Ενόψει των δημοτικών εκλογών ο Ερντογάν ανοίγει και τη Μονή της Χώρας για μουσουλμανική προσευχή

Κωνσταντινούπολη, Μηνάς Βασιλειάδης

Ως μουσουλμανικό τέμενος θα λειτουργεί πλέον και η Μονή της Χώρας (Kariye Camii), με ημερομηνία έναρξης την 23η Φεβρουαρίου. Οι εργασίες ολοκλήρωσης, ώστε το μνημείο να εξυπηρετεί αποκλειστικά τις θρησκευτικές υποχρεώσεις των μουσουλμάνων, προγραμματίζεται να έχουν περατωθεί μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου, ημέρα Παρασκευή, η οποία αποτελεί μέρα προσευχής.

Η εκκλησία είχε μετατραπεί σε μουσείο με απόφαση του  Υπουργικού Συμβουλίου στις 2 Αυγούστου 1945. Το 2019, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε ότι «το τέμενος δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για άλλους λόγους πλην της αρχικής του λειτουργίας». Την 1 Αυγούστου 2020 ο Πρόεδρος  Ερντογάν ανακοίνωσε την εκ νέου μετατροπή του σε τέμενος, χωρίς ωστόσο να αποδοθεί στην θρησκευτική λατρεία, καθώς υπήρχαν σε εξέλιξη έργα αποκατάστασης. Ενώ η διαδικασία αποκατάστασης βρισκόταν σε εξέλιξη, το μνημείο παρέμεινε ανοιχτό κατά τμήματα για τους επισκέπτες ως μουσείο.

ΦΩΤΟ: guidedistanbultours.com

Τα σπάνια ψηφιδωτά και οι τοιχογραφίες στο εσωτερικό του μνημείου αποκαταστάθηκαν πλήρως. Μένει να διαφανεί στις 23 Φεβρουαρίου  τύχη των ανεκτίμητης αξίας βυζαντινών ψηφιδωτών και τοιχογραφιών, που υπάρχουν εντός του ναού και πώς αυτά θα καλυφθούν, προκειμένου να λειτουργήσει το κτήριο ως μουσουλμανικός λατρευτικός χώρος, δεδομένου ότι στο σουνιτικό Ισλάμ απαγορεύεται η εικονογράφηση του προσώπου.

Ιησούς Χριστός “Η ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΖΩΝΤΩΝ”, ψηφιδωτό. ΦΩΤΟ: kulturportali.gov.tr

Η “Εις Άδου Κάθοδος του Χριστού”, τοιχογραφία. ΦΩΤΟ: kulturportali.gov.tr

Παναγία βρεφοκρατούσα. ΦΩΤΟ: İstanbul_Kariye Müzesi_Erdal Yazıcı

Η Μονή της Χωράς είχε περάσει στη δικαιοδοσία του DİYANET (Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων) με απόφαση του Προέδρου Ερντογάν. Σήμερα, με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα για τις δημοτικές εκλογές της 31ης Μαρτίου —κατά τις οποίες ο Πρόεδρος Ερντογάν θα δώσει μάχη για να ξανακερδίσει τον Δήμο Πόλεως— το μνημείο θα ανοίξει στο προσκύνημα για τους μουσουλμάνους.

Ο τουρκικός Τύπος δημοσιεύει φωτογραφίες από τον χώρο, στον οποίο  έχουν ήδη τοποθετηθεί μάλλινα κόκκινα χαλιά, ειδικά σχεδιασμένα. 

ΦΩΤΟ IHA από YENI SAFAK

Η εφημερίδα YENI SAFAK,  μεταξύ άλλων , γράφει:

“Το Τζαμί Kariye, το οποίο αποτελείται από πέντε κύριες αρχιτεκτονικές, πήρε τη σημερινή του μορφή μετά από μεγάλες εργασίες κατασκευής και αποκατάστασης σε διαφορετικές περιόδους. Ενισχυμένο με ψηφιδωτά διακοσμητικά στοιχεία, το τζαμί Kariye μοιάζει με μια απλή δομή με τους πέτρινους και τούβλινους τοίχους του όταν βλέπει από έξω.

Ο κατεδαφισμένος τρούλος του τζαμιού Kariye, από τον οποίο μόνο η τροχαλία του τρούλου έχει επιβιώσει μέχρι σήμερα, ήταν κατασκευασμένος από ξύλο και καλυμμένος με γύψο. Υπάρχουν 16 παράθυρα μέσα στο ιστορικό τζαμί, το οποίο έχει μια διαμήκη ορθογώνια δομή. Είναι γνωστό ότι αυτά τα παράθυρα στο τζαμί χτίστηκαν σε μεγάλο βαθμό για να φωτίζουν το εσωτερικό μέρος. Υπάρχουν ψηφιδωτά και τοιχογραφίες στις εσωτερικές διακοσμήσεις του ιστορικού τζαμιού, όπου χρησιμοποιείται μάρμαρο στο δάπεδο και στους τοίχους.

Τέμενος Kariye – Κωνσταντινούπολη

Τοτέμενος  Kariye είναι μια εκκλησιαστική δομή αφιερωμένη στον Ιησού, η οποία αποτελεί το κέντρο της Μονής Khora, ενός μεγάλου κτιριακού συγκροτήματος κατά τη διάρκεια της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Λόγω του γεγονότος ότι βρίσκεται εκτός των τειχών της Κωνσταντινούπολης (Κωνσταντίνος), το όνομα Khora, που σημαίνει έξω από την πόλη και την αγροτική περιοχή στα ελληνικά, κρίθηκε κατάλληλο. Kariye είναι η τουρκική εκδοχή αυτού του ονόματος.

Αν και η ακριβής χρονολογία κατασκευής του κτιρίου δεν μπορεί να εκτιμηθεί, είναι γνωστό ότι ξαναχτίστηκε από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό (527-565) τον 6ο αιώνα στη θέση ενός παρεκκλησίου σε ερείπια έξω από την πόλη. Κατά την περίοδο του Κομμένου, η εκκλησία χρησιμοποιήθηκε ως παρεκκλήσι του παλατιού σε σημαντικές θρησκευτικές τελετές, καθώς ήταν κοντά στο παλάτι Blackhernal”.

Το κτίριο, του οποίου οι μοναστικές δομές εκτός από την εκκλησία καταστράφηκαν και χάθηκαν με την πάροδο του χρόνου, τραβάει την προσοχή με την αρχιτεκτονική, τα ψηφιδωτά και τις τοιχογραφίες στην ανατολική ρωμαϊκή τέχνη.

Το εξώφυλλο του βιβλίου , με τίτλο : “Restoring Byzantium: The Kariye Camii in Istanbul and the Byzantine Institute Restoration | Wallach Art Gallery (Αποκατάσταση του Βυζαντίου: Το Kariye Camii στην Κωνσταντινούπολη και το Βυζαντινό Ινστιτούτο Αποκατάστασης | Wallach Art Gallery (columbia.edu)”. Το βιβλίο εκδόθηκε το 2004 από το  The Wallach Art Gallery, Columbia University.

************************************************************

Η περίφημη Μονή της Χώρας βρίσκεται στη βορειοδυτική πλευρά του ιστορικού κέντρου της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση από τη βυζαντινή πύλη της Αδριανούπολης.  Σύμφωνα με σημείωμα του Αριστοτελείου Πανεπιστημείου Θεσσαλονίκης η Μονή “οφείλει το όνομά της στον προσδιορισμό των ψηφιδωτών του Χριστού ως «Χώρας των Ζώντων» και της Παναγίας ως «Χώρας του Αχωρήτου» στο εσωτερικό της.

Από το παλαιό μοναστηριακό συγκρότημα σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό του. Ως προς την αφιέρωσή του, δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν ανήκε στο Χριστό, στην Παναγία ή και στους δύο.

Εξίσου αμφίβολος είναι και ο χρόνος ίδρυσης της μονής, που τοποθετείται είτε επί βασιλείας Ιουστινιανού (527-565), είτε στα χρόνια του Ηρακλείου (610-641). Το βέβαιο είναι πως στον 12^ο αι. κτίζεται μεγαλόπρεπος ναός, ενώ στις αρχές του 14^ου αι. δέχεται ριζική ανακαίνιση. Πρόκειται για το εκτεταμένο πρόγραμμα εργασιών που εκτελέστηκε με χρηματοδότηση του λογοθέτη του γενικού Θεόδωρου Μετοχίτη, ο οποίος συνέδεσε το όνομά του με αυτό το μνημείο, σφραγίζοντας την πιο λαμπρή περίοδο στην ιστορία της μονής. Σε εκείνον οφείλεται η κατασκευή του διπλού νάρθηκα και του νότιου παρεκκλησίου, τα οποία διακοσμήθηκαν με ψηφιδωτά και τοιχογραφίες αντίστοιχα. Τα έργα αυτά αποτελούν την κορυφαία έκφραση της παλαιολόγειας τέχνης της πλουσιότατης καλλιτεχνικά βασιλείας του Ανδρονίκου Β΄ (1282-1328), και αντικείμενο θαυμασμού ειδικών και μη.

Την ημέρα της άλωσης του 1453, η μονή υπήρξε μεταξύ των πρώτων εκκλησιαστικών μνημείων που δέχθηκαν τη λεηλασία. Αργότερα, στα τέλη του 15^ου με αρχές του 16^ου αι., η Χώρα μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Kariye.

Η αναστήλωση του μνημείου, η αποκάλυψη αλλά και ο καθαρισμός των ψηφιδωτών του πραγματοποιήθηκαν σε δύο περιόδους εργασιών, την πρώτη στις αρχές και τη δεύτερη στα μέσα περίπου του 20^ού αι.( σημ:ageliaforos.com: Στην δεύτερη φάση του καθαρισμού των ψηφιδωτών και των τοιχογραφιών είχε εργαστεί νεαρός τότε και ο Γεώργιος Γεωργίου, ο μόνος Κύπριος μαθητής του μεγάλου αγιογράφου, μακαριστού Φώτη Κόντογλου)

* Περισότερα για το μνημείο διαβάστε στον σύνδεσμο:

Μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία Ευστρατίας Χιωτέλλη by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd