Η 16χρονη, τα Θρησκευτικά, ο κανιβαλισμός και ο απών Πρόδρομος

Του Γιώργου Καλλινίκου*

Ένα 16χρονο κορίτσι τόλμησε να αρθρώσει λόγο. Τόλμησε να εκφράσει άποψη. Τόλμησε να διαφωνήσει με τον τρόπο που διδάσκεται το μάθημα των Θρησκευτικών. Έπεσαν πάνω της να την φάνε. Πρώτοι από όλους, εκείνοι οι οποίοι διατείνονται ότι φιλοδοξούν να μάθουν τους μαθητές να έχουν κριτική σκέψη, άποψη και τόλμη να την εκφράζουν. Μάλιστα, τόλμησε αυτή την άποψη να την εκφράσει στην εφημερίδα του σχολείου της «Δασουπολίτης». Το πλέον κατάλληλο, δηλαδή, βήμα για έκφραση απόψεων.
 Είναι θλιβερό, εν έτει 2020, κάποιοι να αδυνατούν να ανεχτούν την αντίθετη με την δική τους άποψη. Δεν θα εστιάσω στο περιεχόμενο του άρθρου της μαθήτριας του Λυκείου Δασούπολης. Δεν έχει καμία σημασία. Ούτε και οι απόψεις οποιουδήποτε επ’ αυτού με ενδιαφέρουν. Ένα και μόνο είναι εκείνο στο οποίο οφείλει ο καθένας να εστιάσει. Ένα και μόνο είναι εκείνο το οποίο θεωρώ απαράδεκτο. Ένα και μόνο είναι εκείνο το οποίο ουδέποτε θα ανεχτώ. Την προσπάθεια φίμωσης όποιου εκφράζει άποψη που δεν αρέσει σε κάποιους. Την προσπάθεια καταπάτησης της ελευθερίας έκφρασης. Την προσπάθεια λογοκρισίας στην όποια άποψη βρίσκει κάποιους να διαφωνούν.

Είναι δυνατόν στην τρίτη μετά Χριστόν χιλιετία να επιδιώκουν κάποιοι να έχουμε μαθητές ρομπότ; Να έχουν κατευθυνόμενη σκέψη; Να φοβούνται να εκφράσουν αγωνίες, διαφωνίες και διαφορές στον τρόπο σκέψης τους; Μα υπάρχει οτιδήποτε σπουδαιότερο από την παραγωγή στα σχολεία ανθρώπων σκεπτόμενων; Προβληματιζόμενων; Που δεν θα αποδέχονται ό,τι τους σερβίρουν αμάσητο; Πλειστάκις σε αυτή την στήλη έχουμε υπογραμμίσει ότι είναι ήσσονος σημασίας η παραγωγή μαθητών αρίστων μόνο στα μαθηματικά ή στη φυσική ή στα ελληνικά. Πλειστάκις έχουμε επεξηγήσει ότι το σπουδαιότερο κατόρθωμα μιας ουσιαστικής και αποτελεσματικής Παιδείας δεν είναι μόνο η εκπαίδευση αλλά η διαπαιδαγώγηση και η διάπλαση σκεπτόμενων ανθρώπων.
 Το χειρότερο απ’ όλα στην υπόθεση με την 16χρονη μαθήτρια είναι το γεγονός ότι δημοσιοποιήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το άρθρο με το όνομά της. Οδήγησε σε στοχοποίησή της. Προκάλεσε αισχρές επιθέσεις από κάθε τυχάρπαστο με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς εναντίον της. Χαρακτηρισμοί όπως «αίσχος» και «ντροπή» την έθεσαν σε θέση «λιθοβολισμού» από ένα σωρό άσχετους με τα σχολεία. Φανατικούς, που η νοοτροπία ταλιμπάν που τους διακρίνει, σε καμία περίπτωση δεν τους επιτρέπει να διακρίνουν την ευαίσθητη ηλικία του υποψήφιου θύματός τους. Η ευκαιρία κανιβαλισμού τους ερεθίζει…
 Ο Σύνδεσμος Θεολόγων που αντέδρασε, τι νομίζει ότι κατάφερε; Αν ήσασταν μάγκες, κύριοι, μπορούσατε να επιδιώξετε υγιή και πολιτισμένο διάλογο με τη μαθήτρια. Να προσπαθήσετε με επιχειρήματα, αν έχετε, να την πείσετε ότι τα πράγματα δεν είναι όπως τα βλέπει. Με τον δογματικό τρόπο απόρριψης του άρθρου και των σκέψεών της, το μόνο που καταφέρατε είναι σίγουρα να την χάσετε για πάντα. Και μαζί της και πολλούς άλλους μαθητές, που έπρεπε να γνωρίζετε ότι έχουν ανάλογους προβληματισμούς.
 
