Δύο σημερινοί Ρωμιοί για τον Γ. Θεοτοκά

Οργανώθηκε στην Κωνσταντινούπολη από το Ζωγράφειο Λύκειο και τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη της Θεσσαλονίκης το διεθνές μαθητικό συνέδριο , με θέμα : «Ο Κωνσταντινουπολίτης Γ. Θεοτοκάς». Στο συνέδριο συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες από 15 σχολεία (δημόσια και ιδιωτικά) και εκπαιδευτικοί, από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα, Χανιά, Βόλο, Κύπρο ( Παγκύπριο Γυμνάσιο και Λύκειο Παραλιμνίου) την ομογένεια των ΗΠΑ, την Κωνσταντινούπολη και την Ίμβρο.

Επίσης, στο συνέδριο πήραν μέρος εκπρόσωποι των γραμμάτων και των τεχνών, μεταξύ των οποίων ο κορυφαίος νεοελληνιστής καθηγητής της Οξφόρδης, Peter Mackridge.

Στη συνέχεια δημοσιεύουμε τους χαιρετισμούς στο συνέδριο δύο Ρωμιών της Πόλης , του Λάκη Βίγκα, Εκπροσώπου του Ιδρυτού του Ζωγραφείου Λυκείου, και του Γιώργου Παπαλιάρη , Προέδρου της Εφοροεπιτροπής της Κοινότητας Σταυροδρομίου.

Χαιρετισμός Λ. Βίγκα

Αξιοποιώντας την ευκαιρία που μου δίνεται ως εκπροσώπου του Ιδρυτού του Ζωγραφείου (θεσμός και ορολογία που δεν ισχύουν στο ελλαδικό εκπαιδευτικό σύστημα) θα ήθελα να σας καλωσορίσω και να εκφράσω τη χαρά και τη συγκίνησή μου που ανταποκριθήκατε στο κάλεσμα των διοργανωτών του συνεδρίου μας με θέμα: “Ο Κωνσταντινουπολίτης Γιώργος Θεοτοκάς”. Η φιλόξενη σχολή μας, το Ζωγράφειο Λύκειο, σε συνεργασία με τα πρωτοποριακά και δυναμικά Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη, αρκετά χρόνια τώρα, μας χαρίζουν εδώ και στη Θεσσαλονίκη εκπαιδευτικές εκδηλώσεις που μας κάνουν υπερήφανους κι αφήνουν το στίγμα τους στη σύγχρονη εποχή μας.

Ήρθατε από διάφορα μέρη της Ελλάδας, της Κύπρου και της αναγεννημένης Ίμβρου, για να μάθετε, να ανακαλύψετε, να συνειδητοποιήσετε, όχι μόνον τη ζωή και το έργο του μεγάλου αυτού λογοτέχνη, αλλά μέσω αυτού να γνωρίσετε την Κωνσταντινούπολη, τη Ρωμιοσύνη στην παρούσα της διάσταση, και να μοιραστείτε τις προσωπικές εμπειρίες κι εκπαιδευτικές σας γνώσεις με τους φίλους και φίλες σας εδώ, να επισκεφθείτε το Φανάρι, την καθέδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, να συναντήσετε τον πνευματικό μας πατέρα κ.κ. Βαρθολομαίο, να επικοινωνήσετε με την Τουρκία στο πεδίο του πολιτισμού, να ακούσετε διάσημους συγγραφείςόπως τους κ.κ. Ahmet Ümit και Θωμά Κοροβίνη, που νοερά θα μας ταξιδέψουν στο Πέρα του ’30 και ’40, με την συνοδεία των τραγουδιών του Στέλιου και της Πελίν.

