Γερμανία: Είναι το 2025 μια επιστροφή στο 1933;
Η Jusos, η οργάνωση νεολαίας του σημερινού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDP) της Γερμανίας, δημοσίευσε πρόσφατα αφίσες για τις εθνικές εκλογές της 23ης Φεβρουαρίου με μια γραμματοσειρά σε στυλ της δεκαετίας του 1930 που γράφει «Η ψήφος για την Ακροδεξιά είναι τόσο 1933». Την ίδια στιγμή, ο Φρίντριχ Μερτς, υποψήφιος για καγκελάριος της κεντροδεξιάς συμμαχίας CDU/CSU, δήλωσε ότι «ένα 1933 ήταν αρκετό για τη Γερμανία».
Αυτό που φαίνεται ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι οι μεθεπόμενες ομοσπονδιακές εκλογές θα διεξαχθούν το έτος 2033, ακριβώς 100 χρόνια μετά την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ στην εξουσία. «Θα βοηθήσει όμως το να επαναφέρουμε τα σκοτεινά φαντάσματα του παρελθόντος στο να προβλέψουμε το μέλλον μας;» διερωτάται σε άρθρο του ο Φλόριαν Ιλις, εκ των διευθυντών της έγκυρης γερμανικής εφημερίδας Die Zeit.
«Είμαστε πέντε λεπτά μακριά από το 1933» είναι η μετάφραση του τίτλου ενός βιβλίου του διανοούμενου Φίλιπ Ρουχ. Κατά τη γνώμη του, η Γερμανία δεν προστατεύεται αυτή τη στιγμή καλύτερα από την κυριαρχία του ακροδεξιού κόμματος AfD από ό,τι προστατευόταν το 1933 από το Ναζιστικό Κόμμα. «Αυτό το βιβλίο ρίχνει μια ματιά στο μέλλον και μας καλεί να υποψιαζόμαστε και να αποτρέπουμε», έγραψε.
Οπως και με τον Μερτς και τους Jusos, σημειώνει το άρθρο του Φλόριαν Ιλις, εδώ αποκαλύπτεται μια εκπληκτική πίστη στην ιστορία και τον «εξαναγκασμό της να επαναληφθεί», όπως θα την αποκαλούσε ο Σίγκμουντ Φρόιντ. Ο σκοπός του βιβλίου είναι ξεκάθαρος: Να απελευθερώσει τους ανθρώπους από την μοιραία τύφλωσή τους σε αυτή την αναπόφευκτη επιστροφή της καταστροφής.
Ομως η αλήθεια είναι ότι η πολύ συγκεκριμένη κατάσταση του χειμώνα του 1932-33 στη Γερμανία δεν μπορεί να συγκριθεί με την τρέχουσα πολιτική κατάσταση. Η ιστορική αφετηρία, όπως έγραψε ο Γενς Μπίσκι στο εξαιρετικό βιβλίο του «Η απόφαση», για τα έτη 1929 έως 1934, ήταν κάτι παραπάνω από μπερδεμένη. Ολόκληρη η Γερμανία εξακολουθούσε να κυριαρχείται από τη συναισθηματική και οικονομική στενοχώρια της ήττας του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και της ζωής σε μια κατεστραμμένη χώρα.
Μετά το κραχ του 1929, η παγκόσμια οικονομική κρίση βύθισε τη Γερμανία σε μια δίνη αποπροσανατολισμού, πείνας, πολιτικού πολέμου χαρακωμάτων, δολοφονιών και οδομαχιών. «Το 2025, ωστόσο, μπορούμε να αντέξουμε οικονομικά τη διεξαγωγή μιας ομοσπονδιακής εκλογικής εκστρατείας στην οποία η συζήτηση επικεντρώνεται στις εισφορές ασφάλισης υγείας για τα κέρδη κεφαλαίου και στο ερώτημα ποιοι μετανάστες πρέπει να επαναπατριστούν,» επισημαίνει το άρθρο στην Die Zeit.
«Αλλά στη Γερμανία, παρά όλους τους παραλληλισμούς που μας αρέσει να κάνουμε, δεν έχουμε ακόμη αντιμετωπίσει μια τόσο έντονη κρίση όπως τον Ιανουάριο του 1933. ούτε η πόλωση ούτε οι φυγόκεντρες δυνάμεις έχουν φτάσει στο μέγεθος που είχαν τότε. Καθώς γράφω αυτές τις γραμμές, το πιο συνηθισμένο ερώτημα αναζήτησης στο Google Germany είναι η ημερομηνία κυκλοφορίας της νέας κονσόλας βιντεοπαιχνιδιών Playstation 6,» λέει χαρακτηριστικά ο Γερμανός αρθρογράφος.
Και συνοψίζει: «Δεν είμαστε 5 λεπτά μακριά από το 1933. είμαστε 92 χρόνια μετά. Καμία κοινωνία δεν θα επιστρέψει ποτέ σε μια ιστορική κατάσταση που έχει ξεπεραστεί. Και — αυτό είναι κρίσιμο — σε αντίθεση με τότε, στη Γερμανία έχουμε πάντα μπροστά στα μάτια μας το αρνητικό ιστορικό σχέδιο. Τότε, καθώς αντιμετωπίζαμε την αργή άνοδο του Ναζιστικού Κόμματος, κανείς δεν μπορούσε να κάνει μια προειδοποίηση παράλληλη με το παρελθόν: Ηταν κάτι εντελώς νέο και μόνο τα πιο άγρυπνα μυαλά αντιλήφθηκαν νωρίς τον εποχικό κίνδυνο,» καταλήγει ο Γερμανός δημοσιογράφος και συγγραφέας.
