Επέστρεψαν στην Κύπρο από την Ιαπωνία τα βημόθυρα του Αγίου Αναστασίου της κατεχόμενης Περιστερωνοπηγής Αμμοχώστου.

Επαναπατρίστηκαν  από την Ιαπωνία τα βημόθυρα του εικονοστασίου της εκκλησίας του Αγίου Αναστασίου της κατεχόμενης Περιστερωνοπηγής Αμμοχώστου. Τα βημόθυρα εντοπίστηκαν στην Ιαπωνία τη δεκαετία του 1990, στο Κολλέγιο Τέχνης της πόλης Kanazawa. Ο επαναπατρισμός τους κατέστη  δυνατός, μετά από συντονισμένες προσπάθειες του Τμήματος Αρχαιοτήτων, της Πρεσβείας της Δημοκρατίας στο Τόκυο και της Εκκλησίας της Κύπρου, με τις αρμόδιες αρχές του Κολλεγίου Τέχνης,  που τα  κατείχε . 

Τα βημόθυρα από την εκκλησία του Αγίου Αναστασίου, σύμφωνα με το Τμήμα Αρχαιοτήτων Κύπρου,  τοποθετούνται στην κυπριακή εικονογραφική παράδοση του 18ου αιώνα, η οποία διαφοροποιείται από τον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο και της οποίας αποτελούν σημαντικό παράδειγμα. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το πάνω μέρος των βημοθύρων είναι συνήθως διακοσμημένο με παραστάσεις του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ενώ το κάτω μέρος συνήθως διακοσμείται με παραστάσεις των Τριών Ιεραρχών και ενίοτε με Κύπριους άγιους, όπως ο Άγιος Σπυρίδωνας σε αυτή την περίπτωση. Εκτός από την αρχαιολογική τους σημασία, τα βημόθυρα έχουν σημαντική συμβολική και θρησκευτική σημασία, ως αναπόσπαστο μέρος μιας ορθόδοξης εκκλησίας. Τα βημόθυρα του Αγίου Αναστασίου χρονολογούνται στο 1778, σύμφωνα με επιγραφή που διασώζεται μεταξύ του άνω μέρους, στο οποίο φιλοτεχνείται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και στο κάτω μέρος, στο οποίο φιλοτεχνούνται σε μετωπική στάση οι Τρεις Ιεράρχες και ο Άγιος Σπυρίδων.

Όπως αναφέρει η  επιγραφή, τα βημόθυρα έχουν φιλοτεχνηθεί από τον Ιερομόναχο Φιλάρετο από το Ψημολόφου, ο οποίος διετέλεσε Πρωτοσύγκελος στη Μονή του Αγίου Ηρακλειδίου στο Πολιτικό που κατά την περίοδο αυτή αποτελούσε σπουδαίο εικονογραφικό κέντρο, με δαπάνη του Χατζηγιασουμή, πιθανόν κατοίκου της Περιστερωπηγής, επί Αρχιεπισκόπου Χρυσάνθου, ενόσω προϊστάμενος της Μονής ήταν ο Ιερομόναχος Λεόντιος («Επ’ ἀρχιθύτου Κυρίου Κυρ Χρυσάνθου, ἑπιστάτου Λεόντιου ἱερομονάχου, δαπάνῃ δε Γιασουμῆ προσκυνητοῦ. Χείρ Φιλαρέτου και ἱερομονάχου αψοή»).

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ευχαριστεί θερμά την Εκκλησία της Κύπρου, ιδιαίτερα τον Προκαθήμενο Αυτής για τη στήριξη και τη συμβολή του στις προσπάθειες επαναπατρισμού με τον οποίο ήταν σε άμεση επικοινωνία καθ’ όλη τη διάρκεια των διαδικασιών.

Επίσης, ευχαριστεί θερμά τις αρμόδιες Διευθύνσεις του Υπουργείου Εξωτερικών για τη στενή και αγαστή συνεργασία, την Εθνική Επιτροπή για την Πάταξη της Σύλησης και της Παράνομης Διακίνησης της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και όλες τις εμπλεκόμενες κυβερνητικές υπηρεσίες, όπως το Τμήμα Τελωνείων, το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας και την Αστυνομία Κύπρου, ιδιαίτερα το Γραφείο Καταπολέμησης Παράνομης Κατοχής και Διακίνησης Αρχαιοτήτων του Αρχηγείου Αστυνομίας για τις διευκολύνσεις που παρείχαν κατά την επιστροφή των βημοθύρων στην Κύπρο.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων ως το αρμόδιο Τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας για την προστασία και τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου μας, θα συνεχίσει τις εντατικές του προσπάθειες για διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, η οποία υπέστη ανυπολόγιστες ζημιές, ως συνέπεια της Τουρκικής εισβολής. 

“Η συνεργασία με όλους τους αρμόδιους φορείς για τον δύσκολο αυτό αγώνα του επαναπατρισμού της συλημένης πολιτιστικής μας κληρονομιάς είναι άκρως αναγκαία και απαραίτητη και μόνο οι συντονισμένες προσπάθειες μπορούν να φέρουν τα ποθητά αποτελέσματα”, τονίζεται στην ανακοίνωση και προστίθεται ότι τα βημόθυρα θα συντηρηθούν από το Τμήμα Αρχαιοτήτων και θα παραδοθούν στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, μέχρις ότου καταστεί εφικτή η επιστροφή και επανατοποθέτησή τους στην εκκλησία του Αγίου Αναστασίου, όπου και ανήκουν.

Ο Υπουργός Μεταφορών, Επικοινωνιών και Έργων ευχαριστεί ιδιαίτερα τη Διευθύντρια του Τμήματος Αρχαιοτήτων, αλλά και όλους όσους συνέβαλαν στην επιτυχή πραγματοποίηση αυτού του πολύ σημαντικού επαναπατρισμού, καταλήγει η ανακοίνωση.

*****************************************************

Ο Άγιος Αναστάσιος

Ο χρονογράφος του 15ου αιώνα Λεόντειος Μαχαιράς αναφέρει ότι ο Άγιος Αναστάσιος είναι μεταξύ των 300 κληρικών και λαϊκών, οι οποίοι μετά την άλωση της Ιερουσαλήμ από τους Άραβες το 638 μ.Χ. κατέφευγαν στην Κύπρο, για να ξεφύγουν από τη μανία των Σαρακηνών. Ο Άγιος Αναστάσιος ο θαυματουργός, όπως αποκαλείται, έζησε με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή, θεραπεύοντας κάθε ασθένεια. Πιο πολύ όμως ζητούσαν τη βοήθεια του όσοι υπέφεραν από ρευματοπάθειες, αρθριτικά, παράλυση και κατάγματα. Ο Άγιος Αναστάσιος τότε δε σταμάτησε να εργάζεται, για να εξασφαλίζει τον “επιούσιον άρτον”. Μέσα σε μια λαξευτή σπηλιά, όπου διάλεξε για να ασκητέψει έστησε τον αργαλειό του κι εκεί ύφαινε σακιά για τη φύλαξη ή τη μεταφορά δημητριακών καρπών. Πάνω από τον τάφο του σε μια πεζούλα υπήρχαν  μέχρι τον Αύγουστο του 1974 τα ξύλινα “μακουτζια” του (=σαΐτες), διατηρημένα σε πολύ καλή κατάσταση. Τα εργαλεία αυτά τα έτριβαν στα πονεμένα μέλη τους όσοι ζητούσαν τη βοήθεια του αγίου για θεραπεία. Μερικά από αυτά τα διέσωσαν πρόσφυγες και βρίσκονται στον ναό της Αγίας Θέκλας στην Λάρνακα.

ΦΩΤΟ: Ιερά Μητρόπολη Κωνσταντίας-Αμμοχώστου

Η μνήμη του Αγίου Αναστασίου τιμάται  στις 17 Σεπτεμβρίου.

Ο ναός,  από τον οποίο συλήθηκαν τα βημόθυρα και άλλες πολύτιμες εικόνες και σκεύη, οικοδομήθηκε κατά τον 15 ο αιώνα προς τιμή του Αγίου. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες γύρω από τον ναό κτίστηκαν κελιά για μοναχούς , αλλά το  1875 στο μοναστήρι του Αγίου Αναστασίου λειτούργησε ελληνικό σχολείο, γιατί μέχρι τότε τα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο του Λευκονίκου. Στους σύγχρονους  χρόνους κοντά στον παλαιό ναό κτίστηκε νέος μεγαλύτερος για να εξυπηρετεί τις ανάγκες τις κοινότητας. 

Οι φωτογραφίες, που δημοσιεύουμε πιο κάτω,  του παλαιού ναού  από τον οποίο συλήθηκαν τα βημόθυρα, είναι σημερινές. Μας τις έστειλε ο φίλος Λ. Χ. , τον οποίο ευχαριστούμε θερμά. Τα σχόλια για την κατάσταση , στην οποία βρίσκεται ο ναός είναι περιττά. Σε μία από τις φωτογραφίες διακρίνεται στο βάθος και ο νεότερος ναός του Αγίου Αναστασίου. 

Μέχρι το 1974 ο εισερχόμενος την είσοδο του ναού κατέβαινε  εννιά σκαλοπάτια, στη βάση των οποίων έβλεπε  σπήλαιο, λαξευμένο σε βράχο, ο οποίος είναι επικαλυμμένος με ασβεστόπηλο.  Είχε στενόμακρο εμβαδόν και καμαρωτή στέγη που στηριζόταν στο μέσο με μια κολώνα ύψους δύο μέτρων. Η κολώνα στηριζόταν σε ένα κιονόκρανο κορινθιακού ρυθμού και πάνω της πατούσαν οι αρρώστοι, αγκάλιαζαν την κολώνα και περιστρέφονταν τρεις φορές γύρω από αυτήν για να γιατρευτούν από τις νευραλγίες και τους πόνους.

Στη νότια πλευρά του σπηλαίου, κάτω από μια πεζούλα βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Αναστασίου.