Εκ Θεμελίων
Η Τράπεζα της Ελλάδος προσθέτει μια πολύτιμη αρχαιολογική-ιστορική ψηφίδα στην αφήγηση της ιστορίας του κέντρου της Αθήνας
Το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος εξέδωσε το βιβλίο της Κλεοπάτρας Παπαευαγγέλου-Γκενάκου με τίτλο “Εκ Θεμελίων”. Πρόκειται για έναν πολυσέλιδο (391 σελ) και εικονογραφημένο τόμο, που αποτελείται από δύο μέρη: στο πρώτο παρουσιάζονται οι αρχαιότητες που διασώθηκαν κατά την εκσκαφή των θεμελίων του Κεντρικού Κτηρίου της Τράπεζας στην Αθήνα· το δεύτερο αποτελεί σύνθεση του ευρύτερου χωροταξικού περιβάλλοντος του κτηρίου, περιλαμβάνει δηλαδή τη μελέτη και την έκθεση της «ιστορίας» της θέσης του εντός του πολεοδομικού ιστού της πόλης.
Στο πρώτο μέρος του τόμου, με τίτλο «Αρχαιότητες εκ θεμελίων», περιγράφονται λεπτομερώς τα 43 αρχαία αντικείμενα που βρέθηκαν το 1932 κατά τις εργασίες θεμελίωσης του κτηρίου στην οδό Πανεπιστημίου, όπου εντοπίστηκαν τάφοι του βορειοανατολικού νεκροταφείου της αρχαίας Αθήνας. Τα τυχαία αυτά ευρήματα – κυρίως αγγεία, ειδώλια, λύχνοι και αγνύθες – δεν αποτελούν προϊόν αρχαιολογικής ανασκαφής και σήμερα ανήκουν στις Συλλογές της Τράπεζας.
Oι λύχνοι ήταν απαραίτητοι συνοδοί των νεκρών μέσα στους αιώνια σκοτεινούς τάφους. Χρησιμοποιούνταν επίσης από τους επισκέπτες, όταν έφταναν περί λύχνων αφάς στις αττικές νεκροπόλεις.
Πεπλοφόρος κόρη και τμήματα ειδωλίων
Η συγγραφέας ξεκινά την αφήγησή της με τα ταφικά έθιμα, καθώς και τις πρακτικές για τη φροντίδα και την ταφή των νεκρών, και συνεχίζει με τον σχολιασμό των αντικειμένων, που χρονολογούνται από τα μέσα του 9ου αι. π.Χ. μέχρι τους πρώιμους ρωμαϊκούς αυτοκρατορικούς χρόνους (1ος-2ος αι. μ.Χ.). Από τη συλλογή ξεχωρίζουν ο γεωμετρικός αμφορέας του 9ου αι. π.Χ., στον οποίο φυλασσόταν η τέφρα κάποιας γυναίκας της ανώτερης κοινωνικής τάξης της Αθήνας, λήκυθοι περίτεχνα κοσμημένες και ένας κρατήρας με σκηνές από τον ιερό γάμο του Διονύσου.
Το δεύτερο μέρος του τόμου, με τίτλο «Ο χώρος μέσα στον χρόνο», αφορά το χωροταξικό περιβάλλον του κτηρίου, που περικλείεται από τις οδούς Πανεπιστημίου, Εδουάρδου Λω, Σταδίου και Ομήρου. Η τεκμηρίωση βασίζεται στα ανασκαφικά δεδομένα, σε παλαιούς χάρτες και φωτογραφίες, εικονογραφήσεις και δημοσιεύματα.
Οι εργασίες εκσκαφής κατά τη θεμελίωση του Μεγάρου της Τράπεζας της Ελλάδος στη λεωφόρο Πανεπιστημίου
Η συγγραφέας επεκτείνει τις έρευνές της πέραν του οικοδομικού τετραγώνου της Τράπεζας, στις χαμηλές δυτικές υπώρειες του Λυκαβηττού και βορειοανατολικά της αρχαίας πόλης της Αθήνας, και ανασυνθέτει την εξέλιξη της αρχαίας βορειοανατολικής νεκρόπολης, αλλά και την ιστορία των κτηρίων και των τοποσήμων της ευρύτερης περιοχής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στο πέρασμα των αιώνων. Παρασύρει με αυτόν τον τρόπο τον αναγνώστη σε ένα νοητό ταξίδι στο χρόνο και σε μια εικονική περιήγηση στο κέντρο της Αθήνας από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού.
Ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, τονίζει σε προλογικό σημείωμα: «Με την παρούσα έκδοση η Τράπεζα της Ελλάδος προσθέτει μια πολύτιμη αρχαιολογική-ιστορική ψηφίδα στην αφήγηση της ιστορίας του κέντρου της Αθήνας και διατηρεί ζωντανές τις μνήμες που σχετίζονται με ένα από τα κτήρια-τοπόσημα αυτής της πόλης.»
Εξάλλου, η Κατερίνη Λιάμπη, Kαθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων επισημαίνει ότι η Η Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου-Γκενάκου πέτυχε να δημιουργήσει μια περισπούδαστη μελέτη, που συμποσούται σε 400 σχεδόν σελίδες, με επιστημονική τεκμηρίωση, εύστοχες περιγραφές, λόγο πυκνό και αβίαστο, γλώσσα καλαίσθητη, υψηλής ποιότητας εποπτικό υλικό, σωρεία σημειώσεων και ενημερωμένη βιβλιογραφία. Ένα βιβλίο πολύτιμο.»
Η συγγαφέας του βιβλίου , Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου-Γκενάκου είναι αρχαιολόγος-νομισματολόγος.
Σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές της στην Κλασική Αρχαιολογία στο King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Ειδικεύθηκε στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή νομισματική και έλαβε το διδακτορικό της δίπλωμα από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το 2006 βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών με το βραβείο Αυρηλίας Κομνηνού για τη μελέτη της περί της ιστορίας και νομισματοκοπίας της Νεαπόλεως. Έχει δημοσιεύσει μελέτες και άρθρα για την αρχαία και νεότερη νομισματική ιστορία και τέχνη και είναι συνεκδότρια της σειράς ΚΕΡΜΑ.
Εργάστηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού και δίδαξε Αρχαιολογία και Νομισματική στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Ελλάδας και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «Αρχαίος Κόσμος» του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Από το 2015 εργάζεται στο Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος ως επιστημονική υπεύθυνη της Νομισματικής Συλλογής.
*Δείτε εδώ το βιβλίο , το οποίο είναι αναρτημένο σε ψηφιακή μορφή στον ιστοχώρο της Τράπεζας της Ελλάδος
“Εκ Θεμελίων”. by ARISTEIDIS VIKETOS on Scribd