Η θλιβερή πραγματικότητα είναι ότι το φαινόμενο αυτό του κανιβαλισμού έναντι οποιουδήποτε εκφράζει διαφορετική άποψη κυριαρχεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκφράζεται με τον χείριστο τρόπο καθημερινά. Η επιδίωξη φίμωσης όσων εκφράζουν διαφορετική άποψη και η αδυναμία ανοχής της αντίθετης άποψης δολοφονούν την ελευθερία έκφρασης καθημερινά.
 
Η κοινωνία, όμως, οφείλει να προχωρήσει μπροστά. Οφείλει να κάψει τον ψευδομανδύα των δήθεν δημοκρατών. Να φανερώσει το σκιάχτρο του ταλιμπανισμού που κρύβεται από κάτω. Να αντικρίσει καθαρή την εικόνα. Μόνο έτσι θα μπορέσουν οι πραγματικοί δημοκράτες να προχωρήσουν σε εκσυγχρονισμό. Περιθωριοποιώντας όσους δεν ανέχονται την ελευθερία έκφρασης και την διαφορετική άποψη. Δεν τους ζητά κανείς να αποδεχτούν την αντίθετη άποψη. Αλλά οφείλουν να την ανεχτούν. Χωρίς τις συνήθεις ύβρεις. Χωρίς στοχοποιήσεις. Χωρίς προπηλακισμούς. Επιτέλους, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο δογματισμός αποτελεί τροχοπέδη στην ανάγκη εκσυγχρονισμού της κοινωνίας.
 
Σε όλη αυτή την υπόθεση της 16χρονης μαθήτριας του Λυκείου Δασούπολης, όμως, υπάρχει κάτι χειρότερο απ’ όσα αναφέραμε. Το κορυφαίο πλήγμα στην ελευθερία έκφρασης. Η σιγή του υπουργείου Παιδείας και του πολιτικού προϊστάμενού του. Μίλησε η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Η φωνή της ήταν ηχηρή. Ξεκάθαρη. Αποφασιστική. «Η ελευθερία της έκφρασης δεν υπόκειται στις επιλογές και τις επιθυμίες ισχυρών κοινωνικών ομάδων, τις οποίες επιχειρούν να επιβάλουν απορρίπτοντας παράλληλα διαφορετικές απόψεις. Χωρίς αποδοχή στην έκφραση διαφορετικής άποψης, χωρίς διάλογο, χωρίς απόρριψη των φανατικών αντιδράσεων δεν υπάρχει δημοκρατία. Ας γίνει λοιπόν αντιληπτό ότι έτσι ενδυναμώνεται η δημοκρατική κοινωνία. Απαιτείται κλίμα συνεννόησης και σεβασμού των διισταμένων απόψεων. Ας ενδυναμώσουμε λοιπόν τη φωνή των παιδιών αντί να επιχειρούμε να τα φιμώσουμε», τόνισε η κ. Δέσπω Μιχαηλίδου. Η νέα Επίτροπος δείχνει μέχρι στιγμής να διαθέτει τόλμη, αποφασιστικότητα και τσαγανό.
 Δεν μίλησε διόλου, όμως, ο υπουργός Παιδείας. Σίγησε. Ο επικεφαλής εκείνου του υπουργείου το οποίο είναι υπεύθυνο για την παραγωγή μαθητών με κριτική σκέψη σίγησε. Ο πλέον αρμόδιος για την παραγωγή σκεπτόμενων πολιτών κρύφτηκε στο προπέτασμα καπνού το οποίο προκάλεσαν τα καπνογόνα μιας ομάδας δογματικά σκεπτόμενων.
Δυστυχώς, και αυτή τη φορά δήλωσες απών από τον ουσιαστικό σου ρόλο, Πρόδρομε Προδρόμου!

ΠΗΓΗ: “Ο Φιλελεύθερος”

*************************

Αυτούσιο το άρθρο της μαθήτριας  με τίτλο «Θρησκευτικά στο σχολείο: Επιλογή ή υποχρέωση;»

«Τα τελευταία χρόνια το θέμα της θέσης της Εκκλησίας στα σχολεία έχει απασχολήσει τα ΜΜΕ, τους φορείς της εκπαίδευσης και το κρότος. Έχει μάλιστα φέρει σε ρήξη τον Αρχιεπίσκοπο με τους παραπάνω. Τελικό, είναι τα σχολεία μας κοσμικά; Πόση επιρροή έχει η Εκκλησία στην καθημερινότητα των μαθητών; Είναι η πρωινή προσευχή ή ο κοινός εκκλησιασμός παρέμβαση της Εκκλησίας στην κοσμική εκπαίδευση; Το μάθημα των Θρησκευτικών συνάδει στη διαπολιτισμική εκπαίδευση που προωθεί το -ευρωπαϊκό- κράτος μας;

» Η προσευχή είναι μια πολύ προσωπική στιγμή για το κάθε άτομο, κατά την οποία επικοινωνεί με τον Θεό. Συνεπώς, είναι τουλάχιστον παράλογο να επιβάλλεται στους μαθητές κάθε πρωί. Κανείς ευσεβής πιστός, που νιώθει την ανάγκη της επικοινωνίας με τον Θεό, δεν αρκείται στην ουδέτερη πρωινή προσευχή. Σε τέτοιες συνθήκες η προσευχή είναι απλά μια απρόσωπη σειρά προτάσεων που οι μαθητές έμαθαν να επαναλαμβάνουν σαν μικρά ρομπότ. Έτσι, όποιος θεωρεί την προσευχή τόσο σημαντική ώστε να την επιβάλλει στα παιδιά τα πρώτα 18 χρόνια της ζωής τους, μπορεί να τους διδάξει να αφιερώνουν δύο λεπτά κάθε πρωί για να προσευχηθούν στο σπίτι τους.

» Ο θεσμός του εκκλησιασμού -σε σχολεία τόσο πολυπολιτισμικά- είναι μάλλον απώλεια διδακτικού χρόνου, αφού δεν προσφέρει τίποτα στην εκπαιδευτική διαδικασία ενώ η συντριπτική πλειονότητα των μαθητών δεν κερδίζει ούτε σε πνευματικό επίπεδο. Μπορεί κανείς να παρατηρήσει τους μαθητές να συζητούν μεταξύ τους την ώρα του εκκλησιασμού ή να βρίσκουν φτηνές δικαιολογίες για να παραμείνουν στο προαύλιο. Επομένως, όπως και η πρωινή προσευχή, έτσι και ο εκκλησιασμός γίνεται μια τυπική συνήθεια παρά πνευματική δραστηριότητα.

» Είναι γενικώς αποδεκτό ότι ειδικά στα δημόσια σχολεία, όπου η πλειονότητα των μαθητών είναι όντως χριστιανοί ορθόδοξοι, το μάθημα προσφέρεται για την κατήχηση των μαθητών. Το μάθημα των Θρησκευτικών διδάσκει και νουθετεί για δώδεκα συναπτά έτη τους νέους με μοναδικό σκοπό να γίνουν ενεργά μέλη της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας.  Στο ισχύον σύστημα, ο κάθε μαθητής οφείλει να παρακολουθεί το μάθημα των Θρησκευτικών, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα προσωπικά πιστεύω ή οι προτεραιότητές του. Σε περίπτωση που ο μαθητής δεν είναι χριστιανός ορθόδοξος (είτε πιστεύει σε οποιαδήποτε άλλη θρησκεία ή και σε καμία) έχει μόνο δυο επιλογές: την απαλλαγή οπό το μάθημα ή την παρακολούθησή του παθητικά. Καμία επιλογή, όμως, δεν εξυπηρετεί τις εσωτερικές του αναζητήσεις.

» Το ζητούμενο δεν είναι σε καμία περίπτωση η στέρηση της ευκαιρίας για τους μαθητές να μορφώνονται όσον αφορά στη θρησκεία τους. Άλλωστε σε μια χώρα που η θρησκεία συνδέεται άρρηκτα με την εθνική ταυτότητα κάτι τέτοιο είναι ουτοπία. Αυτό που ζητάμε είναι η ορθότερη προσέγγιση του μαθήματος. Μια απλή λύση θα ήταν η μετατροπή του μαθήματος σε προαιρετικό, δίνοντας την επιλογή -μαζί με το συγκεκριμένο- άλλων μαθημάτων κριτικής σκέψης και ευρύτερων γνώσεων. Απλά παραδείγματα θα μπορούσαν να ήταν η πολιτική αγωγή, η θρησκειολογία -καλύπτοντας περισσότερες θρησκείες και χωρίς να επικεντρώνεται σε κάποια συγκεκριμένη- αλλά ακόμα και η σεξουαλική αγωγή, ένα μάθημα που αγνοείται στα κυπριακά σχολεία, ενώ η σημαντικότητά του αποδεικνύεται μεγάλη.

» Οι προβληματισμοί αυτοί πρέπει να αφορούν όλους μας σε μια προσπάθεια εκκοσμίκευσης και αναθεώρησης του εκπαιδευτικού συστήματος, ώστε να αποκρίνεται τις απαιτήσεις των σύγχρονων κοινωνιών».