Ε. Ευρυβιάδης: Ιθάκη μας είναι δρόμος προς την εθνική δικαίωση

“Ως διπλωμάτες δεν είμαστε σε καλλιστεία ούτε ανταγωνιζόμαστε σε πασαρέλα”.

Συνέντευξη στην Αντιγόνη Σολομωνίδου-Δρουσιώτου*- 

Μετά από 43 χρόνια στην κυπριακή διπλωματική υπηρεσία  , στην οποία  υπηρέτησε σε διάφορα πόστα με τελευταίο το Λονδίνο , ήρθε η ώρα της αφυπηρέτησης για τον πρέσβη Ευριπίδη Λ. Ευρυβιάδη. Το ερχόμενο Σάββατο θα τον τιμήσει η Βάσα Κοιλανίου στο «Φεστιβάλ Φιλίας και Πολιτισμού Χρίστου Λαζαρή». 

Ο πρέσβης Ευρυπίδης Λ.  Ευριβιάδης, ο οποίος μίλησε στην Αντιγόνη Σολομωνίδου-Δρουσιώτου,  εκτιμά ότι επιβιώνει όχι κατ’ ανάγκη ο ισχυρότερος, ” αλλά ο πιο ευπροσάρμοστος, ο πιο ευέλικτος”. Τονίζει πως η Κύπρος ως κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης,  αλλά και τόσων άλλων διεθνών οργανισμών έχει ρόλο και λόγο σε μια σειρά θεμάτων που πρέπει να μας απασχολούν. Επίσης, δηλώνει πως “μπορεί η χώρα μας να είναι μικρή, τα μυαλά μας όμως πρέπει να είναι μεγάλα, να έχουμε οράματα, ούτως ώστε να λαμβάνουμε σωστές και εφαρμόσιμες πρωτοβουλίες για τα κοινά και ως συνεπακόλουθο να αυξάνεται η αξιοπιστία μας”.
Επίσης , επισημαίνει  πως η Κύπρος προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο και διεθνείς θεσμούς, γι’ αυτό, όπως λέει,  ο αγώνας  στη διεθνή σκηνή είναι θεσμικός. Δηλώνει απερίφραστα ότι η Κύπρος του έδωσε πολύ περισσότερα από όσα μπόρεσε να της προσφέρει ο ίδιος.

-Φεύγετε από το Ηνωμένο Βασίλειο σε μια δύσκολη περίοδο στην ιστορία του, με τον νέο πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να είναι αντιμέτωπος με την πλέον περίπλοκη πολιτική κρίση που πλήττει τη χώρα.

-Όντως φεύγω από το Λονδίνο μετά από 6 σχεδόν χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, τερματίζοντας ταυτόχρονα και τη διπλωματική μου πορεία μετά από 43 χρόνια στην υπηρεσία της Κύπρου, σε μια από τις πλέον κρίσιμες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας του. Ο νέος πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον διατηρεί τη σκληρότερη δυνατή στάση απέναντι στο Brexit. Μια άτακτη έξοδος από την ΕΕ δεν πρέπει να αποκλείεται με όλες τις συνέπειες που αυτή θα έχει για ΗΒ, ΕΕ και τις διεθνείς σχέσεις. Η παγκόσμια πολιτική σκηνή βρίσκεται σε μια γενικότερη και επικίνδυνη αστάθεια και απροβλεψιμότητα. Όλα αυτά επηρεάζουν και τη χώρα μας. Ως Ύπατη Αρμοστεία, έχουμε διοργανώσει μια σειρά από εκδηλώσεις και δράσεις για να ενημερώσουμε τους Κύπριους του Ηνωμένου Βασιλείου. Το ίδιο έχει πράξει και η Κυπριακή Ομοσπονδία στο ΗΒ. Στους Κύπριους που ήδη βρίσκονται στη Μεγάλη Βρετανία αλλά δεν κατέχουν βρετανικό διαβατήριο, δίνεται μια προβλεψιμότητα και μια βεβαιότητα για την επόμενη ημέρα.
-Αυξήθηκε ο αριθμός των αιτήσεων για απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας από Βρετανούς ομογενείς;
-Ναι, αυξήθηκε κατακόρυφα, πέραν του 1100% από την περσινή αντίστοιχη περίοδο. Είναι φυσικό, λόγω του Brexit, ο Κύπριος του ΗB, 2ης, 3ης, ακόμη και 4ης γενιάς, να επιθυμεί να αποκτήσει κυπριακή υπηκοότητα εφόσον τη δικαιούται, για να έχει και τις δύο υπηκοότητες. Μας δίνεται και μια σπάνια ευκαιρία να ανανεώσουμε τους δεσμούς της Κύπρου και της Υπάτης Αρμοστείας με την οργανωμένη και μη οργανωμένη ομογένεια και να τους τοποθετήσουμε σε νέες βάσεις. Η Ύπατη Αρμοστεία στο Λονδίνο είναι η πρώτη διπλωματική αποστολή που, με δική της πρωτοβουλία και ενέργειες, εισήγαγε ηλεκτρονικό σύστημα ραντεβού (online appointment system) και αριθμό άλλων πρωτοβουλιών για παροχή προξενικών υπηρεσιών. Με την τεχνολογία eGovernance μπορούμε να κάνουμε περισσότερα, με πιο αποτελεσματικό και επαγγελματικό τρόπο και με λιγότερο άγχος. Βέβαια, πάντοτε υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης.

-Η ομογένεια είναι γέφυρα μεταξύ Κύπρου και Ηνωμένου Βασιλείου;
-Ιδιαίτερα για τους Κύπριους που ζουν στη διασπορά, Κύπρος σημαίνει κάτι περίσσεια εσωτερικό. Οι ομογενείς μας δεν αποτελούν απλώς ανθρώπινη γέφυρα με την ιδιαίτερή τους πατρίδα. Πολλές φορές αποτελούν φάρο και μας δείχνουν τον δρόμο. Αλήθεια, είναι φορές που πραγματικά έχω νιώσει πως η ομογένεια έχει κρατήσει τη σημαία μας πολύ ψηλότερα από τους συμπατριώτες μας που ζουν στην Κύπρο. Προσφέροντας γενναιόδωρα χρόνο και χρήμα, το πάθος και την αγάπη τους για την πατρίδα μας ήταν και είναι απαράμιλλο, ακόμα και όταν η Κύπρος τους είχε απογοητεύσει. Πόσοι το κάνουν αυτό στην Κύπρο; Απαύγασμα, άλλωστε, αυτής της απαστράπτουσας πορείας και παρουσίας τους στη βρετανική οικονομική, πολιτική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή, η διοργάνωση από στο Buckingham Palace της ειδικής δεξίωσης «Celebrating Cyprus» αφιερωμένης στην Κύπρο, που έγινε για πρώτη φορά από την ανεξαρτησία, κατά την οποία ο Πρίγκιπας της Ουαλίας υποδέχθηκε τον Πρόεδρο Αναστασιάδη ανάμεσα σε επιφανείς Κύπριους της Μεγάλης Βρετανίας.
-Πώς διαγράφονται οι διμερείς σχέσεις Κυπριακής Δημοκρατίας και Ηνωμένου Βασιλείου;
-Αρχίζω με το βασικό αξίωμα ότι η κάθε χώρα προωθεί τα δικά της συμφέροντα όπως τα καθορίζει η ίδια. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τις διμερείς σχέσεις Κύπρου και ΗΒ. Πέραν του εθνικού θέματος, οι εμπορικές και οικονομικές μας σχέσεις θα εξαρτηθούν από τη μορφή του Brexit, δηλαδή, αν θα υπάρξει συμφωνία ή όχι αποχώρησης από την ΕΕ. Το κυπριακό κράτος έχει διττή ιδιότητα στο ΗΒ. Ως μέλος της ΕΕ αλλά και της Κοινοπολιτείας. Αυτό μας θέτει στρατηγικά σε μια πλεονεκτική θέση, την οποία οφείλουμε να αξιοποιήσουμε προς όφελός μας ενόψει της εξόδου του ΗΒ από την ΕΕ.
Στόχος μας είναι να εξασφαλιστεί η αδιάλειπτη συνέχιση των καλών διμερών σχέσεών μας με το ΗΒ, αλλά κυριότερα από όλα, η επίτευξη των εθνικών μας στόχων. Τα τελευταία χρόνια οι διμερείς σχέσεις του ΗΒ με την Κύπρο έχουν αναπτυχθεί και εξελιχθεί σε σημαντικό βαθμό. Έγιναν συμφωνίες για προώθηση διμερούς συνεργασίας σε θέματα άμυνας και ασφάλειας, ενδυναμώθηκε η συνεργασία σε θέματα ανώτερης εκπαίδευσης, έρευνας και τεχνολογίας, διατηρήθηκε σε υψηλά επίπεδα το τουριστικό ρεύμα προς την Κύπρο και το εμπόριο.
-Η θέση του Ηνωμένου Βασιλείου έναντι των τουρκικών προκλήσεων και παραβιάσεων στην κυπριακή ΑΟΖ;
-Ομολογουμένως, η θέση του ΗΒ για τις τελευταίες παραβιάσεις της Τουρκίας στη ΑΟΖ δεν ικανοποιεί. Καλοδεχούμενη και διεθνώς σωστή η θέση ότι η Τουρκία δεν πρέπει να προχωρήσει σε γεωτρήσεις, αλλά διαφωνούμε κάθετα με τον συσχετισμό της θέσης αυτής με αμφισβήτηση από μέρους του ΗΒ της κυριαρχίας της Κύπρου στην ΑΟΖ της. Αντιδρούμε έντονα στις προκλήσεις και τις εσκεμμένες διπλωματικές ασάφειες και προβαίνουμε σε συντονισμένα διαβήματα προς εξασφάλιση των δικαίων της πατρίδας μας. Το ίδιο κάνει και η εδώ Κυπριακή Ομοσπονδία που τα μέλη της είναι πολίτες του ΗΒ, ψηφοφόροι και φορολογούμενοι. Αυτό όμως δεν μας επιτρέπει να διολισθαίνουμε σε πομπώδεις λόγους και εθνικιστικές εξάρσεις. Σε τέτοιες στιγμές είναι απαραίτητο να δρούμε με σύνεση και ειλικρίνεια, προς ανασυγκρότηση των δυνάμεών μας, σύναψη σχεδίων δράσεως και ενίσχυση των συμμαχιών μας.
-Ζήσατε ως μέλος της Κυπριακής Αντιπροσωπείας μας στα Ηνωμένα Έθνη στη Νέα Υόρκη τη Συμφωνία για το Δίκαιο της Θάλασσας;
-Ήμουν μέλος της κυπριακής αντιπροσωπείας μας από το 1976-1981 στην 3η Διάσκεψη των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αρχηγός της αντιπροσωπείας μας ήταν ο πρέσβης κ. Ανδρέας Ιακωβίδης, εξαίρετος επαγγελματίας και άριστος γνώστης του θέματος. Δόθηκαν πάμπολλες μάχες στη Διάσκεψη για το νομικό καθεστώς των νήσων, για την ειρηνική επίλυση των διαφορών, για την οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών δικαιοδοσίας. Η Τουρκία έχασε τις νομικές και διπλωματικές αυτές μάχες. Παραμένει από τις λίγες χώρες που δεν υπέγραψαν και δεν επικύρωσαν τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας και είναι η μόνη χώρα που κάθε χρόνο ψηφίζει εναντίον της σχετικής απόφασης της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών για τους «Ωκεανούς και το Δίκαιο της Θάλασσας». Βρίσκεται ετησίως απομονωμένη στη μειονότητα του ενός.
-Βλέπετε, όμως, να δικαιώνεται η ρήση του Θουκυδίδη ότι «το δίκαιο δεν είναι τίποτα άλλο από το συμφέρον του ισχυρότερου»;
-Δεν παραγνωρίζω τις πραγματικότητες. Είμαι ρεαλιστής. Ταυτόχρονα, όμως, ακολουθώ μια περισσότερο δαρβινική προσέγγιση, η οποία αναγνωρίζει ότι επιβιώνει όχι κατ’ ανάγκη ο ισχυρότερος, αλλά ο πιο ευπροσάρμοστος και ο πιο ευέλικτος. Υπάρχει, επίσης, στη διεθνή έννομη τάξη και η μάχη του ηθικού πεδίου που δεν μπορούμε να αποποιηθούμε. Ως κράτος μέλος της ΕΕ αλλά και τόσων άλλων διεθνών οργανισμών, η Κύπρος έχει ρόλο και λόγο σε μια σειρά θεμάτων που πρέπει να μας απασχολούν. Η χώρα μας μπορεί να είναι μεν μικρή, τα μυαλά μας όμως πρέπει να είναι μεγάλα. Να έχουμε οράματα, ούτως ώστε να λαμβάνουμε σωστές και εφαρμόσιμες πρωτοβουλίες για τα κοινά και ως συνεπακόλουθο να αυξάνεται η αξιοπιστία της χώρας μας. Με αυτό τον τρόπο έχουμε περισσότερο κύρος όταν μιλάμε και για το εθνικό μας θέμα. Η χώρα μας προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο και από τους διεθνείς θεσμούς, όσα μειονεκτήματα και να έχουν. Γι’ αυτό, πάντοτε λέω ότι ο αγώνας μας στη διεθνή σκηνή είναι θεσμικός.
-Η έννοια του Κύπριου διπλωμάτη είναι διαφορετική;
-Ναι, πολύ διαφορετική από συναδέλφους που εκπροσωπούν άλλες χώρες χωρίς πρόβλημα εικόνας αλλά και επιβίωσης. Με σύνεση και σεβασμό προς τις αξίες και τα ιδανικά του λαού μας, με αγάπη και πάθος για την Κύπρο μας και συνάμα μακριά από τυμπανοκρουσίες, πατριδοκαπηλίες και μισαλλόδοξη ρητορική, προσπάθησα από το δικό μου μετερίζι, να αναδείξω τη χώρα μας στη διεθνή σκηνή ως μία χώρα μικρή μεν, ξεχωριστή δε. Γιατί, όπως μας υπενθυμίζει η κυπριακή λαϊκή θυμοσοφία: «Ο άδρωπος εν ο τόπος, τζιαι ο τόπος γέρημος». Αυτός ο κόσμος, ο μικρός, ο μέγας, για να δανειστώ τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη, ο κόσμος της Κύπρου μας, είναι ένας κόσμος στωικός και ηρωικός ταυτόχρονα. Και είναι αυτό ακριβώς που κάνει το μικρό μας νησί, μια πατρίδα πολύ μεγαλύτερη από το ισχνό γεωγραφικό της μέγεθος. Προσωπικά πορεύτηκα με τούτη την πεποίθηση, περήφανα και έχοντας κατά νου πως αν δεν ψηλώσουμε εμείς τη σημαία μας, δεν θα μας την ψηλώσει κανείς άλλος για μας.

Τι πήρατε από το διπλωματικό σας ταξίδι, με τι σκέψη θα κλείσετε την πόρτα του Υπουργείου Εξωτερικών στις 29 Αυγούστου;
-Η Κύπρος μας μού έδωσε πολύ περισσότερα από όσα μπόρεσα εγώ να της προσφέρω. Αυτή είναι η αλήθεια. Έτσι συνοψίζω τον τελευταίο μου απολογισμό. Πόρτα δεν θα κλείσω μέχρι που η ίδια η ζωή να με κλείσει απέξω. Μπορεί να σας φαίνεται μελό αυτό που θα σας πω, αλλά η Κύπρος μας και όλη η ιεραποστολή μου από το 1976 μέχρι και σήμερα υπήρξε το οξυγόνο μου, το πάθος μου, το DNA μου, η αγάπη μου, η χαρά μου και το χόμπι μου αν θέλετε, αλλά ταυτόχρονα και ο μεγάλος μου καημός, η στεναχώρια μου που τόσα χρόνια η πατρίδα μας παραμένει διαιρεμένη. Μια διαίρεση και μια κατοχή που δεν μπορούν να συνεχίσουν άλλο. Που δεν πρέπει να συνεχίσουν άλλο, καθώς η πατρίδα μας μπορεί και πρέπει να αποτελέσει το σπιτικό για όλους τους Κύπριους. Μια χώρα η οποία να μην είναι σατραπεία κανενός, χωρίς στρατούς κατοχής, μόνο για τον λαό της και για κανένα άλλο. Έχω πει πολλές φορές ότι οι Κύπριοι δεν είναι παιδιά κατώτερου θεού. Τα λεμόνια μας μπορεί να είναι πικρά, σύμφωνα με τον Lawrence Durrell, αλλά είναι δικά μας. Θα τα υπερασπιστούμε μέχρι το τέλος, μέχρι και την τελική δικαίωση για όλο τον λαό της Κύπρου που αξίζει καλύτερα. Ο δρόμος προς την Ιθάκη που στην περίπτωσή μας είναι ένας δρόμος προς την εθνική δικαίωση και την επανένωση του νησιού μας, δεν είναι δρόμος μοναχικός. Δεν πρέπει να είναι. Αντιθέτως, είναι αγώνας συλλογικός που πρέπει να τον δώσουμε όλοι μαζί οι Κύπριοι, ανεξαρτήτως εθνικής και θρησκευτικής ταυτότητας.
-Τώρα που φεύγετε σας περιμένει μια άλλη αξιοποίηση στο Υπουργείο Εξωτερικών όπως δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών;
-Τώρα που φθάνω στο τέλος της διπλωματικής μου καριέρας, η σκέψη που πλημμυρίζει το μυαλό μου είναι απλή: είμαι ένας ευλογημένος άνθρωπος και απέραντα ευγνώμων που ο Θεός μου όρισε για πατρίδα μου την Κύπρο. Πορεύτηκα 43 χρόνια στο ταξίδι προς τη δική μου «Ιθάκη», που δεν ήταν άλλη από την υπηρεσία μου στην κυπριακή διπλωματία. Από την πρώτη μου κιόλας τοποθέτηση στη Νέα Υόρκη το 1976, δύο χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, κι ακολούθως σε Βόννη, Μόσχα, Τρίπολη, Τελ Αβίβ, Χάγη, Ουάσινγκτον, Στρασβούργο, μέχρι τα τελευταία έξι σχεδόν χρόνια ως Ύπατος Αρμοστής στο Λονδίνο, αυτή την τιμητική θέση με την οποία με αξίωσε η κυπριακή κυβέρνηση του Νίκου Αναστασιάδη. Αυτός ο δρόμος ήταν «μακρύς και πλούσιος, με λιμένες πρωτοειδωμένους, σε πόλεις πολλές», όπου έμαθα πολλά κι όπου έδωσα το μέγιστο των δυνατοτήτων μου. Και, φυσικά, θα είμαι πάντοτε στη διάθεση του Υπουργείου Εξωτερικών, για οτιδήποτε με χρειαστούν, προσφέροντας τη γνώση και την εμπειρία μου. 

