπολίτες να πάνε κοντά του. Εγώ τσακώθηκα πολλές φορές μαζί του, γιατί ήταν λάθος. Εγώ με την Εκκλησία της Ρωσίας αντιλήφθηκα ότι παλιότερα ήταν κάτω από τον κομουνισμό και δεν μπορούσαν να μιλήσουν, γιατί έκαναν ό,τι τους έλεγε ο γενικός γραμματέας του κόμματος».

Ο ΔΙΑΔΟΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΡ ΟΛΙΓΟΝ ΔΙΑΔΟΧΟΥ

Όπως είθισται αιώνες τώρα στις αυλές, της ιαχής «ο Βασιλεύς απέθανε» ακολουθεί η «…. Ζήτω ο βασιλεύς». Την θέση του Ιλαρίωνα αναλαμβάνει ο Αντώνιος. Ο νέος Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ, που δυο αράδες κάτω από την απόφαση που έσβηνε το «άστρο» του προκατόχου του είδε να φωτίζεται το δικό του.

Ο 38χρονος σήμερα Αντώνιος, θεωρείται ένας εκ των πλέον έμπιστων ανθρώπων του Πατριάρχη Κυρίλλου που όπως φαίνεται είχε  φροντίσει να έχει τις εφεδρείες του.

Η ταχύτατη άνοδος του Αντωνίου στα εκκλησιαστικά αξιώματα είναι εντυπωσιακή.

Τον Μάρτιο του 2009 σε ηλικία μόλις 25 ετών κατέχοντας ήδη την θέση του προσωπικού γραμματέα του Πατριάρχη, χειροτονήθηκε από τον ίδιο στον Καθεδρικό Ναό του Σωτήρος Διάκονος. Ένα χρόνο μετά γίνεται διευθυντής του ιδιαίτερου γραφείου του Πατριάρχη και ακριβώς έναν χρόνο αργότερα, τον Απρίλιο του 2010, χειροτονείται ιερέας πάλι από τον ίδιο τον Πατριάρχη Κύριλλο.

Υπηρέτησε στην Ρώμη και πάλι από υψηλή θέση, για να επιστρέψει στη Ρωσία τον Οκτώβριο του 2015 όπου χειροτονήθηκε επίσκοπος. Ήταν μόλις 31 ετών.

Από την εις επίσκοπο χειροτονία του μέχρι και σήμερα έχει υπηρετήσει σε καίριες θέσεις στην Ευρώπη ενώ όπως και ο Προκάτοχος του έχει περάσει και από την μητρόπολη της Αυστρο – Ουγγαρίας.

ΧΑΜΟΓΕΛΑΣΤΟΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΙΟΠΑΘΗΣ

Άνθρωποι που είχαν την ευκαιρία να τον γνωρίσουν κατά το παρελθόν περιγράφουν μια εκ διαμέτρου αντίθετη προσωπικότητα από αυτήν του Ιλαρίωνα. Χαρακτηρίζεται χαμογελαστός και μετριοπαθής με βαθιά πίστη στον διάλογο ως πηγή λύσεως των προβλημάτων ενώ η διπλωματική του δεινότητα είναι εύκολα αναγνωρίσιμη.

Αυτό βέβαια δεν λέει πολλά στους παλαιούς «παίκτες» του χώρου που δεν πείθονται εύκολα από χαμόγελα και καλές προθέσεις.

Το «ερώτημα του ενός εκατομμυρίου» σήμερα είναι αν η αλλαγή στα πρόσωπα σηματοδοτήσει και αλλαγή στην πολιτική του Πατριαρχείου της Μόσχας. Ελάχιστοι το πιστεύουν αυτό αλλά όλοι περιμένουν να δουν την μετά Ιλαρίωνα εποχή στο Πατριαρχείο της Μόσχας.

Σε κάθε περίπτωση η επιλογή της αποπομπής του μητροπολίτη Ιλαρίωνα σηματοδοτεί την δημόσια παραδοχή του ίδιου του Πατριάρχη Κυρίλλου πως ορισμένα πράγματα έχουν γίνει λάθος. Τώρα αυτό που όλοι περιμένουν είναι να δουν αν θα γίνουν κινήσεις για την διόρθωση τους ή τα ήδη υπάρχοντα λάθη θα διαδεχθούν άλλα μεγαλύτερα.

*Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους./ ΠΗΓΗ: orthodoxia.info/news/