Φοβάται το Ισραήλ έναν εμφύλιο;
Τι μαρτυρούν οι πρόσφατες ταραχές στους δρόμους του Ισραήλ για όσα χωρίζουν, αλλά κι εκείνα που ενώνουν, τους Εβραίους και τους Άραβες πολίτες της χώρας; Τρεις άνθρωποι που παρακολούθησαν τα γεγονότα μιλούν στο inside story για τη χειρότερη κρίση στις σχέσεις των δυο κοινοτήτων και τους φόβους που καλείται να διαχειριστεί η νέα κυβέρνηση συνασπισμού.
Της Κατερίνας Οικονομάκου*
“Η ισραηλινή Αστυνομία προετοιμάζεται για νέες εξεγέρσεις σε πόλεις με μικτό εβραϊκό-αραβικό πληθυσμό, σε περίπτωση νέων εχθροπραξιών ανάμεσα στο Ισραήλ και την Γάζα, με πηγές να προειδοποιούν ότι η σημερινή ηρεμία είναι μόνο επιφανειακή”, ανέφερε ρεπορτάζ στο χθεσινό φύλλοWith Wary Eye on Gaza, Israel Police Bracing for Renewed Arab-Jewish Violence της ισραηλινής εφημερίδας Haaretz. Μετά τα βίαια επεισόδια του περασμένου Μαΐου2021 ανάμεσα σε Εβραίους και Παλαιστίνιους πολίτες της χώρας, οι Ισραηλινοί κρατούν την αναπνοή τους. Για πρώτη φορά ακούστηκαν φωνές που προειδοποιούσαν πως ίσως η χώρα θα μπορούσε να βρίσκεται ακόμη και κοντά στο ξέσπασμα μιας εμφύλιας σύρραξης.
Οι εκτιμήσεις, ωστόσο, διαφέρουν ανάλογα με την οπτική γωνία από την οποία παρακολουθεί κανείς τις εξελίξεις. Και φαίνεται ότι οι άμεσα ενδιαφερόμενοι, εκείνοι που γνωρίζουν και βιώνουν την πολυπλοκότητα της πραγματικότητας στη μικρή χώρα της Μέσης Ανατολής, περιγράφουν μια συνθήκη που όσο δύσκολη και αν είναι, δεν χωράει βεβαιότητες. «Για να πω την αλήθεια, η κατάσταση τον περασμένο Μάιο στους δρόμους κάποιων πόλεων του Ισραήλ πράγματι θύμιζε εμφύλιο, καθώς έβλεπες Εβραίους να επιτίθενται σε Άραβες μόνο και μόνο επειδή ήταν Άραβες και Άραβες να επιτίθενται σε Εβραίους μόνο και μόνο επειδή ήταν Εβραίοι», μας λέει ο Παλαιστίνιος φιλόσοφος Σάρι ΝουσέιμπεSari Nusseibeh. «Στην πραγματικότητα ήταν η χειρότερη κρίση που έχει ζήσει το Ισραήλ σε ό,τι αφορά τις σχέσεις μεταξύ των δυο κοινοτήτων. Και πιστεύω ότι η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί να εξετάσει σε βάθος τους λόγους που οδήγησαν σε αυτό το ξέσπασμα, διότι η κατάσταση είναι πλέον πολύ κρίσιμη».
Η απαισιόδοξη οπτική
Ο Νουσέιμπε, πρόσωπο με μακρά πείρα στο κίνημα αλλά και στις διαπραγματεύσεις για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, δεν βλέπει μεν άμεσο κίνδυνο για εμφύλια σύρραξη, αλλά θεωρεί βέβαιο ότι αν κάτι δεν αλλάξει ριζικά, αυτή η ένταση που βράζει και εντείνεται, μια ημέρα στο μέλλον θα είναι αρκετή για να κλονίσει τα ίδια τα θεμέλια του Ισραήλ. «Μιλάμε για πάνω από 1,5 εκατομμύριο πολίτες .What to Know About the Arab Citizens of Israel | Council on Foreign Relations. Εάν το Ισραήλ δεν κάνει κάτι για να απαντήσει στα προβλήματα των Αράβων πολιτών του, αλλά και για εμάς, τότε νομίζω ότι θα βαδίσει σε ένα μονοπάτι που θα καταλήξει στη διάλυση της χώρας εκ των έσω», εκτιμά ο φιλόσοφος, ο οποίος κατοικεί στην Ανατολική Ιερουσαλήμ .East Jerusalem – Status.
| Από το 1967 η Ανατολική Ιερουσαλήμ θεωρείται από τη διεθνή κοινότητα κατεχόμενη από το Ισραήλ, μαζί με τους υπόλοιπους ισραηλινούς εποικισμούς στη Δυτική Όχθη, που είναι παράνομοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Το Ισραήλ αμφισβητεί αυτήν την ερμηνεία.
