Γάζα: Επιστροφή της αβεβαιότητας

Του Γαβριήλ Χαρίτου *

Οι πολυήμερες παρασκηνιακές έμμεσες επαφές μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς δεν κατάφεραν να γεφυρώσουν τις διαφορές ως προς τις προϋποθέσεις εφαρμογής του δευτέρου σταδίου της συμφωνίας-πλαίσιο με ορίζοντα τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα, με αποτέλεσμα η εκεχειρία που ίσχυε τις τελευταίες εβδομάδες να πάψει να εφαρμόζεται. Ωστόσο, το νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που πρότεινε ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή, Στίβεν Γουίτκοφ, έγινε αποδεκτό από την ισραηλινή πλευρά ύστερα από τετράωρη σύσκεψη, που πραγματοποιήθηκε χθες βράδυ υπό τον Πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου και με τη συμμετοχή του υπουργού Άμυνας Ισράελ Κατς και ανώτατων αξιωματούχων των υπηρεσιών ασφαλείας και ολοκληρώθηκε λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Κυριακής (2/3). ΕΠΑΝΩ: Η έναρξη του Ραμαζανιού δεν έφερε την επιθυμητή συνέχιση της εκεχειρίας Εικόνα: Abdel Kareem Hana/AP Photo/picture alliance

Τι προβλέπει το «Πλαίσιο Γουίτκοφ»

Το «Πλαίσιο Γουίτκοφ» προβλέπει την εφαρμογή από σήμερα μίας πρόσθετης προσωρινής εκεχειρίας στη Γάζα που θα καλύπτει χρονικά τον Ιερό Μήνα του Ραμαζανίου (που αρχίζει από σήμερα) και έως το πέρας της εορταστικής περιόδου του Εβραϊκού Πάσχα. Στόχος της αμερικανικής πλευράς είναι, κατά την διάρκεια της πρόσθετης εκεχειρίας, να αρχίσουν ξανά οι έμμεσες διαπραγματευτικές επαφές Ισραήλ-Χαμάς με την αρωγή των Αιγυπτίων και Καταρινών μεσολαβητών, προκειμένου να ανευρεθεί κοινός τόπος, ώστε το δεύτερο στάδιο του πλαισίου εκεχειρίας να τεθεί σε εφαρμογή.

Σε περίπτωση, μάλιστα, προόδου των διαπραγματεύσεων, θα επιδιωχθεί να επανενεργοποιηθεί  ο μηχανισμός απελευθέρωσης όσο το δυνατόν περισσότερων Ισραηλινών ομήρων, με αντάλλαγμα την παράλληλη αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων και τη συνέχιση της παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας. Ωστόσο, όπως επεσήμανε η χθεσινοβραδινή ανακοίνωση του ιδιαιτέρου γραφείου του Ισραηλινού Πρωθυπουργού, από σήμερα και καθ’ όλη την διάρκεια ισχύος του «Πλαισίου Γουίτκοφ», ο ισραηλινός στρατός θα έχει δικαίωμα να αρχίσει ξανά τις χερσαίες επιχειρήσεις «εφόσον διαπιστωθεί ότι οι διαπραγματεύσεις δεν σημειώνουν πρόοδο».

Η Χαμάς, από την πλευρά της, μέχρι στιγμής δεν αποδέχθηκε επισήμως το «Πλαίσιο Γουίτκοφ», ούτε όμως δηλώνει κατηγορηματικά ότι το απορρίπτει. Χαρακτηριστικές είναι οι σημερινές δηλώσεις του εκπροσώπου της Μαχμούντ Μαρντάουι, ο οποίος επισημαίνει ότι το Ισραήλ έχει επανειλημμένως παραβιάσει τους όρους του πλαισίου συμφωνίας εκεχειρίας και ότι το δεύτερο στάδιό της πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα, προκειμένου να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα, να αποσυρθεί πλήρως ο ισραηλινός στρατός από τον θύλακα και η οργάνωση Χαμάς να διατηρήσει την παρουσία της στο μελλοντικό καθεστώς διακυβέρνησης της Γάζας με όρους που θα συμφωνηθούν. 

Η μέχρι στιγμής εν πολλοίς διφορούμενη στάση της Χαμάς δεν αποκλείεται να οφείλεται στην διάθεσή της να αναμένει τα αποτελέσματα της επικείμενης έκτακτης διάσκεψης των ηγετών των χωρών-μελών του Αραβικού Συνδέσμου, που θα συγκληθεί στο Κάιρο, μεθαύριο Τρίτη (4/3), οπότε και αναμένεται να προσδιοριστεί το περιεχόμενο της αραβικής εναλλακτικής πρότασης ανοικοδόμησης της Γάζας – ως αντίβαρο έναντι του ‘σχεδίου εκκένωσης’ του παλαιστινιακού θύλακα, που προωθεί η διακυβέρνηση Τραμπ.

Η κατάσταση επί του πεδίου

Πάντως, η κατάσταση επί του πεδίου δεν προλέγει ότι η πρόσθετη προσωρινή εκεχειρία του «Πλαισίου Γουίτκοφ» έχει αρχίσει να εφαρμόζεται. Συγκεκριμένα, σήμερα το πρωί το Ισραήλ ανέστειλε την λειτουργία όλων των οδικών διαδρόμων παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα, ανακοινώνοντας παράλληλα ότι η βοήθεια που έχει ήδη περάσει στον θύλακα το τελευταίο διάστημα καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού για άλλους πέντε μήνες. Παράλληλα, παλαιστινιακές πηγές κάνουν λόγο για δύο νεκρούς και τραυματίες ως αποτέλεσμα ισραηλινής επίθεσης drone, που σημειώθηκε σήμερα το πρωί στο Μπετ Χανούν της βόρειας Γάζας – γεγονός το οποίο ο ισραηλινός στρατός δεν σχολίασε.

Τέλος, στρατιωτικοί κύκλοι στην Ιερουσαλήμ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Ελληνικό Τμήμα της DW, εκφράζουν την εκτίμηση ότι, μετά την υιοθέτηση του «Πλαισίου Γουίτκοφ» εκ μέρους της κυβέρνησης Νετανιάχου, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις δεν θα προβούν σε ενέργειες που θα μεταβάλουν δραστικά τις παρούσες λεπτές ισορροπίες στη Λωρίδα της Γάζας – δεδομένου μάλιστα, ότι ο ίδιος ο Στίβεν Γουίτκοφ αναμένεται να επισκεφθεί το Ισραήλ το ερχόμενο Σαββατοκύριακο.

*Ανταποκριτής της Ελληνικής Σύνταξης της DW στην Ιερουσαλήμ.