Χρυσόστομος: Η Μονή του Αγίου Νεοφύτου άφησε τη σφραγίδα της στον πνευματικό χάρτη της Κύπρου.

'Αγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος, 800 χρόνια, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Χρυσόστομος Β', Επιστημονικό συνέδριο, Κοίμηση, Ν. Αναστασιάδης

*Ο Αναστασιάδης ξέχασε τον χαιρετισμό στο επιστημονικό συνέδριο

*Σε απόδοση στην σύγχρονη νεοελληνική γλώσσα τα έργα του Αγίου

Με καλωσόρισμα του Ηγουμένου της Μονής Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου, Επισκόπου Χύτρων Λεοντίου, άρχισαν στην Πάφο οι εργασίες του επιστημονικού συνεδρίου, με θέμα : “O Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος: 800 χρόνια από την κοίμηση του”. Το συνέδριο οργανώνεται από την Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου και την Θεολογική Σχολή Εκκλησίας Κύπρου. Στο συνέδριο εισηγητές είναι ακαδημαϊκοί και μελετητές από την Κύπρο και την Ελλάδα του έργου του Αγίου Νεοφύτου.

O Ηγούμενος της Μονής , Επίσκοπος Χύτρων Λεόντιος , στο καλωσόρισμα του τόνισε ότι η επέτειος της εκδημίας του Αγίου “μάς καλεί σε πρόκληση και πρόσκληση για κριτικό αναστοχασμό και ουσιώδη αξιολόγηση της πνευματικής μας πορείας, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο”.

Η καρποφόρος συνάντηση με τη ζωή και το έργο του Αγίου Νεοφύτου αναδεικνύει , σημείωσε, καίριες διδαχές ζωής για τον σύγχρονο άνθρωπο και τον σύγχρονο κόσμο. Και τούτο, ανέφερε, ” γιατί ο Έγκλειστος Νεόφυτος, με την όλη θεολογική του μαρτυρία, υπενθυμίζει ένα κύριο γνώρισμα της ορθόδοξης αγιότητας και της μοναχικής πνευματικότητας: την καθολικότητα, τη βίωση δηλαδή της αλήθειας σε κάθε έκφανση του βίου. Πιο συγκεκριμένα, ο έγκλειστος άγιος έδειξε ότι η αγάπη προς τον Θεό συνεπάγεται την αγάπη προς τον συνάνθρωπο, η κάθαρση του έσωθεν κόσμου εκβάλλει στην έξωθεν κοινωνικότητα, ο σεβασμός της φύσης ολοκληρώνεται στην κόσμησή της με πολιτισμικά μνημεία. Στον Άγιο Νεόφυτο η φιλοθεΐα συνοδοιπορεί με τη φιλανθρωπία, η προσωπική μοναδικότητα με την παγκόσμια ενότητα, η μέριμνα για την πατρίδα με το ενδιαφέρον για την οικουμένη.

Με άλλα λόγια, ο ‘Αγιος μάς διδάσκει πώς να καθαίρουμε τις αισθήσεις μας, ώστε να βιώνουμε πληρότητα στην κοινωνία μας με τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Μας μαθαίνει πώς να διαλεγόμαστε με τους άλλους, ώστε να υπηρετούμε το κοινό καλό. Μας δείχνει πώς να είμαστε δημιουργικοί, ώστε να αποτυπώνουμε την ομορφιά του Θεού μέσα στη φύση. Τούτο, άλλωστε, καταδεικνύει, αφ᾽ εαυτής, η ίδια η εγκλείστρα του. Λαξευμένη μεταξύ ουρανού και γης, γεφυρώνει ουράνια και επίγεια. Εντός της συνενώνονται το ευχαριστιακό βίωμα του ναού, η αδελφική μέθεξη της κοινής τράπεζας, το ασκητικό ήθος του ησυχαστηρίου, η πνευματική μαρτυρία της βιβλιοθήκης. Έλλογη πράξη και έμπρακτος λόγος συνιστούν τη ζωή του Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου, χαρισματικού κήρυκα του χριστιανικού ευαγγελίου.

Την ίδια καθολικότητα ζωής προβάλλει και το συγγραφικό έργο του αγίου. Ο Άγιος Νεόφυτος αποτελεί πρωτεύουσα ιστορική πηγή όχι μόνο για την Κύπρο αλλά και για την ευρύτερη περιοχή. Πέραν της ιστορικής όμως μαρτυρίας, από το πλούσιο και πολυδιάστατο έργο του αντλούμε αναντικατάστατη γνώση για τοπικούς και άλλους αγίους, για λατρευτικές και τοπικές παραδόσεις, ήθη και έθιμα της εποχής, κοινωνικούς θεσμούς και συλλογικά οράματα. Περαιτέρω αποκομίζουμε μοναδικές πληροφορίες για τη γεωγραφία, την ονοματολογία, τα καιρικά φαινόμενα, τη χλωρίδα και την πανίδα του νησιού. Ακόμη και ο τρόπος γραφής του αγίου διακρίνεται από πρωτότυπη διασύνδεση κειμένων, κυριολεκτική και αλληγορική ερμηνεία, εικονοποιεία και συμβολισμούς, σπάνιες λέξεις και νεολογισμούς. Και την ίδια στιγμή ο λόγος αυτός παραμένει λόγος ποιμαντικός, προσφέρει ελπίδα και παραμυθία, προσκαλεί στην εν Χριστώ ζωή, οδηγεί στη σωτηρία.

Είναι όλος ο πιο πάνω ζείδωρος πλούτος που έκανε οφειλόμενο χρέος και επιτακτική ανάγκη την έκδοση των έργων του Αγίου Νεοφύτου. Ευδοκία Θεού, το έργο αυτό πραγματώθηκε επί των ημερών μας. Η έκδοση των συγγραμμάτων του Αγίου αποτέλεσε σημαντικό ορόσημο στην όλη σπουδή του και γενικότερα στη σπουδή του κυπριακού δωδέκατου και των απαρχών του δέκατου τρίτου αιώνα. Δράττομαι της ευκαιρίας να ευχαριστήσω και πάλι την εκδοτική επιτροπή που έφερε σε πέρας το έργο: τους Καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Νικόλαο Ζαχαρόπουλο, Ιωάννη Καραβιδόπουλο, Χρήστο Οικονόμου και αείμνηστο Δημήτριο Τσάμη. Η έκδοση των συγγραμμάτων του έδωσε τη δυνατότητα για μελέτη τους από καταξιωμένους και νέους επιστήμονες και έτσι σιγά σιγά η βιβλιογραφία για τον άγιο να πληθύνεται συνεχώς”.

Ο κ. Λεόντιος ανακοίνωσε ότι Μονή Αγίου Νεοφύτου του Εγκλείστου αποφάσισε την απόδοση των έργων του Αγίου στη σύγχρονη νεοελληνική, ώστε να γίνει προσιτό στο ευρύτερο κοινό.

Στον Α’ τόμο της σπουδαίας αυτής έκδοσης προτάσσεται σεπτό Γράμμα του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.

Ήδη εκδόθηκαν οι πρώτοι από τους δώδεκα συνολικά τόμους. Ο κ. Λεόντιος ευχαρίστησε όλους τους συντελέστες του έργου και ιδιαίτερα τον Αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο Β´ που, πέραν της ολόθυμης προσωπικής του υποστήριξης, ανέλαβε και την οικονομική δαπάνη του έργου. “Ο Μακαριώτατος, όντας μοναχός και ηγούμενος της Μονής μας, εξακολουθεί να στηρίζει και να συνεισφέρει παντοιοτρόπως σ’ αυτή”. Εγκάρδιες ευχαριστίες εξέφρασε και προς τον εκ των αδελφών τής Μονής μας Αρχιμανδρίτη Αλέξιο για τον συντονισμό και την όλη συμβολή του στην πορεία της έκδοσης.

Τέλος, ο Ηγούμενος Λεόντιος ευχαρίστησε τη Θεολογική Σχολή της Εκκλησίας Κύπρου , τον διευθυντή της, πρωτοπρεσβύτερο Κυπριανό Κουντούρη, τον Αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Ιωαννίδη, Επίκουρο Καθηγητή της ίδιας Σχολής, και τον κ. Λουκά Ηρακλέους, διευθυντή του λογιστηρίου της Μονής μας, καθώς και όλους τους καταξιωμένους εισηγητές, οι οποίοι θα αναδείξουν, ο καθένας από τη σκοπιά του, σημαντικές πτυχές της προσωπικότητας και της βιοτής του Αγίου Νεοφύτου , καθώς και στις δύο βυζαντινές χορωδίες, που θα λαμπρύνουν τις λατρευτικές μας συνάξεις του Σαββάτου και της Κυριακής: τη χορωδία του ιδρύματος Αγίας Αικατερίνης Τάλας υπό τη διεύθυνση του μουσικολογιότατου χοράρχη της κ. Χρήστου Καράλη και τη χορωδία της Θεολογικής Σχολής της Εκκλησίας Κύπρου.

Ο πρόεδρος Αναστασιάδης, ο οποίος είχε προσκληθεί και αποδεχθεί – δείτε το πρόγραμμα – να απευθύνει χαιρετισμό,τελικά αγνόησε το συνέδριο. Βεβαίως , ο πρόεδρος βρίσκεται στις Βρυξέλλες, αλλά ο χαιρετισμός θα μπορούσε να αναγνωστεί από εκπρόσωπο του, όπως συμβαίνει και σε άλλες περιπτώσεις είτε βρίσκεται στην Κύπρο, είτε απουσιάζει στο εξωτερικό.

Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’, ο οποίος ξεκίνησε τον μοναστικό του βίο από την Μονή, εξέφρασε μεγάλη συγκίνηση για το γεγονός ότι «κατά την ιστορική τούτη επέτειο των οκτακοσίων ετών από την κοίμηση του Αγίου μας ευρίσκεται στο θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα, χάρις εις το έλεος του Θεού ένας Εγκλειστριώτης, ο οποίος συνεχίζει με εκκλησιαστική και μοναστική επίγνωση την αποστολή που Εκείνος εχάραξε, και αγωνίζεται να τιμήσει επάξια τον μεγάλο αυτόν Πατέρα και Διδάσκαλο της Εκκλησίας μας».

Ο κ. Χρυσόστομος δεν μπόρεσε να παραστεί στο συνέδριο, γιατί οικουρεί μετά την εγχείριση της περασμένης βδομάδας. Τον χαιρετισμό του ανέγνωσε ο Μητροπολίτης Πάφου , Γεώργιος.

Στη μακρά ιστορική της διαδρομή, η Μονή του Αγίου Νεοφύτου «άφησε βαθιά τυπωμένη τη σφραγίδα της στον πνευματικό χάρτη της νήσου μας, συνεχίζοντας την πνευματική παράδοση του ιδρυτού και προστάτου της, του Οσίου και Θεοφόρου Πατρός ημών Νεοφύτου του Εγκλείστου», επεσήμανε ο Αρχιεπίσκοπος.

Έκανε δε ιδιαίτερη μνεία σε ένα ιστορικό γεγονός σχετικά με την Μονή. Το έτος 1631, όπως είπε, ο ηγούμενος Λεόντιος Α΄, με τη συμβολή και την ένθερμη υποστήριξη του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Χριστοδούλου, εξασφάλισε προς όφελος της Μονής Σιγίλλιον από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Κύριλλο τον Λούκαρι και την περί αυτόν Ιερά Σύνοδο. Το εν λόγω Πατριαρχικό Σιγίλλιο, επιβεβαίωνε την προηγούμενη απόφαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας Κύπρου του 1611, η οποία, και με τη σύμφωνη γνώμη και του επισκόπου Πάφου Λεοντίου, αναγνώριζε τη Μονή της Αγίας Εγκλείστρας, ως ανεξάρτητη. Η Πατριαρχική Σύνοδος εξέδωσε το Σιγίλλιο, καθιστώντας τη Μονή Σταυροπηγιακή και επαναφέροντάς την από τον ιδιόρρυθμο στον κοινοβιακό τρόπο ζωής. Ένα άλλο στοιχείο του Σιγιλλίου –άγνωστο στους πολλούς– είναι, όπως επεσήμανε, ότι πέραν των πιο πάνω, «παραχωρήθηκε στον καθηγούμενο το προνόμιο της πρωτοκαθεδρίας έναντι των άλλων Ηγουμένων της νήσου, και επιπλέον, το δικαίωμα να ελέγχει όσα συμβαίνουν στα άλλα μοναστήρια. Αυτό βέβαια το προνόμιο, ουδέποτε το άσκησε οιοσδήποτε Ηγούμενος της Μονής μας».

Αυτό ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας Κύπρου το ερμήνευσε « όχι ως αδυναμία των Ηγουμένων της Μονής, εξαιτίας ιστορικών και άλλων συγκυριών, αλλά ως οφειλόμενη κυρίως στο πνεύμα της αγάπης και του σεβασμού προς τα πρόσωπα των Ηγουμένων των αδελφών Μονών της Κύπρου και, ιδιαίτερα στο πνεύμα του Αγίου Νεοφύτου, το οποίο προκρίνει την ταπείνωση έναντι της εγωιστικής τάσης, τη μοναστική άσκηση έναντι της τρυφής, την αφάνεια έναντι της προβολής».