Οι Άραβες χρησιμοποιούν σε μεγάλο βαθμό τον όρο «Αραβική Ιερουσαλήμ» για αυτήν την περιοχή σε επίσημα αγγλικά έγγραφα, τονίζοντας την κυριαρχία του αραβόφωνου παλαιστινιακού πληθυσμού εκεί. Η μεγάλη πλειοψηφία τους έχει καθεστώς μόνιμου κατοίκου (resident), αλλά δεν έχει διαβατήριο, ούτε ισραηλινό, ούτε παλαιστινιακό. 
Ένας άντρας έξω από το τζαμί Dome of the Rock, στο συγκρότημα τζαμιών Al-Aqsa της ανατολικής Ιερουσαλήμ, τον τρίτο ιερότερο χώρο του Ισλάμ, στις 8 Ιουνίου 2021. [AHMAD GHARABLI / AFP]
Οι συγκρούσεις του Μαΐου 2021 ξεκίνησαν από μία περιοχή της Α. Ιερουσαλήμ, μετά την απόφαση της ισραηλινής κυβέρνησης να διώξει Παιλαιστινίους από εκεί για να εγκαταστήσει εποίκους. Από το 1991, οι Παλαιστίνιοι, που αποτελούν την πλειοψηφία των κατοίκων, έχουν λάβει μόνο 30% των οικοδομικών αδειών στην περιοχή. Πηγή: WikipediaEast Jerusalem |
«Οι Άραβες του Ισραήλ δεν ένιωσαν ποτέ ότι είναι ίσοι με τους Εβραίους πολίτες της χώρας. Το Ισραήλ απέτυχε να τους πείσει ότι έχουν ίσα δικαιώματα, παρόλο που ψηφίζουν και εκλέγονται στην Κνέσετ. Αυτή είναι η μια παράμετρος της έντασης που ξέσπασε», παρατηρεί ο Παλαιστίνιος δημοσιογράφος Ζιγιάντ Αμπού Ζαγιάντ,Ziad Abuzayyad ο οποίος κατοικεί στην Ανατολική Ιερουσαλήμ αλλά έχει το γραφείο του στην άλλη μεριά της πόλης. «Η άλλη παράμετρος αφορά την πολιτική του Ισραήλ στην Ανατολική Ιερουσαλήμ. Από τη μια έχεις τις εξώσεις των ανθρώπων από τα σπίτια που ζουν στο Σέικ Τζαρά και στο Σιλουάν. Από την άλλη, την απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει σε όλο και περισσότερους Εβραίους να προσεύχονται στο τέμενος Αλ Άκσα. Κοιτάξτε, η μουσουλμανική κοινότητα είναι συντηρητική, θρησκευόμενη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι οι μουσουλμάνοι υποστηρίζουν την Χαμάς ή θέλουν τζιχάντ, κάθε άλλο. Αλλά οι πιστοί εξεγείρονται όταν βλέπουν Εβραίους σε έναν από τους ιερότερους τόπους του Ισλάμ», συνεχίζει, λέγοντας ότι κατά τη γνώμη του, οι Παλαιστίνιοι του Ισραήλ οργίζονται με όσα συμβαίνουν στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και έρχονται όλο και πιο κοντά στους ομοεθνείς τους στα Κατεχόμενα. «Εάν αυτή η εξέλιξη δεν αλλάξει, τότε, ναι, μπορεί να ξεσπάσει εμφύλιος», λέει.
