ΓΡΑΜΜΕΝΗ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ

Eἰς τόν Πατριάρχη μας Βαρθολομαῖο Α‘ πού ἄγει τά ὀνομαστήριά του

Ὑπό Μητροπολίτου

πρ. Χαλκηδόνος Ἀθανασίου*

Ὁ διαπρεπής ἀείμνηστος καθηγητής Ρυθμολογίας καί Μορφολογίας εἰς τό Ε.Μ.Π. Π. Μιχελῆς, εἰς τό λίαν σημαντικό ἔργο του “Αἰσθητική θεώρηση τῆς Βυζαντινῆς Τέχνης”, διακρίνει τίς ἀκόλουθες αἰσθητικές κατηγορίες: Τό Ὡραῖο καί τό Ὑψηλό, τό Τραγικό καί τό Κωμικό, τή Χάρη καί τό Ἄσχημο.

            Γιά τήν κατηγορία λοιπόν τῆς Χάριτος γράφει:

            “Γιά πολλούς αἰσθητικούς, ἡ Χάρη ἀποτελεῖ τήν ἀντίθεσιν τοῦ Ὑψηλοῦ, ἰδίως ὡς ἐκδήλωση τοῦ λεπτοκαμωμένου καί τοῦ μικροσκοπικοῦ. Ἀλλά ἡ ποσοτική αὐτή ἀντίθεση εἶναι ἐξωτερική καί δέν μᾶς ὁδηγεῖ στό βαθύτερο χαρακτηριστικό τῆς Χάριτος, πού εἶναι ἡ κίνηση, γι᾽ αὐτό καί ἔδωσαν τόν ὁρισμό ὅτι “ἡ χάρη εἶναι τό Ὡραῖο σέ κίνηση”. Ἡ Χάρη ἐνεφανίσθη ἐμφαντικῶς εἰς ὁρισμένας ἐποχάς τῆς τέχνης, ὅπως τό Rococo, δημιουργήσασα γοητευτικά εἰκαστικά σύνολα ἀρχιτεκτονικῆς, ζωγραφικῆς κ.ἄ.”

            Καί νῦν ἐρχόμεθα εἰς τόν Ἄνακτα ἀνάκτων μορφολογικά.

            Ὁ Πατριάρχης τυγχάνει μικρός τό δέμας – καίτοι ἔχει συρρικνωθεῖ πως λόγῳ τῆς ἡλικίας, διατηρῶν ὅμως τήν σφριγηλότητά του καί τάς σωματικάς του δυνάμεις, ἐνίοτε μάλιστα ἰσχυροτέρας, ὡς γόνος τῶν ἐνδόξων νήσων, καί ἀποδέκτης τής Θείας Χάριτος! Ἡ γαμψή πως ρίς του καί ὅλον τό πρόσωπον, τά αἰγαιοπελαγίτικα μάτια του, τά ροδίζοντα, τοὐλάχιστον ἄλλοτε, μάγουλά του, ἐκφράζουν γλυκύτητα. Ἐνταῦθα προστίθενται καί τά γυαλάκια του (Professorengläser) καί καθηγητής γάρ.

            Ἡ κόμη καί τά λευκά γένια του εἶναι ὀλίγα. Καί ἄς λένε κάποιοι, ὅτι τό Ἄσχημο εἶναι πιό ἐνδιαφέρον ἀπό τό ὡραῖο (Sedlmayr)! Ἴσως, τό στόμα ἐνίοτε δέν εἶναι λίαν ὁριζόντιο, ἐκφραστικό τῆς διαθέσεώς του, ἀπό τά ἄπειρα προβλήματα πού τόν καθιστοῦν Μάρτυρα.

            Αἱ χεῖρες του εἶναι μικραί ἀλλά εὐτραφεῖς. Καί αἱ κνῆμαι του μικραί, ὅμως ὅτε παλαιότερα ἔτρεχε, δέν τόν ἔφτανε οὐδείς.

            Διακρίνεται διά τήν ἄκραν κινητικότητά του, ὄχι μόνον εἰς τό σῶμα, ἀλλά καί εἰς τό φωτοβόλον πνεῦμα του, κυρίως.

            Προσελκύει τούς πάντας μέ τό γλυκό χαμόγελό του. Προβλέπει, διαγιγνώσκει τά πάντα μέ τό ἀετίσιον βλέμμα του, ὤν προμηθεύς καί οὐχί ἐπιμηθεύς, μέ πολύ χιοῦμορ.

            Μικροκαμωμένος λοιπόν καί κινητικός, διό καί συμπαθής ὅπως ὅλα τά μικρά (π.χ. τά νήπια), ἐνῶ τά μεγάλα, ὑψηλά, τά μαμουθοειδή, εἶναι ἄχαρα καί ἄσχημα, ἐάν ὄχι καί ἀποκρουστικά. Εἶναι λοιπόν χαριτωμένος, ἑλκυστικός ἀπό τήν πρώτην στιγμήν, καί μελίρρυτος μέ τήν στεντόρια φωνή του, σαγηνεύων τούς πιστούς καί ἀκροατάς. Εἶναι ὁ νεο-πάνυ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀκούετε φυλαί καί γλῶσσαι;

Πολλά καί ὄλβια τά ἔτη σου Παναγιώτατε!

Προσκυνητῶς,

(+) Ἀθανάσιος

* Tα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους