Έκλεισε η συμφωνία ΗΠΑ και Ουκρανίας για τα ορυκτά – Τι προβλέπει
«Η Ουκρανία και οι ΗΠΑ κατέληξαν σε συμφωνία για τον ορυκτό πλούτο της χώρας μας», δήλωσε ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμιχάλ.
«Η συμφωνία προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα αποκτήσουν ουκρανικούς ορυκτούς πόρους αντί πληρωμής για στρατιωτική υποστήριξη στον αμυντικό πόλεμο του Κιέβου κατά της Ρωσίας και περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός κοινού επενδυτικού ταμείου και μια διάταξη που αναφέρει ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ουκρανίας να λάβει εγγυήσεις ασφάλειας για την οικοδόμηση διαρκούς ειρήνης», δήλωσε ο Σμιχάλ σύμφωνα με την DW.
Reuters: To προσχέδιο της συμφωνίας δεν προσδιορίζει καμία εγγύηση ασφαλείας των ΗΠΑ προς την Ουκρανία
Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, το προσχέδιο της συμφωνίας που έχει κατατεθεί δεν προβλέπει καμία εγγύηση ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών προς την Ουκρανία σε ό,τι αφορά την μελλοντική στρατιωτική στήριξη.
«Οι αποστολές όπλων εξακολουθούν να συζητούνται μεταξύ των δύο χωρών», ανέφερε η ίδια πηγή.
Βουλευτής Ουκρανίας: Το Κοινοβούλιο δεν γνωρίζει λεπτομέρειες της συμφωνίας
Η Ουκρανή βουλευτής Mariia Ionova δήλωσε νωρίτερα στο BBC ότι, όπως έχουν τα πράγματα, το ουκρανικό κοινοβούλιο δεν έχει εικόνα για το περιεχόμενο της συμφωνίας.
«Πριν υπογράψουμε οτιδήποτε εκ μέρους του ουκρανικού κράτους, στο κοινοβούλιο της Ουκρανίας, πρέπει να γνωρίζουμε περί τίνος πρόκειται», είπε η Ionova.
Η ίδια πρόσθεσε ότι οποιαδήποτε συμφωνία θα πρέπει να αφορά τον «πλούτο και την ανεξαρτησία» της Ουκρανίας και πιστεύει ότι η χώρα «πληρώνει σήμερα υψηλό τίμημα» για την ειρήνη.
Συμφωνία ΗΠΑ – Ουκρανίας: Η κίνηση «ματ» του Τραμπ που αλλάζει ξανά τις ισορροπίες
Μία ακόμη νίκη πέτυχε ο Ντόναλντ Τραμπ με την καταρχήν συμφωνία με την Ουκρανία για τις σπάνιες γαίες, την ώρα που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ελπίζει ότι η εξέλιξη αυτή θα οδηγήσει σε καλυτέρευση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, δεδομένης της πρόσφατης επαναπροσέγγισης της Ουάσινγκτον με τη Μόσχα στο Ριάντ, αλλά και της επικείμενης συνάντησης του Πούτιν με τον πλανητάρχη.
Η απαίτηση αυτή του Αμερικανού προέδρου είχε προκαλέσει την έντονη αντίδραση τόσο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο οποίος την απέρριψε, αλλά και άλλων Ευρωπαίων ηγετών.
Οι λεπτομέρειες για οποιαδήποτε συμφωνία πιθανότατα θα συζητηθούν σε συναντήσεις μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών αξιωματούχων, ενώ Τραμπ και Ζελένσκι αναμένεται να συζητήσουν το θέμα κατά το τετ α τετ που θα έχουν.
Πληροφορίες, ωστόσο θέλουν το Κίεβο να θέλει να κλείσει τη συμφωνία όσο το δυνατόν πιο γρήγορα με το ουκρανικό κοινοβούλιο να συνέρχεται σήμερα (26/2) προκειμένου να συστήσει στον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να υπογράψει το κείμενο.
Σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους πράσινο φως έχει ήδη δοθεί από τους υπουργούς Δικαιοσύνης, Οικονομίας και Εξωτερικών οι οποίοι διατύπωσαν ήδη την πρόταση να ταξιδέψει ο Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο το επόμενο διάστημα για μια τελετή υπογραφής με τον Τραμπ, οποίος θέλει να μειώσει την εξάρτηση από την Κίνα σε αυτόν το τομέα. Πληροφορίες θέλουν μάλιστα τον πρόεδρο της Ουκρανίας να μεταβαίνει στην Ουάσινγκτον την Παρασκευή (28/2).
«Αυτή θα είναι μια ευκαιρία για τον πρόεδρο να συζητήσει ποια είναι η ευρύτερη εικόνα. Και στη συνέχεια, μετά από αυτό, θα μπορέσουμε να σκεφτούμε τα επόμενα βήματα», δήλωσε ένας αξιωματούχος.
Η τελική εκδοχή της συμφωνίας, με ημερομηνία 24 Φεβρουαρίου που είδαν οι Financial Times, προβλέπει τη δημιουργία ενός ταμείου, στο οποίο η Ουκρανία θα συνεισφέρει το 50% των εσόδων από την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου, του φυσικού αερίου και των σχετικών υποδομών. Το ταμείο θα επενδύει χρήματα σε έργα εντός της Ουκρανίας.
Ασαφές παραμένει τι είδους εγγυήσεις ασφαλείας θα απαιτούσαν οι εταιρείες για να διακινδυνεύσουν να εργαστούν στην Ουκρανία, ακόμη και σε περίπτωση κατάπαυσης του πυρός. Και κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα τι είδους συμφωνίες χρηματοδότησης θα βασίζονταν στις συμβάσεις μεταξύ της Ουκρανίας και των αμερικανικών εταιρειών. Επίσης τέτοια έργα θα χρειαστούν χρόνια για να αναπτυχθούν και απαιτούν σημαντικές επενδύσεις.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός δρόμου που θα είναι μακρύς, αλλά το πρώτο βήμα έγινε και δημιουργεί νέα δεδομένα στην προσπάθεια να λήξει ο πόλεμος στην Ουκρανία μετά από τρία χρόνια.
Επίσης γεγονός είναι ότι ο Τραμπ κατάφερε να έχει διαύλους επικοινωνίας τόσο με τη Μόσχα, όσο και με το Κίεβο με τις συναντήσεις του με Πούτιν και Ζελένσκι να αναμένονται με με μεγάλο ενδιαφέρον, την ώρα που οι Ευρωπαίοι για μία ακόμη φορά αποδεικνύονται απλοί παρατηρητές των εξελίξεων.
Ποια ορυκτά θεωρούνται κρίσιμα;
Το 2022 το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο (USGS) δημοσίευσε μια λίστα με 50 ορυκτά τα οποία θεωρούσε ότι «παίζουν σημαντικό ρόλο στην εθνική μας ασφάλεια, οικονομία, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και υποδομές».
Κάποια από αυτά ήταν: το αρσενικό για ημιαγωγούς, το βηρύλλιο που χρησιμοποιείται ως παράγοντας κράματος στην αεροδιαστημική και στην αμυντική βιομηχανία, το κοβάλτιο, το λίθιο και ο γραφίτης, ζωτικής σημασίας για την κατασκευή μπαταριών, το ίνδιο που κάνει τις οθόνες να ανταποκρίνονται στο άγγιγμα του δακτύλου, και το τελλούριο, το οποίο χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλιακής ενέργειας.
Φέτος, ο κατάλογος αυτός θα τεθεί υπό αναθεώρηση, καθώς ο νόμος για την ενέργεια των ΗΠΑ ορίζει ότι πρέπει να ενημερώνεται κάθε τρία χρόνια.
Όπως αναφέρει ο Guardian, οι σπάνιες γαίες είναι μια υποκατηγορία 17 κρίσιμων ορυκτών, τα οποία είναι απαραίτητα για τη κατασκευή κινητών τηλεφώνων, ηλεκτρικών οχημάτων, συστημάτων καθοδήγησης πυραύλων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών, καθώς και για διάφορες βιομηχανικές και ενεργειακές εφαρμογές.
Στις σπάνιες γαίες περιλαμβάνονται το ευρώπιο, που χρησιμοποιείται σε ράβδους ελέγχου πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας, τα δυσπρόσιο, γκανδολίνιο και πρασεοδύμιο, που χρησιμοποιούνται στους μαγνήτες των κινητών, και τα γαδολίνιο, όλμιο και υττέρβιο, που χρησιμοποιούνται μεταξύ άλλων σε λέιζερ.
Ο ορυκτός πλούτος της Ουκρανίας
Σύμφωνα με άρθρο της προέδρου του Συνδέσμου Γεωλόγων της Ουκρανίας, η Ουκρανία διαθέτει περίπου το 5% των παγκόσμιων ορυκτών πόρων, παρά το γεγονός ότι καλύπτει μόνο το 0,4% της επιφάνειας του πλανήτη, χάρη σε μια πολύπλοκη γεωλογία που περιλαμβάνει και τα τρία κύρια συστατικά του φλοιού της γης.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ίδιας της Ουκρανίας, τα οποία επικαλείται το Reuters, η χώρα διαθέτει κοιτάσματα 22 από τα 34 ορυκτά που έχουν χαρακτηριστεί ως κρίσιμα από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων σπάνιων γαιών όπως το λανθάνιο, το κέριουμ, το νεοδύμιο, το έρβιο και το ύτριο.
Πριν από τον πόλεμο, η Ουκρανία ήταν βασικός προμηθευτής τιτανίου, παράγοντας περίπου το 7% της παγκόσμιας παραγωγής το 2019, σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Διεκδικούσε επίσης 500.000 τόνους αποθεμάτων λιθίου και το ένα πέμπτο του παγκόσμιου γραφίτη, ένα κρίσιμο συστατικό των πυρηνικών σταθμών παραγωγής ενέργειας.
Ωστόσο, με τη Ρωσία να ελέγχει περίπου το ένα πέμπτο του εδάφους της Ουκρανίας, μεγάλο μέρος αυτών των αποθεμάτων έχει χαθεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις ουκρανικών think tanks που επικαλείται το Reuters, έως και το 40% των μεταλλικών πόρων της Ουκρανίας βρίσκεται υπό κατοχή. Τα ρωσικά στρατεύματα κατέχουν επίσης τουλάχιστον δύο από τα κοιτάσματα λιθίου της Ουκρανίας, ένα στο Ντονέτσκ και ένα άλλο στη Ζαπορίζια.
Οι λόγοι που οι ΗΠΑ θέλουν τις σπάνιες γαίες
Υπάρχει ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο ο Τραμπ επιθυμεί τόσο πολύ την συμφωνία με την Ουκρανία και είναι η Κίνα. Εδώ και πολλά χρόνια, το Πεκίνο διαθέτει τα μηχανήματα για να επεξεργαστεί τα ορυκτά αυτά και αυτό την καθιστά ένα πολύ σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα εφοδιασμού.
Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, το μερίδιο της Κίνας στη διύλιση είναι περίπου 35% για το νικέλιο, 50-70% για το λίθιο και το κοβάλτιο και σχεδόν 90% για τις σπάνιες γαίες (Rare Earth Element). Σύμφωνα με τα στοιχεία του USGS, το 2024 η Κίνα κατείχε σχεδόν το ήμισυ των παγκόσμιων αποθεμάτων.
Με τον Τραμπ να υποκινεί ουσιαστικά έναν εμπορικό πόλεμο με την Κίνα μέσω της επιβολής υψηλών δασμών στα κινεζικά αγαθά, η πρόσβαση των ΗΠΑ σε κρίσιμα ορυκτά είναι δυνητικά υπό απειλή. Οπότε οι ΗΠΑ σπεύδουν να αποκτήσουν τα ορυκτά αυτά, καθώς αποτελούν βασικά στοιχεία της οικονομίας του μέλλοντος.
