«Ετοιμότητα 2030»: Σχέδιο ενίσχυσης της ευρωπαϊκής άμυνας

Αλεξάνδρα Βουδούρη, Βρυξέλλες*

Το πρότζεκτ «Επανεξοπλισμός της  Ευρώπης  – Ετοιμότητα 2030» ύψους 800 δις ευρώ θα προετοιμάσει τη στρατηγική αυτονομία του «μπλοκ» εν μέσω των διαρκών «προκλήσεων» ασφαλείας. (ΕΠΑΝΩ: Το γαλλικό αεροπλανοφόρο Charles De GaulleΕικόνα: PUNIT PARANJPE/AFP/Getty Images)

« Ενώνουμε τις τελείες ανάμεσα στις αμυντικές δυνατότητες των κρατών μελών, τις στρατιωτικές ικανότητες του μπλοκ με νέες χρηματοδοτικές επιλογές, συγκεκριμένα πρότζεκτ και με στόχο την ενίσχυση της αμυντικής μας βιομηχανίας», σχολίασε Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ανάμεσα στους πέντε συνολικά χρηματοδοτικούς «πυλώνες» βρίσκεται και το νέο εργαλείο δανεισμού των κρατών μελών, SAFE ύψους 150 δις ευρώ, καθώς και η περίφημη εφαρμογή της εθνικής ρήτρας«διαφυγής» και η οποία «θα ενεργοποιηθεί με αρκετά ελεγχόμενο τρόπο, αναλογικό και με συγκεκριμένο χρονικό περιθώριο».

Συγκεκριμένα, δίνεται δημοσιονομικός «χώρος» διάρκειας τεσσάρων χρόνων, καθώς και δυνατότητα υπολογισμού των αμυντικών δαπανών από το 2021 με αναδρομική ισχύ, γεγονός που ενδεχομένως εξυπηρετεί χώρες, όπως ηΓαλλία που βρίσκονται σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος. Συνολικά η «ευελιξία» από τους αυστηρούς κανόνες του νέου συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης επιτρέπει στα κράτη μέλη να αυξήσουν έως και 1,5% του ΑΕΠ τους, επιπρόσθετες αμυντικές δαπάνες.

Με βασικό στόχο την άμεση στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας , ενδιαφέρουσα πρόταση αποτελεί και η δυνατότητα της Κομισιόν να αγοράζει εκ μέρους των κρατών μελών όπλα μέσω του νέου εργαλείου: του ευρωπαϊκού στρατιωτικού μηχανισμό πωλήσεων.

Βασική προϋπόθεση ωστόσο για να λειτουργήσει η  Κομισιόν  ως «κεντρικός φορέας» προμηθειών όπλων εκ μέρους του «μπλοκ» θα είναι σχετικό αίτημα των κρατών-μελών, όπως συνέβη με τα εμβόλια στη διάρκεια της πανδημίας, καθώς η άμυνα παραμένει εθνική αρμοδιότητα, όπως ξεκαθαρίζουν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελεί η ενίσχυση των εταιρικών αμυντικών σχέσεων με τρίτες χώρες. Ωστόσο, βασικό κριτήριο συμμετοχής τους σε κοινές προμήθειες και συμβάσεις – αλλά όχι σε λήψη δανείων – είναι η υπογραφή εταιρικής σχέσης ασφάλειας και άμυνας με την Ε.Ε. Τις εν λόγω συμφωνίες έχουν ήδη υπογράψει τρίτες χώρες όπως Μολδαβία, Νορβηγία, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Βόρεια Μακεδονία και πρόσφατα η Αλβανία, αλλά όχι το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία.

Λόγω αυξημένων ανησυχιών εκ μέρους της Ελλάδας  για τη συμμετοχή της Τουρκίας  στα εν λόγω αμυντικά προγράμματα το κείμενο της «λευκής βίβλου» αναφέρει ότι «η Ε.Ε. θα συνεχίσει να συμμετέχει εποικοδομητικά για την ανάπτυξη αμοιβαία επωφελούς εταιρικής σχέσης σε όλους τους τομείς κοινού ενδιαφέροντος με βάση την ισότιμη δέσμευση από την πλευρά της Τουρκίας να προχωρήσει σε μια πορεία συνεργασίας σε όλα τα σημαντικά θέματα στη βάση των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, του Απριλίου του 2024», όπου σημειώνονται ανάμεσα σε άλλα η ανάγκη εκ μέρους της Άγκυρας διατήρησης σταθερού και ασφαλούς περιβάλλοντος στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Πηγή:  Deutsche Welle