Η Ταμάρ ΕλόρTamar El Or, συγγραφέας και καθηγήτρια ανθρωπολογίας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, μοιράζεται μεν τις ανησυχίες των δυο Παλαιστινίων, αλλά θεωρεί ότι υπάρχουν λόγοι να είναι κανείς αισιόδοξος. «Θα ήταν ανεύθυνο εκ μέρους μου να ισχυριστώ ότι δεν ανησυχώ για τις εξελίξεις, ωστόσο πιστεύω ότι αν υπάρξουν άλλα επεισόδια θα είναι πολύ μικρότερης έντασης, θα είναι ο απόηχος όσων ζήσαμε τον Μάιο. Η γνώμη μου είναι ότι σήμερα είμαστε ενώπιον μεγάλων αλλαγών, καθώς στον νέο κυβερνητικό συνασπισμό συμμετέχουν δυο Άραβες υπουργοί. Ο ένας από την Αριστερά, ο άλλος συντηρητικός, αλλά πραγματιστής, μουσουλμάνος πολιτικός. Είναι η πρώτη φορά που βλέπουμε κάτι τέτοιο σε μια κυβέρνηση που αποτελεί ένα μωσαϊκό», λέει.
| Ο Μπένγιαμιν Νετανιάχου έχασε την εξουσία μετά από 12 έτη. Η κυβέρνηση Μπένετ-Λαπίντ σχηματίστηκε στις 13 Ιουνίου 2021, ακολουθώντας τις εκλογές του Μαρτίου 2021.
Ο δεξιός εθνικιστής Ναφτάλι Μπένετ, που ορκίστηκε ως πρωθυπουργός, θα ηγηθεί ενός άνευ προηγουμένου συνασπισμού κομμάτων, ο οποίος εγκρίθηκε με οριακή πλειοψηφία 60-59. 
Εβραίοι υπερεθνικιστές διαμαρτύρονται ενάντια στον νέο πρωθυπουργό Ναφτάλι Μπένετ, τον οποίον αποκαλούν «ψεύτη» στην αφίσα, αποσκοπώντας με αυτήν και άλλες διαμαρτυρίες στη διάσπαση του συνασπισμού της νέας κυβέρνησης. [AHMAD GHARABLI/AFP]
Ο κ. Μπένετ θα είναι πρωθυπουργός μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, ως μέρος μιας συμφωνίας για την κατανομή της εξουσίας. Στη συνέχεια θα παραδώσει την εξουσία στον Γιαΐρ Λαπίντ, αρχηγό του κεντρώου Yesh Atid, που θα την κρατήσει για δύο ακόμη χρόνια. Ο κ. Νετανιάχου –ο πιο μακροχρόνιος ηγέτης του Ισραήλ που κυριαρχεί στο πολιτικό του τοπίο εδώ και χρόνια– θα παραμείνει επικεφαλής του δεξιού κόμματος Likud και θα γίνει αρχηγός της αντιπολίτευσης. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην Κνέσετ (κοινοβούλιο), o κ. Νετανιάχου υποσχέθηκε περιφρονητικά: «Θα επιστρέψουμε». Πηγή: BBCNetanyahu out as new Israeli government approved | BBC News |
Σύμφωνα με την Ελόρ, τα επεισόδια του Μαΐου μαρτυρούν και μια εξέλιξη στην ισραηλινή κοινωνία, που αξίζει να επισημάνει κανείς. «Λέγαμε πάντα ότι οι Άραβες θα αρχίσουν να οργανώνουν περισσότερες διαμαρτυρίες όταν αισθανθούν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ως πολίτες, όταν νιώσουν πιο ασφαλείς ως μέρος αυτής της χώρας. Αυτό συμβαίνει τώρα», παρατηρεί, προσθέτοντας ότι «υπάρχει πάντα το γεγονός πως το Ισραήλ, από την ίδρυσή του, είναι ένα εβραϊκό κράτος. Και δεν μπορεί κανείς να ανήκει στο εβραϊκό έθνος εάν δεν είναι Εβραίος – οπότε ακόμη και εάν είναι κανείς πολίτης του Ισραήλ, με πλήρη δικαιώματα όπως είναι οι Άραβες μουσουλμάνοι και χριστιανοί, παραμένει υπό μια έννοια ένας πολίτης δεύτερης κατηγορίας. Αυτό προφανώς συμβαίνει με όλες τις μειονότητες σε πολλές χώρες του κόσμου, αλλά στο Ισραήλ είναι επίσημο». Εκτός εάν κάποια στιγμή το Ισραήλ νιώσει αρκετά ασφαλές, λέει η Ελόρ, «ώστε να φτάσουμε στο σημείο το εβραϊκό κράτος να γίνει μια πατρίδα για δυο έθνη, το εβραϊκό και παλαιστινιακό, που θα εκτείνεται από τον Ιορδάνη ποταμό έως την Μεσόγειο». Η ίδια, όπως θα μου πει αργότερα –χωρίς να είναι αντίθετη στη λύση των δυο κρατών– θα προτιμούσε αυτήν την εξέλιξη για την πατρίδα της.