Κι όλη αυτή η εμπειρία που θα αποκομίσετε από αυτό το ταξίδι δεν θα είναι μόνον οι εικόνες, οι ανθρώπινες σχέσεις, η ανίχνευση κι ίσως η αποδοχή του διαφορετικού, οι Χαιρετισμοί στο Φανάρι, το γλέντι στο Μ. Ρεύμα, το συνέδριο στο Ζωγράφειο. Θα είναι και μία ισχυρή συμβολή στη διαμόρφωση της ταυτότητάς σας. Ειδικά σε μία εποχή τόσο παγκοσμιοποιημένη και πολυπολιτισμική πολλές φορές άνθρωποι της ηλικίας σας αναζητούν την ερώτηση του “Ποιος είμαι;” ή “Ποιος είναι; “. Με αυτές τις ανταλλαγές και συνεργασίες μπορεί κανείς να καταλάβει την ευρύτητα του ελληνικού πνεύματος και πολιτισμού και ως βασικό παράγοντα να ανακαλύψει την παρουσία και προσφορά της κωνσταντινουπολίτικης κοινωνίας στην ανάπτυξη της λόγιας γραφής στο θέατρο, την τέχνη τον Τύπο και κυρίως την παιδεία.

Στην παρούσα κατάσταση οι αριθμοί της ομογένειας στην Τουρκία είναι γνωστοί. Οι δυνατότητές της επίσης. Κι όμως επιτελείται ένα σπουδαίο έργο κι εδώ στην Πόλη και στην Ίμβρο και τωρα στη Σμύρνη και αλλού. Όποιες κι αν είναι οι συνθήκες που διαμορφώνονται κατά καιρούς με πολιτικές σκοπιμότητες και ιστορικές αντιπαραθέσεις, εμείς εδώ εξακολουθούμε να εργαζόμαστε νυχθημερόν για να διατηρήσουμε την ταυτότητα της Ρωμιοσύνης, όχι ως ένα κεφάλαιο του παρελθόντος, αλλά ως μία ζώσα και δυναμική κοινότητα που δεν πτοείται και πιστεύει ότι έχει περιθώρια και μπορεί να δημιουργήσει χώρους ύπαρξης, συνεργασίας και προόδου για τον εαυτό μας και για τους άλλους.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Μελετώντας το πρόγραμμα των συνεδριάσεων του συνεδρίου, το μέρος της Γ’ Συνεδρίας με τίτλο “Ο Γ. Θεοτοκάς και το ελεύθερο πνεύμα” με εντυπωσίασε και με ενθάρρυνε, γιατί εμείς οι μεγαλύτεροι δεν κατορθώσαμε ως κοινωνία να πιστεύουμε και να εφαρμόζουμε όσα συνήθως λέμε σε πανηγυρικούς λόγους. Εσείς, όμως, οι νέοι να μην παραδοθείτε στις στείρες εφαρμογές και τακτικές, στα στερεότυπα που μας μπολιάζουν, αλλά με την ευθύνη του πολίτη, ως προϋπόθεση ελευθερίας, να αναζητείτε το ελεύθερο πνεύμα και να εκφράζετε τον ελεύθερο λόγο.
Όπως είναι γνωστό, ο Γιώργος Θεοτοκάς έγραψε το 1929, σε ηλικία 24 ετών το συναρπαστικό δοκίμιο «Ελεύθερο Πνεύμα» το οποίο αργότερα ονομάστηκε «πνευματικό μανιφέστο» της γενιάς του ΄30 (στην οποία ανήκουν και ο Γιώργος Σεφέρης, ο Οδυσσέας Ελύτης, ο Ανδρέας Εμπειρίκος, ο Στρατής Μυριβήλης, ο Κοσμάς Πολίτης, ο Μ. Καραγάτσης, ο Άγγελος Τερζάκης). Πρόκειται για ένα ολιγοσέλιδο κείμενο που έχει απασχολήσει περισσότερο από κάθε άλλο δοκίμιο την ελληνική διανόηση. ένα ορμητικό γεμάτο δυναμισμό κείμενο ευρωπαϊκά προσανατολισμένο και ριζοσπαστικό στην αντιμετώπιση του παρελθόντος.
Επιτρέψτε μου να θυμίσω εδώ μια φράση του Θεοτοκά από το «Ελεύθερο Πνεύμα», η οποία ίσως θα πρέπει να αποτελεί οδοδείκτη για όλους μας:
«Ο στοχασμός οδηγεί τους ανθρώπους στη συνείδηση της ατέλειας και της αδυναμίας του πνεύματος τους και στη διανοητική μετριοφροσύνη. Όσο περισσότερο σκέπτεται κανείς, τόσο περισσότερο απομακρύνεται από τις κοσμοθεωρίες και τις απόλυτες αρχές.»
Σας εύχομαι αυτή η επίσκεψή με αφορμή το συνέδριο να σας γεμίσει χαρά, ελπίδα, εμπειρία, κι αγάπη για την Πόλη, το Πατριαρχείο μας, την Ίμβρο, και να επιστρέψετε σύντομα και πάλι εδώ για τις ανώτατες σπουδές σας, κι ίσως μερικοί από εσάς για επαγγελματική σταδιοδρομία. Η Πόλη κι η Μ. Ασία είναι τόποι των προγόνων πολλών από εσάς και δεν σας είναι ξένος.

Ευχαριστώ εκ μέρους του Ζωγραφείου Λυκείου τόσο τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη όσο και όλους τους συντελεστές, με προεξάρχοντες τον διευθυντή Γιάννη Δεμιρτζόγλου και την Άσπα Χασιώτη, που συνέβαλαν τα μέγιστα για την πραγματοποίηση του συνεδρίου.
Εύχομαι κάθε επιτυχία!

Χαιρετισμός Γ. Παπαλιάρη

Με μεγάλη χαρά σας καλωσορίζω στο 6ο Μαθητικό Συνέδριο που οργανώνει το Ζωγράφειο Λύκειο σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη. Μετά από τρία χρόνια βρισκόμαστε και πάλι, όλοι μαζί εδώ στην Πόλη, στο Ζωγράφειο, για να τιμήσουμε έναν μεγάλο Έλληνα λογοτέχνη και την κληρονομιά του, τον Γιώργο Θεοτοκά.

Το πρόγραμμα, όπως κάθε φορά, πλούσιο και ενδιαφέρον. Έγκριτοι ακαδημαϊκοί, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, καλλιτέχνες, λογοτέχνες, ηθοποιοί, μουσικοί, δημοσιογράφοι, παρευρίσκονται εδώ σε μια γιορτή της γνώσης και της τέχνης. Κυρίως όμως βρίσκονται εδώ τα παιδιά, οι μαθητές μας από την Πόλη, μαθητές από την Ελλάδα, από την Κύπρο, από την Αμερική, από τις άκρες του ελληνισμού. Ήρθαν για να παρουσιάσουν την δουλειά τους στο συνέδριο και για να γνωρίσουν ενδιαφέροντες ανθρώπους, που θα μπορούσαν αύριο να γίνουν δάσκαλοι τους, να τους δώσουν πρότυπα, να εμπνεύσουν την ζωή τους. Έρχονται βεβαίως ακόμα για να γνωριστούν μεταξύ τους και να δημιουργήσουν επαφές. Αυτό άλλωστε ήταν πάντα η Κωνσταντινούπολη, ένα χωνευτήρι των Ελλήνων, ένα κέντρο – για αιώνες το πιο σημαντικό κέντρο- του ελληνικού κόσμου, του ελληνικού πολιτισμού, της Ρωμιοσύνης.
Τα σπουδαία λογοτεχνικά αυτά συνέδρια, αποτελούν μαζί με όλες τις άλλες δραστηριότητες για τον πολιτισμό και την παιδεία που διοργανώνει το Ζωγράφειο, αλλά και τα υπόλοιπα σχολεία και οι φορείς της Ομογένειας, δραστηριότητες που γίνονται υπό την σκέπη, την αιγίδα και ασφαλώς την ευλογία του Πατριάρχη μας, μια από τις ισχυρότερες αποδείξεις της τεράστιας ιστορικής παράδοσης της Ρωμιοσύνης. Αποτελούν όμως και μαρτυρία της σημερινής ενεργής παρουσίας της, αλλά και της επένδυσης που κάνει στο μέλλον, που δεν είναι άλλο από το μέλλον των παιδιών μας.

Εμείς, η Κοινότητα Σταυροδρομίου, είμαστε φέτος διπλά χαρούμενοι. Χαιρόμαστε βεβαίως από τη μία που το Ζωγράφειο, το σχολείο της Κοινότητάς μας, συνδιοργανώνει και φέτος αυτό το εξαιρετικό συνέδριο. Ο δεύτερος λόγος της χαράς μας όμως έχει να κάνει με το θέμα του. «Ο Κωνσταντινουπολίτης Γιώργος Θεοτοκάς». Ο Γιώργος Θεοτοκάς δεν ήταν απλά Κωνσταντινουπολίτης. Ήταν από εδώ που είμαστε αυτή τη στιγμή, από το Πέρα, το Σταυροδρόμι της Ρωμιοσύνης. Εδώ γεννήθηκε , εδώ μεγάλωσε, εδώ τελείωσε το σχολείο. Πίσω από το Ζωγράφειο ήταν το σπίτι του, πιο πάνω, κοντά στην πλατεία στην αρχή της Σιρασελβιλέρ ήταν το σχολείο του, στο πάρκο του Ταξίμ έπαιζε μικρός, στα στενά του Πέρα κυνηγιόταν με τους φίλους του , στις αλάνες του πού τότε ακόμα υπήρχαν, έπαιζε ποδόσφαιρο, στην Μεγάλη Οδό έκανε την βόλτα με την οικογένειά του και στα ζαχαροπλαστεία της καθόταν τις Κυριακές το, στην Αγία Τριάδα και την Παναγία εκκλησιαζόταν. Ένας Περατεινός λοιπόν, ένας πολύ δικός μας άνθρωπος, ο λογοτέχνης που τιμούμε φέτος. Ο Γιώργος Θεοτοκάς έφυγε με γεμάτες τις αποσκευές του από την Πόλη για να διαπρέψει στην νέα του πατρίδα, την Αθήνα, μα στον τόπο που τον γέννησε αφιέρωσε ένα από τα πιο σημαντικά του έργα. Τώρα ήρθε η στιγμή η πόλη του, η Κοινότητά του, το Πέρα, να τιμήσει με την σειρά της το εκλεκτό αυτό παιδί της.

Είναι πολλοί αυτοί που εργάστηκαν για να πραγματοποιηθεί αυτή η μεγάλη διοργάνωση και δεν είναι στις προθέσεις ή στην αρμοδιότητά μου να τους αναφέρω και εγώ έναν έναν. Τους ευχαριστούμε και τους συγχαίρουμε όλους θερμώς. Οφείλω ωστόσο να συγχαρώ για λόγους τάξης και δημόσια τους κύριους συντελεστές του συνεδρίου, τους φορείς που το διοργάνωσαν και θα το κάνω στο πρόσωπο των εκπροσώπων τους. Συγχαίρουμε και ευχαριστούμε λοιπόν τον κύριο Γιάννη Δεμιρτζόγου, Διευθυντή του Ζωγράφειου Λυκείου και την κυρία Άσπα Χασιώτη-Δεμιρτζόγλου, Γενική Διευθύντρια των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη για την σπουδαία αυτή εκδήλωση που ετοίμασαν, για μία ακόμα χρονιά, για την παιδεία, για τα παιδιά μας, για την Ρωμιοσύνη, για τον ελληνικό πολιτισμό.

Τέλος, θα ήθελα να χαιρετίσω την τιμητική παρουσία σήμερα εδώ του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη κ. Ευάγγελου Σέκερη, πολύτιμου φίλου της Κοινότητάς μας και του Ζωγραφείου, με τον οποίο διατηρούμε μια άριστη και γόνιμη συνεργασία. Ομοίως θέλω να καλωσορίσω τον Δήμαρχο του Μπέιογλου, της περιοχής μας, κύριο Ahmet Misbah Demircan με τον οποία μας συνδέουν ομοίως δεσμοί αγαστής συνεργασίας και εκτίμησης .

Κλείνω καλωσορίζοντας σας και πάλι όλους και δίνοντας τις θερμότερες ευχές της Κοινότητας Σταυροδρομίου, αλλά και τις δικές μου προσωπικώς, σε όλους σας για την επιτυχή έκβαση των εργασιών του συνεδρίου, αλλά και για τη διαμονή σας αυτές τις μέρες στην Κωνσταντινούπολη.

Καλή Επιτυχία !