-Ο επόμενος στόχος;
-Μόνη επιθυμία και προσευχή μου πια, η δική μας Ιθάκη, αυτή η «όμορφη και παράξενη πατρίδα» όπως μας θυμίζει ο Οδυσσέας Ελύτης, να επανενωθεί και να βρει τη λύτρωσή της. Δεν είναι τόσο αδύνατο όσο θέλουν μερικοί να το παρουσιάζουν. Πιστεύω πραγματικά ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες και με σωστούς χειρισμούς θα μπορούσαμε να εκμεταλλευτούμε το παρόν ρευστό γεωπολιτικό σκηνικό, για να οδηγήσουμε τα πράγματα προς μια γόνιμη και δίκαιη λύση του εθνικού μας θέματος, μια λύση η οποία να είναι προς το συμφέρον όλων των Κυπρίων. Αμήν.

-Πώς εισπράξατε το ότι το 2015 σας απονεμήθηκε από το βρετανικό περιοδικό The Diplomat ο τίτλος «Ευρωπαίος Διπλωμάτης της Χρονιάς», το 2017 «Διακεκριμένη Προσφορά στη Διπλωματία στο Λονδίνο» και τώρα έπαινο από τη Βουλής των Κοινοτήτων;
-Κατ’ αρχάς αισθάνομαι άβολα. Ως διπλωμάτες δεν είμαστε σε καλλιστεία ούτε ανταγωνιζόμαστε σε πασαρέλα. Οι τίτλοι αυτοί ψηφίστηκαν από τους ίδιους τους διπλωμάτες σε μυστική ψηφοφορία με μία βάση δεδομένων 5.000 σχεδόν ατόμων. Πριν μερικά χρόνια διπλωμάτης της χρονιάς ψηφίστηκε ο εδώ Τούρκος πρέσβης. Ως επικεφαλής της διπλωματικής αποστολής της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΗΒ, έθεσα ως πρωταρχικό σκοπό μας να κρατάμε ψηλά, παντού και πάντοτε, τη σημαία της Κύπρου μας με όλες μας τις ενέργειες εστιασμένες στο να αναδεικνύουμε την καλή εικόνα της και να προωθούμε τη χώρα μας ως μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος και προπαντός να συνεισφέρουμε στα κοινά. Αυτή είναι η έννοια του Κύπριου διπλωμάτη. Αυτό επιτεύχθηκε, στον βαθμό που επιτεύχθηκε, μέσα από μια έντονη, πολυεπίπεδη και πολυδιάστατη δραστηριότητα σε ποικίλους τομείς με μετρήσιμα αποτελέσματα.
-Όπως;
-Στον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, στον οποίο ο Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Κύπρου ψηφίστηκε ως 1ος Αντιπρόεδρος της 30ής Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού, για πρώτη φορά. Η Κύπρος ψηφίστηκε στην κατηγορία της στο Συμβούλιο του Οργανισμού 3η στη σειρά, επίσης για πρώτη φορά. Άλλος τομέας δραστηριότητας είναι στην Κοινοπολιτεία όπου ο Ύπατος Αρμοστής της Κύπρου προεδρεύει του Συμβουλίου Κυβερνητών (Board of Governors). Σημαντική η δραστηριότητά μας στις δεξαμενές σκέψης, στους διαμορφωτές γνώμης, στη Βουλή των Αντιπροσώπων, στα πανεπιστήμια, εμπόριο, τουρισμό, επενδύσεις, εκπαίδευση και πολιτισμό. Αυτή ακριβώς την πολυδιάστατη και πολυσχιδή προσπάθεια αντανακλούν οι βραβεύσεις. Οφείλω να ευχαριστήσω όλη την ομάδα στην πρεσβεία για την αποτελεσματικότητα, το ήθος τους, την αγαστή συνεργασία που είχαμε και την εργατικότητά τους. Οι επιτυχίες ανήκουν σε αυτούς. Οι αποτυχίες και παραλείψεις είναι δικές μου.

* ΠΗΓΗ : Εφημερία “Ο Φιλελεύθερος” Κύπρου , 11 .08. 2019