Είναι πραγματικά πολίτες δεύτερης κατηγορίας οι Άραβες του Ισραήλ; ρωτάμε τον Σάρι Νουσέιμπε. «Πρέπει να ξέρει κανείς ότι η ισραηλινή κοινωνία είναι εξαιρετικά πολύπλοκη, με πολλές διαβαθμίσεις ανάμεσα σε πέντε-έξι διαφορετικές ομάδες του πληθυσμού», θα απαντήσει, πράγμα στο οποίο συμφωνεί και η Ελόρ. Υπάρχει η ευρεία μεσαία τάξη των επαγγελματιών στα αστικά κέντρα, αλλά και η μεγάλη μερίδα Αράβων επιχειρηματιών, που έχουν εντελώς διαφορετικά προβλήματα, απαιτήσεις και άλλους λόγους να διαμαρτύρονται από τους ομοεθνείς τους που ζουν σε απομακρυσμένα χωριά. «Αλλά αναμφισβήτητα οι Άραβες βρίσκονται στη βάση, ή κοντά στη βάση, της πυραμίδας, πράγμα που νιώθουν έντονα. Έχω την αίσθηση ότι αυτό που είδαμε στις πρόσφατες εξεγέρσεις είναι ένα ξέσπασμα οργής εκ μέρους των Αράβων που αισθάνονται ότι δεν χαίρουν του σεβασμού και της αξιοπρέπειας που δικαιούνται», εξηγεί ο Νουσέιμπε, ο οποίος σημειώνει ότι οι διακρίσεις κατά των Παλαιστινίων της χώρας ξεκίνησαν ήδη με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ και, επισήμως, διήρκεσαν μέχρι και πριν τον Πόλεμο των Έξι ΗμερώνSix Day War του 1967. «Τότε έπαψαν πια να ζουν υπό καθεστώς στρατιωτικής κατοχής. Και σιγά σιγά, με τα χρόνια, άρχισαν να τα πηγαίνουν καλύτερα, να συμμετέχουν σε όλους τους τομείς της ζωής, να ανέρχονται επαγγελματικά, οικονομικά και κοινωνικά. Φυσικά, υπάρχουν διαβαθμίσεις και μεταξύ των ίδιων των Αράβων του Ισραήλ, με τους Βεδουίνους της Νεγκέβ να βρίσκονται στη δυσχερέστερη θέση».
Δεκαετίες τώρα, οι Άραβες του Ισραήλ έχουν κάνει πολύ δρόμο, συνεχίζει ο Νουσέιμπε, «και στη διαδρομή συσσωρεύτηκε το αίσθημα της αδικίας και ο θυμός που γεννιέται από αυτό». Ωστόσο, αυτό που ο φιλόσοφος θεωρεί το πιο ενδιαφέρον στοιχείο, είναι πως νιώθουν ότι το Ισραήλ είναι η πατρίδα τους. «Είναι και νιώθουν πολίτες του Ισραήλ. Νιώθουν ότι η χώρα τούς ανήκει ακριβώς όσο ανήκει και στους Εβραίους. Στις δεκαετίες που έχουν μεσολαβήσει από την ίδρυση του κράτους, οι Παλαιστίνιοι πολίτες νιώθουν ότι είναι τόσο Παλαιστίνιοι όσο και Ισραηλινοί. Έχουν αναπτύξει έντονο αίσθημα ιδιοκτησίας του κράτους – όχι μόνο της γης, προσέξτε, αλλά του κράτους. Αυτό είναι και ψυχολογικά εξαιρετικά ενδιαφέρον. Νιώθουν ότι έχουν συμβάλει στην οικοδόμηση του κράτους όσο και οι Εβραίοι συμπολίτες τους. Νιώθουν ότι είναι η δική τους χώρα. Και την ίδια στιγμή, ταυτίζονται με το παλαιστινιακό έθνος και νοιάζονται για τη μοίρα των ανθρώπων στα Κατεχόμενα».
Την ίδια ακριβώς αίσθηση μας μεταφέρει και η Ταμάρ Ελόρ. Τόσο ο Παλαιστίνιος φιλόσοφος, όσο και η ισραηλινή ανθρωπολόγος θα επισημάνουν πόσο κατηγορηματικά είχαν απορρίψει οι Παλαιστίνιοι του Ισραήλ την πρόταση που είχε κάνει το 2004Lieberman Plan ο Αβιγκντόρ Λίμπερμαν. «Είχε προτείνει να ενσωματώσει το Ισραήλ τους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Όχθη και σε αντάλλαγμα να δώσει σε ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος τις περιοχές του Ισραήλ που βρίσκονται κοντά στη Δυτική Όχθη και κατοικούνται από Παλαιστινίους. Έτσι, έλεγε, θα αλλάξουμε τα σύνορα, αλλά οι άνθρωποι δεν θα χρειαστεί να φύγουν από τα σπίτια τους. Έτσι οι Άραβες πολίτες του Ισραήλ θα γινόντουσαν από τη μια ημέρα στην άλλη πολίτες ενός παλαιστινιακού κράτους», περιγράφει η Ελόρ, η οποία θυμάται πόσο έντονα αντέδρασαν οι Παλαιστίνιοι Ισραηλινοί.
«Και δεν μου φαίνεται καθόλου περίεργο», προσθέτει. «Αυτή είναι η πατρίδα τους. Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι πάει κάποιος σε μια εβραϊκή κοινότητα της Νέας Υόρκης και τους λέει «αφού ασχολείστε συνέχεια με την πρόοδο του Ισραήλ, αφού συγκεντρώνετε χρήματα για το κράτος του Ισραήλ, αφού νοιάζεστε τόσο για το Ισραήλ, ε, πηγαίνετε να γίνετε πολίτες του Ισραήλ. Δεν είναι έτσι όμως. Στις ΗΠΑ γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, εκεί πληρώνουν φόρους, για τις ΗΠΑ εργάζονται, είναι Αμερικανοί πατριώτες, αλλά την ίδια στιγμή υποστηρίζουν τους ομοεθνείς τους στο Ισραήλ. Αυτό ακριβώς συμβαίνει και με τους Παλαιστινίους του Ισραήλ – είναι πολίτες της χώρας, αυτή είναι η πατρίδα τους, αλλά την ίδια στιγμή υποστηρίζουν και αγωνιούν για τους ομοεθνείς τους στη Δυτική Όχθη και την Γάζα», εξηγεί.
Η προτεραιότητά τους, όμως, θα πει η ισραηλινή ανθρωπολόγος, είναι η βελτίωση των συνθηκών ζωής τους μέσα στο Ισραήλ. «Η αίσθησή τους είναι ότι οι Άραβες πολιτικοί της χώρας διοχετεύουν, χρόνια τώρα, όλη τους την ενέργεια στην κατεύθυνση της Ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης και δεν ασχολούνται με τα προβλήματά τους ως πολιτών. Αυτή η πίεση απέδωσε και το αποτέλεσμα είναι ότι, επιτέλους, οι Άραβες δέχτηκαν να μπουν σε μια κυβέρνηση συνασπισμού, εγκαταλείποντας την εμμονή τους να μποϊκοτάρουν κάθε κυβέρνηση και να εξαντλούνται στην αντιπαράθεση από τα τελευταία έδρανα της Κνέσετ», λέει, παρατηρώντας ότι η δέσμευση του Μανσούρ ΑμπάςMansour Abbas (αναπληρωτή υπουργού για τις Αραβικές Υποθέσεις και εκπροσώπου στην Κνέσετ του κόμματος Ενωμένη Αραβική Λίστα) είναι να πιέσει για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Άραβες της χώρας και ειδικά οι λιγότεροι προνομιούχοι ανάμεσά τους.
«Έτσι κι αλλιώς, δεν είναι σε θέση η νέα κυβέρνηση να ασχοληθεί με κάτι άλλο από τα εσωτερικά προβλήματα του Ισραήλ», λέει ο Αμπού Ζαγιάντ. «Δεν νομίζω ότι αυτή η κυβέρνηση θα μακροημερεύσει, έτσι κι αλλιώς» εκτιμά. Σύμφωνα με τον Παλαιστίνιο δημοσιογράφο, η πρόκληση για τον Αμπάς δεν είναι τόσο να ασχοληθεί με τους Ισραηλινούς Άραβες της μεσαίας και ανώτερης τάξης, αλλά να βρει λύσεις για τα τεράστια προβλήματα που μαστίζουν δεκάδες αραβικά χωριά, που στερούνται στοιχειώδεις υποδομές, με πάρα πολλά να μην έχουν σταθερή, κανονική πρόσβαση σε νερό και ηλεκτρικό ρεύμα. «Και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της εγκληματικότητας, καθώς κυκλοφορούν χιλιάδες παράνομα όπλα. Αλλά η Αστυνομία δεν ασχολείται, αδιαφορεί, διότι τα χρησιμοποιούν για να σκοτώνονται μεταξύ τους», λέει.
Όταν ρωτάω την Ταμάρ Ελόρ για την εγκληματικότητα, η ανθρωπολόγος εξηγεί ότι υπάρχει πραγματικά ένα τεράστιο πρόβλημα στα χωριά των Βεδουίνων της ΝεγκέβA New Israeli Government Could Mean Help for Neglected Bedouin Villages | The New York Times, όπου το επίσημο κράτος έχει επιτρέψει να μια παράλληλη κοινωνία βίας και ανομίας. Υπάρχει και μια φιλελεύθερη άποψη, που βλέπει την απουσία του κράτους από άλλη σκοπιά, μου λέει, «που το βλέπουν ως ένα είδος παραχώρησης αυτονομίας». Η ίδια δεν μοιάζει να συμφωνεί. «Διότι στην ουσία εγκαταλείπεται η μεγάλη πλειοψηφία των ανθρώπων –και ειδικά οι γυναίκες και τα παιδιά– στην τύχη τους. Η Νεγκέβ έχει εξελιχθεί σε ένα είδος Φαρ Ουέστ. Υπάρχει μεγάλη εγκληματικότητα, σκοτώνονται μεταξύ τους, σκοτώνουν τις γυναίκες τους, χάνουν τη ζωή τους σε αυτοκινητικά σε τριπλάσιο ποσοστό από ό,τι οι Εβραίοι, αλλά κανείς δεν ασχολείται. Είναι σαν να λέει το κράτος “αφού έτσι θέλουν, ας κάνουν ό,τι νομίζουν”. Αλλά στην ουσία το κράτος τους παραμελεί. Είναι κάπως σαν τις περιοχές που ελέγχει η μαφία, στην Ιταλία, εκεί που δεν ισχύει ο νόμος και η αστυνομία φοβάται να πάει. Ή όταν πάει, αντιδρά με μεγάλη βία», εξηγεί.
Όταν της ζητάω ένα παράδειγμα, η Ελόρ μου περιγράφει ένα πρόσφατο περιστατικό, σε ένα χωριό της Γαλιλαίας. «Γινόταν ένας γάμος και κάποιος ειδοποίησε τις Αρχές διότι ακούγονταν πυροβολισμοί. Πυροβολούσαν στον αέρα, έτσι γιορτάζουν. Όταν πήγαν οι αστυνομικοί, έξι όλοι κι όλοι, οι καλεσμένοι τους επιτέθηκαν, έβαλαν φωτιά στα περιπολικά, με αποτέλεσμα να αρχίσουν με τη σειρά τους να πυροβολούν κι οι αστυνομικοί». Η ζωή εκεί, όμως, θα σπεύσει να προσθέσει η Ελόρ, δεν έχει τίποτε κοινό με τον τρόπο ζωής των Αράβων Ισραηλινών σε πόλεις όπως η Γιάφα, για παράδειγμα. Γι’ αυτό και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι εξεγέρσεις του Μαΐου δεν εκδηλώθηκαν σε όλες τις πόλεις με μικτό πληθυσμό.
Εκείνο που ισχύει για τους Παλαιστινίους του Ισραήλ, θα επαναλάβει ο Νουσέιμπε, είναι ότι μιλούν και απαιτούν από τη θέση τους ως πολιτών. «Δεν στέκονται απέναντι στο κράτος. Νιώθουν ότι το κράτος τους ανήκει, είναι και δικό τους», ξαναλέει, επισημαίνοντας τη διαφορά με τους περίπου 400.000 κατοίκους της Ανατολικής Ιερουσαλήμ όπως είναι ο ίδιος, που ζουν στην πόλη και κινούνται ελεύθερα στο Ισραήλ, έχοντας πρόσβαση σε μια σειρά από κοινωνικές παροχές, αλλά με το καθεστώς του μόνιμου κατοίκου. Σε ό,τι αφορά τις συνθήκες ζωής αυτής της μερίδας των Παλαιστινίων, ο φιλόσοφος δεν έχει να κάνει καμιά αισιόδοξη εκτίμηση.
Και για το ενδεχόμενο να έρθει πάλι στο τραπέζι μια πρόταση για επίλυση του Παλαιστινιακού; Αυτό είναι πια πολύ μακρινό, θα μου πει. «Υπάρχουν άνθρωποι κι από τις δυο πλευρές που επιμένουν, που συναντιούνται. Αλλά είναι τόσο λίγοι πια… Ξέρετε, καμιά φορά σήμερα η κατάσταση μου θυμίζει την ατμόσφαιρα που επικρατούσε ανάμεσά μας πριν από 50 χρόνια». Όταν τον ρωτάω για τη νέα κυβέρνηση, ο Νουσέιμπε λέει ότι «θα είναι σε θέση να πάρει αποφάσεις για πόλεμο άμυνας ή επίθεσης, αλλά όχι αποφάσεις για την ειρήνη. Δεν θα μπορέσουν ποτέ να συμφωνήσουν σε κάτι που αφορά την ειρήνη με τους Παλαιστινίους», λέει, προσθέτοντας ότι σε αυτό το στάδιο, το μόνο που θα μπορούσε πια να φέρει κάποιο αποτέλεσμα θα ήταν να υπάρξει πίεση από τις ΗΠΑ – “αλλά δεν θεωρώ πιθανό ότι θα συμβεί”
Εντελώς απομακρυσμένη θεωρεί και ο Ζιγιάντ Αμπού Ζαγιάντ κάθε πιθανότητα να υπάρξει λύση στο ορατό μέλλον. Για τον δημοσιογράφο, ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει η πρόθεση από την πλευρά των Ισραηλινών. Η Ταμάρ Ελόρ, από την άλλη, μοιάζει να συμφωνεί μάλλον με τον Σάρι Νουσέιμπε – αν και βλέπει την κατάσταση ελαφρώς διαφορετικά. «Ναι, αυτή είναι η πρώτη κυβέρνηση στην ιστορία της χώρας που δεν δεσμεύτηκε ότι ανάμεσα στους στόχους της είναι και να φέρει μια πρόταση για την ειρήνη. Όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις είχαν δώσει αυτήν την υπόσχεση. Και όλες απέτυχαν. Θεωρώ ότι δικαίως η νέα κυβέρνηση δεν είπε άλλη μια φορά το ίδιο. Γιατί για την ώρα, έχει προτεραιότητα να κάνει κάτι για να κατέβουν οι τόνοι και να κλείσουν οι πληγές του διχασμού που άνοιξε ο Μπένγιαμιν Νετανιάχου μέσα στο Ισραήλ», παρατηρεί. Ανησυχεί, την ρωτάω, για την μακροημέρευση αυτής της πρωτόγνωρης κυβέρνησης-μωσαϊκού; «Ω, ναι. Όλοι αγωνιούμε. Για την ώρα, κρατάμε την αναπνοή μας. Φοβόμαστε και να φταρνιστούμε», λέει. Και αυτό ισχύει για όλους ανεξαιρέτως τους πολίτες της χώρας.
*Η Κατερίνα Οικονομάκου , μετά τις σπουδές της στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Παντείου Πανεπιστημίου, εργάστηκε για μερικά χρόνια στο ΑΠΕ, προτού περάσει στο χώρο των γυναικείων περιοδικών, ως αρχισυντάκτρια στο Harper’s Bazaar και το Marie Claire. Στη συνέχεια εργάστηκε στον Ταχυδρόμο, τον Ελεύθερο Τύπο και την Ελευθεροτυπία, όπου παρέμεινε έως το 2011. Την περίοδο 2011-2012 ήταν European Journalism Fellow στο Freies Universitat του Βερολίνου. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται ως ελεύθερη συντάκτρια με διάφορα ηλεκτρονικά μέσα και είναι μέλος της συντακτικής ομάδας της μηνιαίας επιθεώρησης βιβλίων The Books’ Journal. Το βιβλίο της «Ο τραγουδιστής του Άουσβιτς. Εστρόγκο Ναχάμα, Θεσσαλονίκη 1918-Βερολίνο 2000» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καπόν.
ΠΗΓΗ:insidestory.gr / Τα ενυπόγραφα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους
